Rømer-Skala

De Rømer-Skala is en histoorsch Temperatur-Skala, de as Vörlöper för de Fahrenheit- un Celsius-Skalen ansehn warrt. Utklamüstert weer se 1701 vun den däänschen Astronom Ole Rømer (1644-1710). Temperaturen, de na disse Skala meten warrt, warrt in Grad Rømer (Afk.: °Rø) angeven.

De Nullpunkt vun de Rømer-Skala warrt över den Smöltpunkt vun Soltlaak defineert. As tweeten Referenzpunkt vun de Skala hett Rømer den Kaakpunkt vun Water nütt un den op 60 °Rø fastleggt. De Weerten dortwüschen hett he linear in Grad ünnerdeelt un interpoleert. Na disse Indelen hett Ies en Smöltpunkt vun 7,5 °Rø.

Daniel Gabriel Fahrenheit is vun Rømers Arbeit wies worrn un hett em 1708 besöcht. De Idee vun de beiden Referenzpunkten (Kaak- un Smöltpunkt vun sünnere Stoffen) hett he övernahmen un sik to’n Teel sett, de Skala beter to maken. Dorut hett he 1724 sien Fahrenheit-Skala entwickelt. Ok Anders Celsius hett de Idee övernahmen un för sien Celsius-Skala nütt.

Ümreken

Översicht över de Temperaturskalen

Skala	Kelvin	Celsius	Fahrenheit	Rankine	Delisle	Newton	Réaumur	Rømer
Eenheit	Kelvin	Grad Celsius	Grad Fahrenheit	Grad Rankine	Grad Delisle	Grad Newton	Grad Réaumur	Grad Rømer
Eenheitenteken	K	°C	°F	°Ra, °R	°De, °D	°N	°Ré, °Re, °R	°Rø
eerste Betogspunkt F1	T0 = 0 K	${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{S}} }$(H2O) = 0 °C	TSchm(H2O) = 32 °F*	T0 = 0 °Ra	TSchm(H2O) = 150 °De	TSchm(H2O) = 0 °N	TSchm(H2O) = 0 °Ré	TSchm(H2O) = 7,5 °Rø
tweete Betogspunkt F2	Tt(H2O) = 273,16 K	${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{K}} }$(H2O) = 100 °C	TKaak(H2O) = 212 °F*	–	TKaak(H2O) = 0 °De	TKaak(H2O) = 33 °N	TKaak(H2O) = 80 °Ré	TKaak(H2O) = 60 °Rø
Skalenintervall	(F2−F1) / 273,16	(F2−F1) / 100	(F2−F1) / 180*	1 °Ra = 1 °F	(F1−F2) / 150	(F2−F1) / 33	(F2−F1) / 80	(F2−F1) / 52,5
Utfinner	William Thomson („Lord Kelvin“)	Anders Celsius	Daniel Fahrenheit	William Rankine	Joseph-Nicolas Delisle	Isaac Newton	René-Antoine Ferchault de Réaumur	Ole Rømer
Johr vun’t Inföhren	1848	1742	1714	1859	1732	~ 1700	1730	1701
Rebeet, woneem de Skala begäng is	weltwiet (SI-Einheit)	weltwiet	USA, Jamaika	USA	Russland (19.Jhd.)	–	Westeuropa bit 19. Jhd.	–

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beschrievt de Definitschoon as se vundaag gellt. Na de oorsprünglichen Definitschoon dör Fahrenheit weer de Temperatur vun en Küllmischen vun Ies, Water un Salmiak oder Seesolt (−17,8 °C = 0 °F) un de „Lieftemperatur vun’n gesunnen Minschen“ (35,6 °C = 96 °F) as Fixpunkten bruukt mit (F₂−F₁) / 96 Skalendeelen.

