Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah

Al-Mu'tasimu Billahi Muhibbuddin Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah
المعتصم 
بالله محب الدين سلطان عبد الحليم معظم شاه‎
Yang di-Pertuan Agong ke-14
13 Disember 2011 – 12 Disember 2016
Pertabalan 11 April 2012
Negeri Kedah
Pendahulu Sultan Mizan Zainal Abidin
Pengganti Sultan Muhammad V
Raja Permaisuri Agong Tuanku Hajjah Haminah
Perdana Menteri Dato' Sri Mohd Najib Tun Abdul Razak
Timbalan Yang di-Pertuan Agong ke-13
13 Disember 2006 – 12 Disember 2011
Pelantikan 13 Disember 2006
Negeri Kedah
Pendahulu Sultan Mizan Zainal Abidin
Pengganti Sultan Muhammad V
Yang di-Pertuan Agong ke-5
21 September 1970 – 20 September 1975
Pertabalan 20 Februari 1971
Negeri Kedah
Pendahulu Sultan Ismail Nasiruddin Shah
Pengganti Sultan Yahya Petra
Raja Permaisuri Agong Sultanah Bahiyah
Perdana Menteri Tunku Abdul Rahman
Tun Abdul Razak
Timbalan Yang di-Pertuan Agong ke-4
21 September 1965 – 20 September 1970
Pelantikan 21 September 1965
Negeri Kedah
Pendahulu Sultan Ismail Nasiruddin Shah
Pengganti Sultan Yahya Petra
Sultan Negeri Kedah Darul Aman ke-28
14 Julai 1958 – 11 September 2017
Pendahulu Sultan Badlishah
Pengganti Sultan Sallehuddin‎
Raja Muda Tunku Abdul Malik (1981-2015)
Tunku Sallehuddin (2016-2017)
Pertabalan 20 Februari 1959
Tunku Abdul Halim ibni Tunku Badlishah
Keputeraan (1927-11-28)28 November 1927
Istana Anak Bukit, Alor Setar, Kedah, Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu, Malaya British
Gering
Kemangkatan 11 September 2017(2017-09-11) (umur 89)
Istana Anak Bukit, Alor Setar, Kedah, Malaysia
Dimakamkan 12 September 2017
Makam Diraja Langgar, Alor Setar, Kedah
Tempat persemayaman Istana Anak Bukit, Alor Setar, Kedah
Ayahanda Sultan Badlishah ibni Almarhum Sultan Abdul Halim Hamid Shah
Bonda Tunku Sofiah binti Tunku Mahmud
Pasangan Sultanah Bahiyah
Sultanah Haminah
Anakanda-anakanda Tunku Puteri Intan Safinaz (Tunku Temenggong Kedah)
Tunku Soraya (Raja Puan Muda Perak)
Tunku Sarina (1960-1991)

Al-Mu'tasimu Billahi Muhibbuddin Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah ibni Almarhum Sultan Badlishah (Jawi: المعتصم بالله محب الدين سلطان عبدالحليم معظم شاه ابن المرحوم سلطان بدلي شاه‎; 28 November 1927 – 11 September 2017) merupakan Sultan Negeri Kedah Darul Aman ke-28 (14 Julai 1958 – 11 September 2017) serta Yang di-Pertuan Agong Malaysia yang ke-5 (21 September 1970 – 20 September 1975) dan ke-14 (13 Disember 2011 – 13 Disember 2016). Baginda merupakan Raja pertama yang memerintah sebagai Yang di-Pertuan Agong dua kali, dan yang paling lama memegang jawatan. Sejurus sebelum kemangkatannya, baginda ialah raja yang paling lama berkuasa kedua di dunia selepas Ratu Elizabeth II dari United Kingdom.

Kehidupan awal كهيدوڤن اول

Sultan Abdul Halim diputerakan pada 28 November 1927 iaitu pada zaman pemerintahan paduka nenda baginda, Sultan Abdul Hamid Halim Shah di Anak Bukit, Alor Setar, Kedah sebagai Tunku Abdul Halim. Paduka ayahanda baginda, Raja Muda Kedah (kemudian Sultan Badlishah), merupakan paduka putera ketujuh Sultan Abdul Hamid Halim. Paduka bonda baginda, Tunku Sofiah, merupakan puteri kepada Tunku Mahmud. Baginda merupakan anakanda kedua Tunku Badlishah bersama Tunku Safiah binti Tunku Mahmud, namun putera tertua yang hidup. Baginda kemudian menjadi Raja Muda Kedah pada tahun 1949.

