Piala Negara-Negara Afrika 2023, juga popular dengan nama singkatan Piala AFCON 2023 atau Piala CAN 2023 dan atas sebab penajaanPiala AFCON TotalEnergies 2023, ialah kejohanan taraf benuua yang ke-34 bola sepak persatuan Afrika yang diazamkan oleh Konfederasi Bola Sepak Afrika. Kejohanan inu dihoskan oleh Ivory Coast, kali kedua selepas negara ini menggalakannya pada tahun 1984. Senegal ialah juara bertahan selepas menewaskan Mesir dalam pentas akhir kejohanan sebelumnya.[1][2][3][4][5][6]
Pemilihan tuan rumah
Hak penganjuran untuk edisi kejohanan ini pada mulanya diberikan kepada Guinea semasa mesyuarat jawatankuasa eksekutif CAF pada 20 September 2014, yang turut menganugerahkan edisi 2019 kepada Cameroon dan edisi 2021 kepada Ivory Coast. Pada masa itu, pengumuman hos 2023 tidak dijadualkan; Guinea adalah salah satu pembida untuk edisi 2019 dan 2021, dan mengikut pernyataan CAF, berdasarkan pembentangan "dan komitmen" negara, jawatankuasa itu "memutuskan untuk menggunakan kuasanya untuk membuat keputusan segera."
Mesyuarat jawatankuasa eksekutif CAF pada 20 Julai 2017 telah membawa perubahan untuk kejohanan pada masa hadapan, termasuk peningkatan dalam pasukan penyertaan peringkat kumpulan daripada 16 kepada 24 daripada edisi 2019. Dengan spesifikasi baharu, Cameroon tidak dapat mencapai tarikh akhir penyediaan untuk edisi 2019 selepas itu dan telah dilucutkan hak tuan rumah pada 30 November 2018, dengan hak tuan rumah diserahkan kepada Mesir pada 8 Januari 2019. Cameroon dipilih menjadi tuan rumah pada edisi 2021, yang menyebabkan Ivory Coast menjadi tuan rumah untuk edisi 2023. Tugas tuan rumah Guinea telah ditarik balik ke 2025, walaupun ia juga tidak dapat bersedia tepat pada masanya dan akhirnya dilucutkan daripada pihak tuan rumah.
Walaupun kejohanan itu mengekalkan penjenamaan asal 2023, ia telah dipindahkan ke Januari–Februari 2024 atas permintaan Ivory Coast, untuk mengelakkan musim hujan tropika Afrika Barat dan Tengah, yang biasanya mencapai kemuncaknya sekitar Jun–Julai.
Pasukan
Layak ke Piala Afrika
Gagal layak
Hilang kelayakan atau menarik diri
Digantung
Bukan ahli CAF
Kesemua 54 pasukan mendaftar untuk kelayakan diadakan dalam dua pusingan seperti dalam edisi sebelumnya pada 2019 dan 2021. Réunion dan Zanzibar bukan ahli penuh CAF dan oleh itu dikecualikan daripada penyertaan. Eritrea menarik diri selepas undian pusingan pertama. Kenya dan Zimbabwe telah digantung oleh FIFA pada masa undian pusingan kedua dan dikecualikan daripada pertandingan selepas penggantungan mereka tidak ditarik balik tepat pada masanya.
Pada pusingan awal, 12 pasukan yang menduduki ranking paling rendah dalam ranking dunia FIFA pada Disember 2021 bersaing antara satu sama lain dalam sistem kalah mati dengan dua kaki. Enam pemenang pusingan awal dan 42 pasukan yang menduduki tempat lebih tinggi telah diundi kepada 12 kumpulan empat pada April 2022. Pusingan kedua dimainkan dari Jun 2022 hingga September 2023 dalam format pusingan berganda. Pemenang kumpulan dan naib juara daripada kesemua dua belas kumpulan, kecuali Kumpulan H, layak ke pusingan akhir. Selain tuan rumah dari Ivory Coast, hanya satu pasukan lain yang layak dari Kumpulan H.
Pasukan layak
Pasukan-pasukan berikut layak ke edisi kejohanan ini tanpa negara debutan buat kali pertama sejak edisi 2015. Tujuh belas pasukan yang mengambil bahagian dalam edisi terbaharu pada tahun 2021 kembali untuk acara tersebut.
