| မောင်ဝံသ |
|---|
![]() |
| မွေးဖွား | (1945-04-17)၁၇ ဧပြီ၊ ၁၉၄၅
မြစ်ကျိုးရွာ၊ ဝေါမြို့နယ်၊ ပဲခူးတိုင်း[၁] |
|---|
| ကွယ်လွန် | ၁၁ ဩဂုတ်၊ ၂၀၁၃(2013-08-11) (အသက် ၆၈)
ရန်ကုန်မြို့၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး |
|---|
| နိုင်ငံလူမျိုး | မြန်မာနိုင်ငံသား |
|---|
| မိခင်ကျောင်း | Parliament Member (1990)၊ မြန်မာဂျာနယ်လစ်အစည်းအရုံး |
|---|
| အလုပ်အကိုင် | စာရေးဆရာ၊ ဂျာနယ်လစ် |
|---|
| အိမ်ထောင်ဖက်(များ) | ဒေါ်မြင့်မြင့် |
|---|
| သားသမီး | ထိုက်ထိုက်စိုး၊ လတ်လတ်စိုး၊ နောင်နောင်စိုး၊ ချမ်းသာစိုး |
|---|
| ရရှိသည့်ဆုများ | National Endowment for Humanities (NEH)(၁၉၇၇) |
|---|
စာရေး ဆရာ မောင်ဝံသ၏ အမည်ရင်းမှာ ဦးစိုးသိမ်း ဖြစ်သည်။ ပဲခူးတိုင်း၊ ဝေါမြို့နယ်၊ မြစ်ကျိုးကျေးရွာ၊ လယ်ယာနှင့် ဆန်စက် လုပ်ငန်းပိုင်ရှင် အဖ ဦမောင်ခင်၊ အမိ ဒေါ်မြစိန် တို့က ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွေးချင်း ၈ ယောက် အနက် အငယ်ဆုံး ဖြစ်သည်။
ကျောင်းသားဘဝနှင့် လှုပ်ရှားမှု
ဆရာသည် မြစ်ကျိုးကျေးရွာ အစိုးရ မူလတန်းကျောင်းမှ မူလတန်း အောင်မြင်ခဲ့ပြီး၊ ပဲခူးမြို့ အမျိုးသားတန်းမြင့်ကျောင်းသို့ ဆက်လက် တက်ရောက်၍ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း အောင်မြင်ကာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သို့ ဆက်လက် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ ရရှိခဲ့သည်။
ဆရာသည် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်၌ ပညာသင်ကြားနေစဉ် ကျောင်းသား ညီညွတ်ရေး တပ်ဦးနှင့် ကျောင်းသား အဖွဲ့အစည်းများ၌ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် ၄ ဦး ကော်မတီဝင် အဖြစ် ပါဝင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားနေစဉ် ဇူလိုင် ၇ ရက် အရေးအခင်းတွင် ကျောင်းသား ညီညွှတ်ရေး တပ်ဦး အတွင်းရေးမှူး အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့မှုကြောင့် ကျောင်းထုတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသေးသည်။
စာပေနယ်သို့ စတင် ဝင်ရောက်ခြင်း
၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် ကဗျာနှင့် ဝတ္ထုတိုများ စတင် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ‘မောင်ဝံသ’ ကလောင် အမည်ကို ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် စတင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၉၆၅ ခုနှစ်မှ စ၍ ပညာရေးနှင့် လူငယ်ဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများ အများဆုံး ရေးသားခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ - ၇၇ ခုနှစ်များတွင် အရှေ့တောင်နှင့် အရှေ့မြောက် နယ်ခြားများသို့ ခရီးထွက်ခဲ့ပြီး၊ နယ်ခြားရေးရာများနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများ အကြောင်း၊ သတင်းစာများတွင် အခန်းဆက် ဆောင်းပါးများ ရေးသားခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ဆောင်းပါး ပုဒ်ရေ ၄ဝဝ ကျော် ရေးသားခဲ့သည်။
၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် ကစ်ဆင်းဂျား နိုင်ငံရေး အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာအုပ်ဖြင့် လုံးချင်း လောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ မိုရှေဒါယန်၊ အာယန်ဒေး၊ အီဂျစ် သမ္မတ ဆဒတ်၊ နစ်ဆင်၊ မာရှယ် တီးတိုး၊ ခရုရှက်၊ မောင့်ဘက်တန် စသော နိုင်ငံရေး အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာအုပ်များ ရေးသားခဲ့ပြီး၊ “ရှေ့နေကြီး ပယ်ရီမေဆင်” ဝတ္ထုများကို ဘာသာပြန်ခဲ့သည်။ “ခေတ်ပြိုင် ကမ္ဘာ့ရေးရာ အဘိဓာန် စာအုပ် (၁၉၈၂)” ကို ပြုစုခဲ့သည်။ ရောဘတ်ပင်း ဝါးရင်း၏ “All The King’s Men” ကို “မိုးမမြင် လေမမြင်” အမည်ဖြင့် လည်းကောင်း၊ ကစ်ဆင်းဂျား၏ အတွေ့အကြုံ မှတ်တမ်းများကို “အိမ်ဖြူတော် နှစ်များ” နှင့် “ကသောင်းကနင်း နှစ်များ” အမည်များဖြင့် လည်းကောင်း မြန်မာဘာသာ ပြန်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ လမှ စ၍ “အတွေးအမြင်” စာစဉ်ကို လည်းကောင်း၊ ၁၉၈၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ စ၍ “လူချွန် လူမွန်” စာစဉ်ကို လည်းကောင်း၊ ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် “သတင်းထူး”၊ “ဘက်စုံ” ဂျာနယ် များကို လည်းကောင်း စီစဉ် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။
ဆရာ မောင်ဝံသသည် ၁၉၆၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၃ ခုနှစ် အထိ အထောက်တော် သတင်းစာ တက္ကသိုလ်သတင်းထောက်၊ ၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်သား ပြည်သူ့ နေ့စဉ် သတင်းထောက်၊ လက်ထောက် အယ်ဒီတာ၊ ၁၉၆၇ - ၆၈ ခုနှစ်တွင် ပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာန သတင်းစာ အတတ်သင် ကျောင်း၌ ပထမပတ် သတင်းစာ ပညာ သင်တန်း တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်တွင် မြန်မာ့အလင်း သတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သတင်းစာ ပညာ လေ့လာရေး ခရီး သွားရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု မစ်ရှီဂန် တက္ကသိုလ်၌ အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်း သတင်းစာပညာ ဖဲလိုးရှစ် သင်တန်းသို့ တက်ရောက် အောင်မြင် ခဲ့သည်။
၁၉၇၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈ ခုနှစ် အထိ မန္တလေး ဟံသာဝတီ သတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ် လည်းကောင်း တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ် အထိ ရန်ကုန်တိုင်း၊ ဒေသကောလိပ် အမှတ် (၁) ၌ လူထု ဆက်သွယ်ရေး ဘာသာရပ်ကို အချိန်ပိုင်း သင်ကြားပို့ချခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု
၁၃၅ဝ ပြည့်နှစ် (၁၉၈၈ ခုနှစ်)၊ ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီ အရေးတော်ပုံကြီးတွင် သတင်းစာ တိုက်ပေါင်းစုံ ကော်မတီဝင် အဖြစ် ပါဝင် လှုပ်ရှားခဲ့သဖြင့် ၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလဆန်းမှ စ၍ ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ်မှ တာဝန် ရပ်စဲခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်ဦး၊ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ ဦးဆောင်သော အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် စတင် ထူထောင်သော အခါ တတ်သိ ပညာရှင်များ အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ခဲ့ကာ ပဲခူးတိုင်း စည်းရုံးရေး ကော်မတီဝင် အဖြစ် တာဝန် ပေးအပ်ခြင်း ခံခဲ့ရပြီး၊ ပဲခူးတိုင်း ၂၈ မြို့နယ် အတွင်း စည်းရုံးရေး လုပ်ငန်းများကို လှုပ်ရှား ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းနောက် ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ပူးတွဲ တာဝန်ယူခဲ့သည်။
၁၉၈၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်နေ့ အထိန်းသိမ်းမခံရမီ တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ဗဟို အလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့တွင် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တိုးမြှင့် တာဝန် ပေးအပ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းမှ စ၍ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်ရုံး တည်ရှိရာ တက္ကသိုလ် ရိပ်သာလမ်းတွင် တာဝန် ထမ်းဆောင်နေစဉ် ထိန်းသိမ်းခြင်းခံခဲ့ရသည်။