Baginda merupakan lepasan pelajar Kolej Wadham, Oxford, di mana baginda mendapat diploma dalam Sains Sosial dan Pentadbiran Awam.[1] Baginda mewarisi takhta Kedah daripada ayahandanya pada Julai 1958 dan ditabalkan pada Februari 1959.[2]

Selain itu, baginda ialah anak saudara kepada Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj (Perdana Menteri Malaysia Pertama).[3]

Kebawah Duli Tuanku telah menunaikan ibadat haji pada tahun 1974 di kota suci Mekah. Antara yang mengikuti rombongan baginda mengerjakan ibadat haji ialah Tun Dr. Mahathir.[4]

Baginda mangkat pada 11 September 2017 di Istana Anak Bukit, Kedah pada pukul 2:30 petang waktu tempatan.[5]

Yang di-Pertuan Agong يڠ د-ڤرتوان اڬوڠ

Tuanku Abdul Halim ditabalkan sebagai Timbalan Yang di-Pertuan Agong dari 20 September 1965 sehingga 21 September 1970. Apabila ditabalkan sebagai Yang di-Pertuan Agong pada 1970, ketika berumur 43 tahun, baginda menjadi Yang di-Pertuan Agong kedua termuda yang pernah dilantik iaitu selepas Tuanku Syed Putra Jamalullail, Raja Perlis yang dilantik ketika berumur 40 tahun.

Sultan Abdul Halim, ketika menjadi Yang di-Pertuan Agong ke-5 (1970 - 1975)

Baginda menyaksikan pertukaran kali pertama ketua kerajaan Malaysia iaitu apabila ayahanda saudara baginda, Perdana Menteri Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj memberikan jawatannya kepada timbalannya Tun Abdul Razak. Tunku Abdul Rahman merasakan baginda tidak patut berkhidmat di bawah anak saudaranya.[6]

Pada November 2006, Tuanku Abdul Halim dipilih buat kali kedua sebagai Timbalan Yang di-Pertuan Agong, bermula Disember 2006 hingga Disember 2011. Baginda merupakan sultan Pertama memegang jawatan ini dua kali.

Pada 15 Julai 2008 baginda menyambut Jubli Emas, iaitu ulang tahun pemerintahan baginda ke-50 di Kedah.[7]

Pada 12 dan 13 Oktober 2011, Mesyuarat Majlis Raja-raja yang ke-225 telah memutuskan bahawa Sultan Kedah, Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah ibni Almarhum Sultan Badlishah bakal menggantikan Tuanku Mizan sebagai Yang di-Pertuan Agong yang ke-14 mulai 13 Disember 2011.[8][9]

Bermula pada 13 Disember 2011 yang lalu, baginda telah menjadi Yang di-Pertuan Agong yang ke-14, sekaligus menjadi sultan pertama menjadi Yang di-Pertuan Agong sebanyak dua kali.[10] dan yang tertua ditabalkan (84 tahun).[11][tiada dalam ayat yang diberikan] Yang di-Pertuan Agong tertua sebelum baginda ialah Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah dari Selangor, yang ditabalkan di usia 73 tahun.[perlu rujukan]

Istiadat pertabalan buat kali kedua sebagai Yang di-Pertuan Agong telah pun dilangsungkan di Istana Negara pada 11 April 2012.[12]

Kerabat diraja قرابة دراج

YDPA Sultan Abdul Halim diarak bersama Ratu Elizabeth II dalam kereta roda diraja British, ketika membuat lawatan rasmi ke London pada 1974.

Sultan Abdul Halim mempunyai dua orang sultanah rasmi:

  1. Pada 1956, Sultanah Bahiyah, puteri Tuanku Abdul Rahman dari Negeri Sembilan, yang mangkat pada 2003, dan
  2. Pada 1975, Che Haminah Hamidun, orang kebanyakan dari Perak, yang kemudian dimasyhurkan sebagai Sultanah Kedah.[13]

Baginda dan Sultanah Bahiyah memiliki seorang anakanda tunggal iaitu:

Baginda dan Sultanah Bahiyah juga telah mengangkat kedua-dua anakanda perempuan kembar daripada kekanda sulungnya, Tunku Hamidah sebagai anakanda angkat pada 3 Mei 1960 sebelum kelahiran anakanda tunggal mereka iaitu:

  • Duli Yang Amat Mulia Raja Puan Muda Perak, Tunku Soraya
  • Almarhumah Yang Teramat Mulia Tunku Sarina

