PROFILBARU.COM

Gröön Haupeerd; Groot Haupeerd

Stamm:	Liddfööt (Arthopoda)
Ünnerstamm:	Tracheendeerter (Tracheata)
Böverklass:	Sessfööt (Hexapoda)
Klass:	Insekten (Insecta)
Ünnerklass:	Fleeginsekten (Pterygota)
Böverornen:	Neeflunken (Neoptera)
Ornen:	Haupeer (Orthoptera)
Ünnerornen:	Langspriet-Haupeer (Ensifera)
Böverfamilie:	Loofhaupeer (Tettigonioidea)
Familie:	Echte Haupeer (Tettigoniidae)
Geslecht:	Haupeer an sik (Tettigonia)
Oort:	Gröön Haupeerd (Tettigonia viridissima)

Wetenschoplich Naam

Tettigonia viridissima

Linnaeus, 1758

Gröön Haupeerd bi'n Singen

Dat Gröne Haupeerd (Tettigonia viridissima), ok Groot Haupeerd, Kohlspringer oder Sweertfeger nömmt^[1], is een vun de gröttsten Langspriet-Haupeer, de dat in Middeleuropa geven deit. Dat höört to de Böverfamilie vun de Loofhaupeer (Tettigonioidea) mit to. Dormank is dat een vun de Aarden, de in Middeleuropa an'n fökensten vorkamen deit.

Kennteken

De Deerter sünd over't Lief vun 28 bit hen to 42 Millimeters lang. Heken liggt dor twuschen 28 un 36 mms bi, bi de Seken sünd dat twuschen 32 un 42 mms. Dor sünd se düütlich grötter mit, as dat Singhaupeerd (Tettigonia cantans), dat to'n Deel in desülvigen Gemarken tohuse is, un wo se ok nah verwandt mit sünd. Dat Leggrohr (Ovipositor) bi de Seken kann nochmol 23 bit hen to 32 mms lang ween. Meist all Gröne Haupeer sünd eenfarvt gröön, man hen un wenn gifft dat de wecken Deerter, de slaht na Geel hen oder hefft geele Been. De Nymphen hefft just so, as de adulten Deerter, en fiene, brune Lien langs den Ruggen. Dat Leggrohr is eerst to sehn, wenn de Nymphe al veer Mol de Huud uttrocken hett, de Flunken sünd bi Heken un Seken eerst to sehn, wenn se al fievmol de Huud wesselt hefft. Toeerst laat se na lüttje Gnubbels, man tolest sünd se bannig lang un reckt bi de Seken rut bit over de Spitz vun dat Leggrohr hen. Wenn se nich flegen doot, deckt de Vörflunken de Achterflunken heel un deel to. Vergleken mit annere Loofhaupeer, kann dat Grote Haupeerd good flegen.

Wo se vorkamen doot

De Aart is in de ganze Paläarktis tohuse un is in Europa un Asien togange vun de Küst vun den Atlantik bit hen to de Küst vun den Pazifik. Na Norden to is dat Deert tohuse bit in den Süden vun England, Norwegen, Sweden un Finnland, na Süden to bit in de Gemarken rund um de Middellannsche See umto. In de Alpen hollt sik dat Gröne Haupeerd sunnerlich up bit to en Hööchde vun 500 Meters, wenn allens passen deit, ok mol bit 1.500 Meters hooch. Wieter rup finnt sik dat Singhaupeerd. Siedeln doot Gröne Haupeer up allerhand Grasland, an Rand vun Wolden un Wege, in Goorns un up Land, wo Bueree up bedreven warrt. As Kulturfolger leevt dat Gröne Haupeerd ok in Städer un Dörper mank de Minschen, sogor in dat Zentrum vun Grootstäder, wenn man bloß de richtigen Planten dor wassen doot. Feller un Wischen mit intensive Bueree weert nich besiedelt. An'n leevsten hollt sik düsse Aart up, wo dat warm un dröge is un wo de Wind nich so dörweiht. De Planten schöllt tominnst 30 cms hooch ween. Wenn dat to kull is, neiht de Deerter ut. De Nymphen hoolt sik in de Kruutschicht up, just as de adulten Deerter, de graad utwussen sünd. Later in't Johr möögt de denn lever Strüker un Bööm.