Ümreken twüschen Temperaturskalen

na \ vun	Kelvin-Skala (K)	Celsius-Skala (°C)	Réaumur-Skala (°Ré)	Fahrenheit-Skala (°F)
TKelvin	= TK	= ${\displaystyle \vartheta }$ + 273,15	= TRé · 1,25 + 273,15	= (TF + 459,67) ÷ 1,8
${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{Celsius}} }$	= TK − 273,15	= ${\displaystyle \vartheta }$	= TRé · 1,25	= (TF − 32) ÷ 1,8
TRéaumur	= (TK − 273,15) · 0,8	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 0,8	= TRé	= (TF − 32) ÷ 2,25
TFahrenheit	= TK · 1,8 − 459,67	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 1,8 + 32	= TRé · 2,25 + 32	= TF
TRankine	= TK · 1,8	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 1,8 + 491,67	= TRé · 2,25 + 491,67	= TF + 459,67
TRømer	= (TK − 273,15) · 21/40 + 7,5	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 21/40 + 7,5	= TRé · 21/32 + 7,5	= (TF − 32) · 7/24 + 7,5
TDelisle	= (373,15 − TK) · 1,5	= (100 − ${\displaystyle \vartheta }$) · 1,5	= (80 − TRé) · 1,875	= (212 − TF) · 5/6
TNewton	= (TK − 273,15) · 0,33	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 0,33	= TRé · 0,4125	= (TF − 32) · 11/60

na \ vun	Rankine-Skala (°Ra)	Rømer-Skala (°Rø)	Delisle-Skala (°De)	Newton-Skala (°N)
TKelvin	= TRa ÷ 1,8	= (TRø − 7,5) · 40/21 + 273,15	= 373,15 − TDe · 2/3	= TN · 100/33 + 273,15
${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{Celsius}} }$	= TRa ÷ 1,8 − 273,15	= (TRø − 7,5) · 40/21	= 100 − TDe · 2/3	= TN · 100/33
TRéaumur	= TRa ÷ 2,25 - 218,52	= (TRø − 7,5) · 32/21	= 80 − TDe · 8/15	= TN · 80/33
TFahrenheit	= TRa − 459,67	= (TRø − 7,5) · 24/7 + 32	= 212 − TDe · 1,2	= TN · 60/11 + 32
TRankine	= TRa	= (TRø − 7,5) · 24/7 + 491,67	= 671,67 − TDe · 1,2	= TN · 60/11 + 491,67
TRømer	= (TRa − 491,67) · 7/24 + 7,5	= TRø	= 60 − TDe · 0,35	= TN · 35/22 + 7,5
TDelisle	= (671,67 − TRa) · 5/6	= (60 − TRø) · 20/7	= TDe	= (33 − TN) ÷ 0,22
TNewton	= (TRa − 491,67) · 11/60	= (TRø − 7,5) · 22/35	= 33 − TDe · 0,22	= TN

Eenige Temperaturweerten in de verscheeden Skalen

Meetwert \ Skala	Fahrenheit*	Rankine	Réaumur	Celsius	Kelvin
middlere Bavenflachtemperatur vun de Sünn	10 430 °F	10 890 °Ra	4 622 °R	5 777 °C	6 050 K
Smöltpunkt vun Iesen	2 795 °F	3 255 °Ra	1 228 °R	1 535 °C	1 808 K
Smöltpunkt vun Blie	621,43 °F	1081,10 °Ra	261,97 °R	327,46 °C	600,61 K
Kaakpunkt vun Water	212 °F	671,67 °Ra	80 °R	100 °C	373,15 K
hööchste buten meten Lufttemperatur	136,04 °F	595,71 °Ra	46,24 °R	57,80 °C	330,95 K
Lieftemperatur vun’n Minschen na Fahrenheit	96 °F	555,67 °Ra	28,44 °R	35,56 °C	308,71 K
Tripelpunkt vun Water	32,02 °F	491,69 °Ra	0,01 °R	0,01 °C	273,16 K
Klaampunkt vun Water	32 °F	491,67 °Ra	0 °R	0 °C	273,15 K
sietste Temperatur in Danzig, Winter 1708/09	0 °F	459,67 °Ra	−14,22 °R	−17,78 °C	255,37 K
Smöltpunkt vun Quecksülver	−37,89 °F	421,78 °Ra	−31,06 °R	−38,83 °C	234,32 K
sietste buten meten Lufttemperatur	−130,90 °F	328,77 °Ra	−72,40 °R	−90,50 °C	182,65 K
Klaampunkt vun Ethanol	−173,92 °F	285,75 °Ra	−91,52 °R	−114,40 °C	158,75 K
Kaakpunkt vun Stickstoff	−320,44 °F	139,23 °Ra	−156,64 °R	−195,80 °C	77,35 K
afsluut Nullpunkt	−459,67 °F	0 °Ra	−218,52 °R	−273,15 °C	0 K

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beteht sik op de oosprüngliche Definitschoon, de nich nipp un nau mit de hüütige Definitschoon vun de Fahrenheit-Skala övereenstimmt.