Sambutan Jubli Emas سمبوتن جوبلي امس

Pada 15 Julai 2008, Tuanku Abdul Halim Muadzam Shah merayakan Jubli Emasnya sebagai Sultan Kedah. Baginda satu-satunya Sultan keempat dalam seramai 28 orang Sultan yang telah merayakan 50 tahun pemerintahan di Kedah.[14] Sultan Kedah yang telah meaniki takhta lebih daripada 50 tahun ialah Sultan Ataullah Muhammad Shah (1432-1473) Sultan ke-8, Sultan Zainal Adilin Mu'azam Shah II (1710-1778) Sultan ke-19 dan Sultan Abdul Hamid Halim Shah (1882-1943), paduka nenda baginda.

Bersempena dengan Jubli Emas, 15 Julai 2008 diisytiharkan sebagai cuti umum untuk seluruh negeri Kedah.[15] Majlis penyerahan sumbangan sempena Jubli Emas telah diadakan di Istana Anak Bukit pada 6 Julai 2008 oleh Menteri Besar Kedah, Azizan Abdul Razak. Sepanjang minggu keseluruhan Jubli Emas, pelbagai acara diadakan untuk memperingati Sultan.

Pangkat ketenteraan ڤڠكت كتنترأن

Tuanku Abdul Halim memegang pangkat Marsyal Tentera Udara Diraja Malaysia[16] dalam tugas perlembagaannya sebelum ini sebagai Panglima Angkatan Tentera Malaysia serta pangkat Marsyal Padang Tentera Malaysia dan Laksamana Armada Tentera Laut Diraja Malaysia. Sejak tahun 1972, baginda ialah Ketua Kolonel Rejimen Melayu Diraja, dan juga melaksanakan tugas yang sama untuk Kor Khidmat Diraja Tentera Malaysia.

Terasul dan gelaran تراسول دان ڬلرن

Gelaran hormat bagi
Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah
Gaya panggilan Kebawah Duli Yang Maha Mulia
Gaya pertuturan Kebawah Duli Tuanku
Gaya pilihan Tuanku
  • 28 November 1927 – 13 Mei 1943: Yang Amat Mulia Tunku Abdul Halim ibni Tunku Badlishah
  • 13 Mei 1943 – 6 Ogos 1949: Yang Teramat Mulia Tunku Abdul Halim ibni Sultan Badlishah
  • 6 Ogos 1949 – 15 Julai 1958: Duli Yang Teramat Mulia Tunku Abdul Halim ibni Sultan Badlishah, Raja Muda Kedah
  • 9 Mac 1957 – Julai 1957: Duli Yang Teramat Mulia Tunku Abdul Halim ibni Sultan Badlishah, Pemangku Raja Kedah
  • Julai 1957 – 15 Julai 1958: Duli Yang Teramat Mulia Tunku Abdul Halim ibni Sultan Badlishah, Raja Muda Kedah
  • 15 Julai 1958 – 21 September 1970: Duli Yang Maha Mulia Al-Mu'tassimu Billahi Muhibbuddin Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah ibni Almarhum Sultan Badlishah, Sultan Negeri Kedah Darul Aman XXVIII
  • 21 September 1970 – 20 September 1975: Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Al-Mu'tassimu Billahi Muhibbuddin Tuanku Abdul Halim Mu'adzam Shah ibni Almarhum Sultan Badlishah, Yang di-Pertuan Agong V
  • 20 September 1975 – 13 Disember 2011: Kebawah Duli Yang Maha Mulia Al-Mu'tassimu Billahi Muhibbuddin Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah Al-Haj ibni Almarhum Sultan Badlishah, Sultan Negeri Kedah Darul Aman XXVIII
  • 13 Disember 2011 – 12 Disember 2016: Kebawah Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Al-Mu'tassimu Billahi Muhibbuddin Tuanku Al-Haj Abdul Halim Mu'adzam Shah ibni Almarhum Sultan Badlishah, Yang di-Pertuan Agong XIV
  • 13 Disember 2016 – 11 September 2017: Kebawah Duli Yang Maha Mulia Al-Mu'tassimu Billahi Muhibbuddin Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah Al-Haj ibni Almarhum Sultan Badlishah, Sultan Negeri Kedah Darul Aman XXVIII

Gelaran penuh baginda sebelum kemangkatan ialah: Kebawah Duli Yang Maha Mulia Al-Sultan Al-Mu'tassimu Billahi Muhibbudin Tuanku Al-Haj Abdul Halim Mu'adzam Shah ibni Almarhum Sultan Badlishah, Sultan dan Raja Pemerintah Negeri Kedah Darul Aman dan Jajahan Takluknya.