ထိန်းသိမ်း ထားရာမှ ပြန်လည် လွတ်မြောက် လာပြီးနောက် ဆရာ မောင်ဝံသသည် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်အား ကိုယ်စားပြု၍ ဝေါမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ် အမှတ် (၂) တွင် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရာ ခိုင်လုံမဲ ၂ဝ,၉၉၇ မဲ၊ စုစုပေါင်း မဲရာခိုင်နှုန်း ၇၆.၂၁ ဖြင့် ရွေးချယ် တင်မြှောက်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။
အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်၊ ဗဟို အလုပ်အမှုဆောင် ကော်မတီဝင် အဖြစ် တာဝန်ယူနေစဉ် ဂန္ဒီခန်းမ ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း နဝတက လွှတ်တော် ခေါ်မပေးလျှင် ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုသည့် နည်းလမ်းသုံးသွယ် စာတမ်း ပြုစုရာ၌ အတွင်းကျကျ ပါဝင်ခဲ့မှုကြောင့်ဟု ဆိုကာ နဝတက ဆရာ မောင်ဝံသအား ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်၊ အရေးပေါ် စီမံမှု အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅ (က) (ခ) (ည) ဖြင့် တရားစွဲကာ ၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ အတွင်းတွင် ထောင်ဒဏ် ချမှတ်ခဲ့သည်။
နည်းလမ်း သုံးသွယ် စာတမ်း ကိစ္စ၌ ၎င်း အပါအဝင် ဗဟို အလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်ကြသော ဦးချမ်းအေး (မောင်စူးစမ်း)၊ ဦးခင်မောင်ဆွေ၊ ဦးကျော်မင်း (ဗိသုကာ ကျော်မင်း)၊ ဦးစိန်လှဦး (မောင်နွယ်ဦး) တို့ကိုပါ နဝတက ဖမ်းဆီး ထောင်ချခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း မျိုးအောင်(ထားဝယ် - ၂)၊ ဗိုလ်ကြီးဟောင်း တင်ဝင်းနှင့် ဗဟိုလူငယ်အဖွဲ့မှ ကိုမိုးဇော်ဦး၊ ကိုရန်အောင်၊ ကိုဝင်းလှိုင်၊ ကိုကိုကြီး တို့ကိုလည်း တပါတည်း ဖမ်းဆီး ထောင်ချခဲ့သည်။
ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရေး ကော်မရှင်က ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် ကြေညာချက် အမှတ် - ၉၈၄ ဖြင့် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ်က ပယ်ဖျက်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် အင်းစိန် အကျဉ်းထောင်မှ ပြန်လွတ်သည်။
၁၉၉၆ ခုနှစ်၊ မေလတွင် အကြမ်းမဖက် နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှု ဆောင်းပါးများ ရေးသား ခဲ့သဖြင့် ထပ်မံ ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခြင်း ခံခဲ့ရပြီး ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ချမှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ၂ဝဝ၁ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အင်းစိန် အကျဉ်းထောင်မှ ပြန်လွတ် လာသည်။
ကွယ်လွန်ခြင်း
သတင်းစာဆရာ၊ စာရေးဆရာနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ စာနယ်ဇင်း ကောင်စီ (ယာယီ) ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ မောင်ဝံသ ခေါ် ဦးစိုးသိန်းသည် အဆုတ်ကင်ဆာရောဂါ ခံစားရပြီးနောက် ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက် နံနက် ၆ နာရီ ၁၅ မိနစ်တွင် ဝိတိုရိယ ဆေးရုံ၌ ကွယ်လွန်သည်။[၂]
ဆရာမောင်ဝံသ ရေးခဲ့သည့် စာအုပ်များ
၂၀၁၁ ဇွန်လအထိ မောင်ဝံသ ရေးသားထုတ်ဝေပြီး စာအုပ်များ
- ကစ်ဆင်းဂျား (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၃၊၁၉၇၃၊၁၉၇၄
- မိုရှေဒါယန် (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၄၊၁၉၇၆၊၂၀ဝ၂
