13. Oktober

De 13. Oktober is in’n Gregoriaanschen Klenner de 286. Dag in’t Johr. Man in Schaltjohren is dat de 287. Dag.

Oktober

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Wat passeert is

Politik un Sellschop

• 54: Claudius, de Kaiser vun dat Röömsche Riek warrt vun Agrippina de Jüngere an de Siet bröcht. Nero warrt sien Nafolger
• 1307: In ganz Frankriek nimmt Guillaume de Nogaret de Liddmaten vun den Templeroorden fast
• 1399: Henry Bolingbroke warrt as Heinrich IV. to'n König vun England kröönt. He is de eerste König ut dat Huus Lancaster
• 1534: Alessandro Farnese warrt ünner den Naam Paul III. to'n Paapst wählt
• 1775: De United States Navy warrt (as Continental Navy) dör den amerikaanschen Kontinentalkongress inricht.
• 1781: In’n Amerikaanschen Unafhangigkeitskrieg fangt in de Slacht von Yorktown de Angreep op de vun de Briten besette Stadt an.
• 1827: Russ’sche Truppen erovert de armenische Hööftstadt Eriwan.
• 1834: In de Nedderlannen kümmt dat ünner Hendrik de Kock to de Afscheiding. Dat weer en Ut'nannergahn vun verscheden Gemeenden ut de Nedderlannsche Reformeerte Kark
• 1943: In’n Tweeten Weltkrieg erklärt Italien ünner den niegen Premierminster Pietro Badoglio den Düütschen Riek den Krieg.
• 1945: In Würzborg warrt de CDU grünnt.
• 1977: De Maschin „Landshut“ vun de „Deutsche Lufthansa“ warrt vun palästinensisch Terroristen wegnödigt un mutt bit na Mogadischu flegen.
• 1980: De eersten Aktivisten vun Greenpeace behinnert en Schip, dat op See Giftmüll verklappen schall.

Kunst, Kultur un Bowark

• 1792: De Grundsteen för dat Witte Huus warrt leggt.
• 1830: In München warrt de Glyptothek open maakt.
• 1836: De Oper Le Postillon de Lonjumeau von Adolphe Adam warrt in Paris ooropföhrt.
• 1847: De Oper Konradin von Ferdinand Hiller warrt in Dresden ooropföhrt.
• 1927: Dat Theaterstück Schinderhannes von Carl Zuckmayer warrt ooropföhrt.
• 1962: In New York warrt dat Drama Who's Afraid of Virginia Woolf? (dt: Wer hat Angst vor Virginia Woolf?) von Edward Albee ooropföhrt.
• 1982: De Oper Candide von Leonard Bernstein warrt in New York ooropföhrt.

Wetenschopen un Technik

• 1773: De Astronom Charles Messier deckt de Spiralgalaxie M 51 op, de ok as Whirlpool-Galaxie betekend warr.
• 1806: In Berlin warrt de Preußisch-Königliche Blindenanstalt open maakt, de eerste düütsche Blinnenschool.
• 1884: De Internatschoonale Meridiankonferenz leggt den Nullmeridian op de Sternwacht in Greenwich fast.
• 1930: De eerste Flaag mit de Junkers Ju 52/1m mit de Warknummer 4001.
• 2000: Sun Microsystems gifft de Borncodes för OpenOffice.org free.
• 2006: De TU München, de LMU München un de Universität Karlsruhe warrt as de eersten dree Eliteuniversitäten uttekend.

Katastrophen

• 1972: Bi Moskau stört en Iljuschin II-62 af. De 176 Minschen in den Fleeger starvt.
• 1972: In dat Grenzrebeet twüschen Argentinien un Chile stört en Fleeger mit 45 Lüüd – dorünner en Rugbymannschap – af, 16 dorvun künnt na 72 Daag rett warrn. Dat Unglück warrt 1993 ünner den Titel Alive (dt.: Überleben!) verfilmt.
• 2010: 69 Daag nah dat Grubenunglück vun San José in Chile wurrn de eerst vun de 33 verschütt Barglüüd rett.