Kurniaan كورنياءن

Kurniaan Negara dan Negeri كورنياءن نڬارا دان نڬري

  •  Kedah:[17]
    • Grand Master Bintang Keberanian Negeri Kedah (sejak 15 Julai 1958)
    • Raja dan Ketua Darjah Kerabat Yang Amat Mulia Kedah (sejak 21 Februari 1964)
    • Raja dan Ketua Darjah Kerabat Halimi Yang Amat Mulia Kedah (sejak Januari 1973)
    • Raja dan Ketua Darjah Utama Kedah (sejak 15 Julai 1958)
    • Founding Grand Master Darjah Utama Sri Mahawangsa Yang Amat di-Hormati (sejak 2005)
    • Grand Master Bintang Perkasa Negeri Kedah (sejak 15 Julai 1958)
    • Founding Grand Master dan Dato' Sri Paduka (SPMK) Darjah Yang Maha Mulia Sri Mahkota Kedah (sejak 21 Februari 1964)
    • Founding Grand Master dan Dato' Sri Setia di-Raja Kedah (SSDK) Darjah Yang Mulia Setia di-Raja (sejak 21 September 1973)
    • Founding Grand Master Darjah Yang Mulia Sri Setia Sultan 'Abdu'l Halim Mu'azzam Shah (sejak 2008)
    • Founding Grand Master dan Datuk Sri Paduka Sultan 'Abdu'l Halim Mu'azzam Shah (DHMS) Darjah Yang Mulia Sri Setia Sultan 'Abdu'l Halim Mu'azzam Shah (sejak 15 Julai 1983)
    • Raja dan Ketua Darjah Kebesaran Gemilang Sri Mahkota Kedah (sejak Januari 2001)
  •  Malaysia (dua kali sebagai Yang di-Pertuan Agong):
  •  Johor:
  •  Kelantan:
    • Penerima Darjah Kerabat Yang Amat Dihormati (Bintang Al-Yunusi) (DK, Julai 1959)
  •  Negeri Sembilan:
    • Ahli Darjah Kerabat Negeri Sembilan Yang Amat Mulia (DKNS, Ogos 1982)
  •  Pahang:
    • Ahli Darjah Pertama Darjah Kerabat Sri Indra Mahkota Pahang Yang Amat Dihormati (DK I, 14 July 1987)
  •  Perak:
  •  Perlis:
    • Ahli Darjah Kerabat Perlis Baginda Tuanku Syed Putra Jamalullail Yang Amat Dihormati (DK, June 1980)
  •  Selangor:
    • Ahli Darjah Pertama Darjah Kerabat Selangor Yang Amat Dihormati (DK I, September 1978)
  •  Terengganu:
  •  Melaka:
    • Grand Commander Darjah Utama Negeri Melaka (DUNM)
  •  Sarawak:

Kurniaan asing كورنياءن اسيڠ

Struktur, bangunan dan institusi ستروكتور، باڠونن دان اينستيتوسي

Galeri Sultan Abdul Halim

Cahaya mata چهاي مات

Baginda berkenan mengambil sepasang kembar puteri kepada paduka kakanda perempuan sulung baginda sebagai anakanda angkat pada tahun 1960.[23] Baginda dikurniakan seorang puteri pada tahun 1966 oleh Tuanku Hajah Bahiyah.[24]

Nama Tarikh Keputeraan Tempat Keputeraan Tarikh Kemangkatan Tempat Kemangkatan Tarikh Berkahwin Pasangan Diraja Cucunda Cicinda
YTM Tunku Soraya binti Tengku Abdul Aziz 30 April 1960 Tiada Tiada Tiada 1986 Raja Iskandar Dzulkarnain ibni Almarhum Sultan Idris Al-Mutawakkil Alallahi Shah II YM Raja Nabil Imran
YM Raja Idris Shah
YM Raja Sarina Intan Bahiyah
YM Raja Safia Azizah
YM Raja Sifuddin Muadzam Shah		 Raja Sarah Bahiyah
YTM Tunku Sarina binti Tengku Abdul Aziz 30 April 1960 Tiada 31 Ogos 1991 Tiada 198X YM Tunku Abdul Karim bin Tunku Ziauddin al-Haj Tiada Tiada |
YTM Tunku Puteri Intan Safinaz binti Almarhum Sultan Abdul Halim 22 Julai 1966 Tiada Tiada Tiada Tiada