- နစ်ဆင် (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၄
- အာယန်းဒေး (သို့) ချီလီပြည်မှကြယ်နီ (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၅
- အီဂျစ်သမ္မတဆဒတ် (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၅၊၁၉၇၇
- သမ္မတကတော်၏ ဘဝခရီး (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၆၊၂၀ဝ၄
- မာရှယ်တီတိုး (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၇၊၁၉၈၀၊၂၀ဝ၇
- မြန်မာချစ်သော မောင့်ဘက်တန် (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၈၊၂၀ဝ၃၊၂၀ဝ၇
- ခရူးရှက် (အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၁၉၇၉
- ကစ်ဆင်းဂျား၏ အိမ်ဖြူတော်နှစ်များ ၁၉၈၁၊၂၀ဝ၃
- မိုးမမြင်မြေမမြင် (ဘာသာပြန်) ၁၉၈၁၊၂၀ဝ၂
- ခေတ်ပြိုင် ကမ္ဘာ့ရေးရာ အဘိဓာန် ၁၉၈၂
- ကစ်ဆင်းဂျား၏ ကသောင်းကနင်းများ ၁၉၈၃၊၂၀ဝ၃
- စတီးဝဲလ်နှင့် မြန်မာပြည်စစ်မျက်နှာ ၁၉၈၄၊၂၀ဝ၃
- ရှေ့နေကြီး ပယ်ရီမေဆင်နှင့် ခွေးအူသံအမှု၊
- - နှင့် ခုနစ်လွှာပျိုဖြူအမှု၊
- - နှင့် တေလေမအမှု၊
- - နှင့် လျှို့ဝှက်သော စာရေးဆရာမအမှု၊
- - နှင့် သေနတ်ကိုင်သော ကလေးအမှု၊
- - နှင့် ကတ္တီပါလက်သည်းအမှု၊
- - နှင့် စားပွဲထိုးမကလေးအမှု၊
- - နှင့် ခြေရာပျောက်သက်သေအမှု၊
- - နှင့် ကချေသည်အမှု၊
- - နှင့် ဆေးလိပ်သည်မလေးအမှု၊
- - နှင့် အစားထိုးမျက်နှာအမှု၊
- - နှင့် လက်နှိပ်စက် စာရေးမအမှု၊
- - နှင့် နှစ်ခြမ်းကွဲအိမ်ကြီးအမှု၊
- - နှင့် အမွေခံသမီးအမှု၊
- - နှင့် အိုင်အိုယူ လူသတ်မှု၊
- - နှင့် လင်ကွာမလေး အမှု၊ (၁၉၇၉-၁၉၉၃)
- အရှင်ဇနကာဘိဝံသ၏ သာသနာရေး မျှော်မှန်းချက်များ ၁၉၉၃
- ကြယ်များဆီသို့ (အာကာသသိပ္ပံဉာဏ်စမ်းပဟေဠိ) ၂၀ဝ၂
- ဒုတိယအတွေး (အတွေးအမြင်ဆောင်းပါးများ) ၂၀ဝ၃
- ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းနိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး မြင်ကွင်းကျယ် ၂၀ဝ၃
- ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း သဲတရှပ်ရှပ် ၂၀ဝ၃
- နိုင်ငံတကာအတွေး နိုင်ငံတကာအမြင် ၂၀ဝ၃
- သတင်းစာပညာ သဘောတရားနှင့်လက်တွေ့ ၂၀ဝ၅
- မှတ်ဖွယ်သုတ ၂၀ဝ၅
- မှတ်ဖွယ်သုတ-၂ ၂၀ဝ၆
- ဖူကူးယာမ သိုးမလေးဒေါ်လီ အီဒီအာမင်နှင့် မျက်မှောက် ကမ္ဘာ့ရေးရာ ၂၀ဝ၅
- နိုင်ငံခြားသွား စီးပွားရေးလုပ်မည်ဆိုလျှင် ၂၀ဝ၆
- အတ္ထုပ္ပတ္တိအဘိဓာန် ၂၀ဝ၇
- သူတို့ဆီက စာမြည်းများ ၂၀ဝ၇
- ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း ဒုတိယလှိုင်း ၂၀ဝ၇
- မည်သို့သော လူဖြစ်ရမည်နည်း ၂၀ဝ၇
- ဝေါမြို့က မိဝိုင်းသို့ ၂၀ဝ၇
- အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ယနေ့ကမ္ဘာ၊ ယုံကြည်မှု ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း ၂၀ဝ၈
- သတင်းဋီကာ ၂၀ဝ၈
- ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဇာတ်ခုံပေါ်က ပုံရိပ်များ ၂၀ဝ၈
- မိတ်ဆွေတိုးပွားရေး ၂၀ဝ၉
- မှတ်ဖွယ်သုတ-၃ ၂၀ဝ၉
- အရင်းရှင်စနစ်၏အနာဂတ်နှင့် ကမ္ဘာ့ရှေ့ရေး ၂၀ဝ၉
- ပါဝါအပျော့နှင့် ကျားလေးကောင် ၂၀ဝ၉
- နိုင်ငံကြီးသားများရဲ့ အက်တိကက် ၂၀ဝ၉
- မာဂရက်သက်ချာ (နိုင်ငံရေး အတ္ထုပ္ပတ္တိ) ၂၀၁၀
- ရှာမှ ရှားတဲ့နိုင်ငံရေးသမား ၂၀၁၀
- ပစ်တိုင်းထောင် နိုင်ငံရေးသမား တိန့်ရှောင်ဖိန် ၂၀၁၀
- ဝေါမြို့က လာခဲ့တယ် ၂၀၁၀
- နိုင်ငံရေး စာကိုးစကားကိုး ၂၀၁၁
- ခေတ်မီ နိုင်ငံရေးဝေါဟာရ အဘိဓာန် ၂၀၁၁
- နိုင်ငံရေးစာရေးဆရာ တွမ်ပိန်း ၂၀၁၁
- ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှတ်တိုင်များနှင့် ကမ္ဘာ့သတင်းထူးများမှတ်တမ်း ၂၀၁၂[၃]
ကိုးကား