Wat se freten doot

Nymphen just so, as utwussen Deerter vertehrt meist annere Insekten un de ehre Budden. Man ok swacke un verwunnte Deerter vun de egene Aart versmaht se nich. Bovento freet se allerhand Planten.

Gesang

Bloß de utwussenen Heken singt. Den Gesang bringt se tostanne mit Rievorgane an de Vörflunken. Bi'n Singen weert de Vörflunken gegenanner bewegt un dor meist gor nich bi upböört. De Seken hefft so'n Organen nich un könnt nich singen. De Gesang is 50 Meters wiet to hören, hen unw enn bit to 100 Meters hen. Mit Singen fangt de Deerter eerst an, wenn dat tominnst 12 – 16 ° Celsius warm is. Vun'n Namiddag bit hen to Kloch 2 in'e Nacht sünd de Heken tognage mit ehrn Gesang, dat hangt ok vun de Temperatur af. Se sitt dor up Sing-Kiekuts in de Planten bi, de tominnst 30 cms hooch sünd, man se hoolt sik dor ok bi in Strüker un Böme bi up.

Höörorgan

Heken un Seken hefft beide Höörorgane. De sitt an de Schenen vun de Vörbeen. Dor hannelt sik dat um twee längliche Kuhlen bi, de een neven de annere sitten deit. In jede Kuhlen sitt en Trummelfell in. Vunwegen, datt se in de Kuhlen sitten doot, sünd de Trummelfelle en beten schuult.^[2]

Wie se sik vermehren doot

De Seken leggt 200 bit 600 Eier enkelt oder in lüttje Kluten in'e Eer, an'n leevsten in Grasland. De Eier sünd 5,3 x 1,5 Millimeters groot un dunkelbruun. Bit se utkrupen doot, duert dat 1,5 bit hen to fiev Johre. Vunwegen düsse lange Tied is dat nödig, dat de Eer um de Eier to nich to dull utdrögen deit. Man wat Dröögde angeiht, könnt dat Gröne Haupeerd siene Eier mehr verdregen, as de Eier vun dat Singhaupeerd. De Nymphen mütt sess Mol de Huud uttrecken, ehr datt se denn de Huud to'n lesten Mol wesselt un utwussen sünd. Utkrupen doot se Enne Aprilmaand bit Anfang Mai. Vun Midden Juli af an sünd de Larven vun dat leste Stadium to sehn, achternah bit Enne Oktober/Anfang November de adulten Haupeer.

Dat Gröne Haupeerd kummt in Middeleuropa faken vor un is vundeswegen nich in Gefohr.

Literatur

Heiko Bellmann: Der Kosmos Heuschreckenführer, Die Arten Mitteleuropas sicher bestimmen, Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co KG, Stuttgart 2006, ISBN 3-440-10447-8.
Peter Detzel: Die Heuschrecken Baden-Württembergs. Verlag Eugen Ulmer GmbH & Co, Stuttgart 1998, ISBN 3-8001-3507-8.
Rolf Schumacher: Beitrag zur Kenntnis des tibialen Tympanalorgans von Tettigonia viridissima L. (Orthoptera: Tettigoniidae). Mikroskopie 29, S. 8–19, 1973.
Anna Alfonsa Stärk: Untersuchungen am Lautorgan einiger Grillen- und Laubheuschrecken-Arten, zugleich ein Beitrag zum Rechts-Links-Problem. Zoologische Jahrbücher, Abteilung für Anatomie und Ontogenie der Tiere 77, S. 9–50, 1958.

Belege

↑ kiek hier
↑ Rolf Schumacher: Beitrag zur Kenntnis des tibialen Tympanalorgans von Tettigonia viridissima L. (Orthoptera: Tettigoniidae). Mikroskopie 29, S. 8–19, 1973.