Keturunan کتورونن

Kemangkatan كمڠكتن

Rencana utama: Kemangkatan dan pemakaman Almarhum Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah

Baginda telah mangkat pada 11 September 2017 di Istana Anak Bukit Alor Setar pada jam 2:30 petang.[5]

Pengumuman kemangkatan dibuat oleh Menteri Besar, Datuk Seri Ahmad Bashah Md Hanipah, melalui sidang media khas dengan tujuh hari tempoh berkabung ditetapkan di Kedah manakala semua keraian, perayaan dan sambutan dibatalkan.[25]

Bendera Kedah di semua bangunan Persekutuan, negeri dan milik awam di negeri itu juga perlu dikibarkan separuh tiang selama tiga hari bermula 11 September 2017.

Pemakaman ڤمقامن

Sebanyak 21 das tembakan meriam telah dilepaskan tepat jam 7 pagi 12 September 2017, sebagai pemakluman kemangkatan Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah. Jenazah Almarhum Sultan Kedah kemudian disemayamkan di Balai Penghadapan Baharu Istana Anak Bukit bagi istiadat bersiram bermula jam 8:30 pagi, sebelum dikafan dan dijangka disembahyangkan. Solat jenazah diimamkan Mufti Kedah, Datuk Syeikh Fadhil Awang, dan disertai 22 pelajar Maahad Tahfiz Al Wustha dari Guar Chempedak.

Rakyat jelata mula memasuki Istana Diraja Anak Bukit untuk solat jenazah sebelum disusuli istiadat penghormatan terakhir mulai jam 11 pagi manakala sesi khas kenamaan serta delegasi asing bermula 12:30 tengah hari.

Yang di-Pertuan Agong, Sultan Muhammad V, turut hadir memberikan penghormatan terakhir apabila baginda tiba 12:40 tengah hari di Dewan Penghadapan Istana Anak Bukit. Baginda diiringi oleh Tunku Bendahara Kedah, Tunku Tan Sri Abdul Hamid Thani.

Beberapa ahli kerabat diraja lain juga memberi penghormatan terakhir mereka, termasuk Raja Perlis, Tuanku Syed Sirajuddin Jamalullail, Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan, Tuanku Muhriz; Sultan Selangor, Sultan Sharafuddin Idris Shah, dan Tengku Permaisuri Selangor, Tengku Permaisuri Norashikin; Sultan Perak, Sultan Nazrin Shah, dan Raja Permaisuri Perak, Tuanku Zara Salim; Sultanah Terengganu, Sultanah Nur Zahirah; Permaisuri Johor, Raja Zarith Sofiah, dan Tunku Mahkota Johor, Tunku Ismail Ibrahim; Pemangku Sultan Pahang, Sultan Abdullah ibni Sultan Ahmad Shah; Pemangku Sultan Kelantan, Tengku Muhammad Faiz Petra; Putera Mahkota Brunei, Pengiran Muda Mahkota Pengiran Haji Al-Muhtadee Billah. Turut hadir, Yang di-Pertua Negeri Melaka Tun Mohd Khalil; Mantan Perdana Menteri Tun Dr Mahathir Mohamad dan isteri Tun Siti Hasmah Mohamad Ali; Mantan Perdana Menteri Tun Abdullah Ahmad Badawi dan isteri Tun Jeanne Abdullah; Timbalan Perdana Menteri Datuk Seri Dr Ahmad Zahid Hamidi; Menteri Belia dan Sukan Khairy Jamaluddin; Menteri Pertahanan Dato' Seri Hishammuddin Tun Hussein; Menteri Pendidikan Datuk Seri Mahdzir Khalid; Menteri Kesihatan Datuk Seri Subramaniam Sathasivam. [26]

Jenazah Almarhum Sultan Kedah kemudian diarak menggunakan Pedati Diraja ke Makam Diraja Langgar dengan diiringi 89 das tembakan meriam yang ditetapkan mengikut umur baginda. Jenazah Almarhum diiringi dua kumpulan pengusung membabitkan ketiga-tiga ketumbukan Angkatan Tentera Malaysia (ATM) dan Polis Diraja Malaysia (PDRM). Baginda dimakamkan bersebelahan pusara permaisuri Baginda, Sultanah Bahiyah di Makam Diraja Langgar, berdekatan dengan Masjid Langgar di Alor Setar, Kedah.[25]