Boren

• 1713: Allen Ramsay, schottsch Maler.
• 1776: Peter Barlow, britsch Mathematiker un Physiker.
• 1806: Otto Unverdorben, düütsch Koopmann un Aptheker, hett dat Anilin opdeckt.
• 1821: Évariste-Vital Luminais, franzöösch Maler († 1896)
• 1821: Rudolf Virchow, düütsch Dokter un Grünner vun de moderne Pathologie.
• 1828: Johanna Wagner, düütsch Opernsingerin.
• 1867: Pierre Bonnard, franzöösch Maler.
• 1867: Ramón Maximiliano Valdés, Staatspräsident vun Panama.
• 1895: Kurt Ernst Karl Schumacher, düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († 1952)
• 1909: Art Tatum, US-amerikaansch Jazz-Musiker († 1956)
• 1920: Laraine Day, US-amerikaansch Schauspelerin un Feernsehmoderatorin († 2007)
• 1922: Gilberto Mendes, brasiliansch Komponist.
• 1925: Margaret Thatcher, britsch Politikerin un Premierministerin († 2013)
• 1934: Nana Mouskouri, greeksche Singerin.
• 1937: Rudolf Seiters, düütsch Politiker un Bunnsminister.
• 1938: Christiane Hörbiger, österrieksch Schauspelerin.
• 1941: Paul Simon, US-amerikaansch Musiker.
• 1950: Rolf Rüssmann, düütsch Footballnatschonalspeler un -manager († 2009)
• 1960: Pe Werner, düütsch Singerin.
• 1977: Kiele Sanchez, US-amerikaansch Schauspelerin
• 1982: Thal Abergel, franzöösch Schachspeler

Storven

• 54:: Claudius, Kaiser vun dat Röömsche Riek (* 10 v. Chr.).
• 1605: Théodore de Bèze (Theodorus Beza), reformeerten Theologen un Upfolger vun Johannes Calvin in Genf
• 1653: Christoph Martin von Degenfeld, bedüdend Feldherr in Dörtigjohrigen Krieg.
• 1694: Johann Christoph Pezel, düütsch Komponist (* 1639)
• 1706: Iyasu I., äthiopisch Kaiser.
• 1869: Charles Augustin Sainte-Beuve, franzöösch Schriever un Kritiker.
• 1873: Emil von Sydow, düütsch Geograf un Kartograf.
• 1891: Thomas Johann Heinrich Mann, Koopmann un Senator in Lübeck, Vadder von Thomas un Heinrich Mann
• 1944: Hans-Jürgen Graf von Blumenthal, düütsch Offizier un Wedderstandskämper (* 1907)
• 1953: Sergei Iwanowitsch Beljawski, russisch Astronom († 1953)
• 1956: Robert Lehr, düütsch Politiker un Bundsminister (* 1883)
• 1957: Erich Auerbach, düütsch Literaturwetenschoppler
• 1965: Paul Hermann Müller, Swiezer Chemiker, kreeg 1948 den Nobelpries för Medizin.
• 1990: Lê Ðức Thọ, vietnames’sch Politiker un Freedensnobelpriesdräger.
• 2003: Bertram Neville Brockhouse, kanaadsch Physiker un Nobelpriesdräger (* 1918)
• 2011: Herbert Ehlers, plattdüütsch Schriever (* 1929)
• 2013: Antti Tyrväinen, finnisch Biathlet (* 1933)
• 2016: Bhumibol Adulyadej, König vun Thailand (* 1927)
• 2016: Dario Fo, italieensch Theaterschriever, Regisseur, Bühnenbildner, Komponist, Verteller, Satiriker, Schauspeler un Nobelpriesdräger (* 1926)
• 2023: Louise Glück, US-amerikaansch Lyrikerin, Essayistin un Nobelpriesdrägerin (* 1943)