Lihat juga ليهت جوݢ

Rujukan رجوكن

  1. ^ Ibrahim Ismail (1987) Sejarah Kedah Sepintas Lalu m/s. 209 Penerbit UUM
  2. ^ Ibrahim Ismail (1987) Op Cit m/s. 214–218
  3. ^ Ahmad Syahir Kassim; Norlida Akmar Idros (2 Jun 2012). "Salasilah Kesultanan Kedah". Kosmoǃ Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-04-03. Dicapai pada 6 Jun 2013. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  4. ^ Abdul Halim Taib (2009). 50 Tahun Pemerintahan KDYMM Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah. Malaysia: Aht Minda Karya. m/s. 73. ISBN 978-983-44632 Check |isbn= value: length (bantuan).
  5. ^ a b Zulqurnain Othman (12 September 2017). "Tuanku Abdul Halim mangkat". Utusan Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 12 September 2017. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  6. ^ Tunku Abdul Rahman (1977) Looking Back m/s. 346 Pustaka Antara, Kuala Lumpur
  7. ^ Shariza Abdullah (16 Julai 2008). "Jubli Emas Sultan Kedah penuh istiadat". Utusan Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 12 September 2017. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan) Bernama Online (14 Julai 2008)
  8. ^ Bernama (15 Oktober 2011). "Sultan Kedah dipilih sebagai Yang di-Pertuan Agong ke-14". Utusan Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 12 September 2017. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  9. ^ "Sultan Kedah Dipilih Yang di-Pertuan Agong Baru Sekaligus Catat Sejarah Baru". mStar. 14 Oktober 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 12 September 2017. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  10. ^ Bernama (20 Februari 2012). "Agong terima pengiktirafan Malaysia Book of Records". Berita Harian Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-20. Dicapai pada 20 Februari 2012. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  11. ^ Bernama (15 Oktober 2011). "Kedah Sultan to be King again". theStar online. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-10-16. Dicapai pada 16 Oktober 2011. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  12. ^ "11 April cuti umum pertabalan Agong". Utusan Online. 25 Februari 2012. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 28 Februari 2012. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
  13. ^ "Che Puan Haminah dimasyhur Sultanah Kedah". Utusan Online. 9 Januari 2004. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 12 September 2017. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan) Bernama Online (10 Januari 2004)
  14. ^ (14 Julai 2008) Bernama Online
  15. ^ (July 6, 2008) Bernama Online
  16. ^ "Photographs of Tuanku Abdul Halim, Yang di-Pertuan Agong of Malaysia". Janus. Dicapai pada 2011-04-26.
  17. ^ Photo of Sultan Abdul Halim and Sultanah Haminah
  18. ^ a b List of Malay rulers (as of January 2013) with details of orders
  19. ^ Badraie Diarkibkan 2 Mac 2004 di Wayback Machine
  20. ^ Article (in Malay) evoking the awarding of decorations
  21. ^ "Second Penang Bridge set to open in February 2014".
  22. ^ "Second Penang Bridge set to open in February 2014 - Nation - The Star Online". Dicapai pada 17 March 2016.
  23. ^ Kedah11
  24. ^ Hajah Ariah Judah. Raja Payung Negara Daulat Sepanjang Zaman. Putrajaya, Malaysia: Jabatan Penerangan Malaysia. ISBN 978-983-54-0603-4.
  25. ^ a b Petah Wazzan Iskandar (12 September 2017). "21 das tembakan makluman kemangkatan Sultan Kedah". BH Online. Dicapai pada 2017-09-12.
  26. ^ "King Pays Last Respects To Late Kedah Sultan". malaysiandigest.com. 12 September 2017. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-09-12. Dicapai pada 2017-09-12. Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (bantuan)

Pautan luar ڤاوتن لوار

Gelaran pemerintah
Didahului oleh
Sultan Ismail Nasiruddin Shah
(Sultan Terengganu) 		Yang di-Pertuan Agong
(Sultan Kedah)
1970–1975 		Diikuti oleh:
Sultan Yahya Petra
(Sultan Kelantan)
Didahului oleh
Sultan Mizan Zainal Abidin
(Sultan Terengganu) 		Yang di-Pertuan Agong
(Sultan Kedah)
2011 – 2016 		Diikuti oleh:
Sultan Muhammad V
(Sultan Kelantan)
Didahului oleh
Sultan Badlishah 		Sultan Kedah
1958 – 2017 		Diikuti oleh:
Sultan Sallehuddin

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!