Comoros gagal layak selepas membuat penampilan sulung pada 2021, manakala Kenya dan Zimbabwe telah hilang kelayakan kerana penggantungan FIFA. Sudan, Malawi, Gabon, Sierra Leone, dan Ethiopia juga gagal layak selepas muncul dalam kejohanan 2021.
CAF menetapkan keperluan berikut untuk enam stadium untuk edisi kejohanan ini:
Bilangan stadium
Kapasity (Minimum)
2
40,000
2
20,000
2
15,000
Pada September 2017, kerajaan Ivory Coast melancarkan tender awam untuk tempat pertandingan. Ini termasuk tender awam yang meminta tawaran untuk mengubah suai dan mengembangkan Stadium Felix Houphouët Boigny di Abidjan dan Stade de la Paix (Stadium Damai) di Bouaké, dan membina stadium baharu di Yamoussoukro serta bandar Korhogo dan San-Pédro. Tiga stadium baharu itu sepatutnya mempunyai kapasiti 20,000 setiap satu.
Sebagai tambahan kepada pengubahsuaian atau pembinaan stadium, tender itu termasuk pengubahsuaian atau pembinaan kemudahan latihan di bandar tuan rumah: 8 di Abidjan dan 4 di Bouaké, Korhogo, Yamoussoukro dan San-Pédro. Ia juga termasuk pembinaan 96 vila (lima bilik setiap vila) di bandar-bandar tersebut. Di samping itu, negara-negara yang membida akan diserahkan untuk membina sebuah hotel tiga bintang dengan lima puluh bilik di Korhogo.
Kejohanan itu akan diadakan di 6 lokasi di 5 bandar:
Majlis perasmian stadium bermula pada 17:25 dengan penubuhan kumpulan animasi dan aktiviti kebudayaan yang berlangsung sehingga 20:00. Para tetamu dan pegawai telah disediakan sehingga permulaan perlawanan pembukaan pada jam 20:00. Antara tetamu adalah ahli Konfederasi Bola Sepak Afrika (CAF), anggota kor diplomatik, presiden institusi perundangan dan kehakiman, anggota kerajaan termasuk presiden COCAN 2023 dan presiden CAF dan FIFA.
Peringkat kumpulan
Jadual perlawanan untuk kejohanan ini diumumkan pada 20 Oktober 2023, berdasarkan undian peringkat kumpulan.
Pemecah Seri
Pasukan tersebut ditentukan melalui pungutan mata (3 mata untuk menang, 1 mata untuk seri, 0 mata untuk kekalahan). Jika terikat pada mata, pemecah seri digunakan dalam perintah yang berikut, untuk menentukan kedudukan (Peraturan Perkara 9.3):
Mata dalam perlawanan satu-lawan-satu antara pasukan yang berkenaan;
Perbezaan gol dalam perlawanan satu-lawan-satu antara pasukan yang berkenaan;
Jaringan gol dalam perlawanan satu-lawan-satu antara pasukan yang berkenaan;
Jika lebih daripada dua pasukan adalah terikat, dan selepas menggunakan semua kriteria satu-lawan-satu di atas, subset pasukan masih terikat, semua kriteria satu-lawan-satu di atas dimohon semula secara eksklusif kepada subset pasukan ini;
Perbezaan gol dalam semua perlawanan kumpulan;
Jaringan gol dalam semua perlawanan kumpulan;
Penalti jika hanya dua pasukan adalah terikat dan mereka bertemu di pusingan terakhir kumpulan;
Jumlah Mata disiplin berdasarkan kad kuning dan merah yang diterima pada perlawanan kumpulan (kad merah = 3 mata, kad kuning = 1 mata, pengusiran untuk dua kad kuning dalam satu perlawanan = 3 mata);
Seorang pemain telah digantung secara automatik untuk perlawanan seterusnya untuk kesalahan berikut:
Menerima kad merah (penggantungan kad merah boleh dilanjutkan untuk kesalahan serius)
Menerima dua kad kuning dalam dua perlawanan; kad kuning tamat tempoh selepas tamat suku akhir (penggantungan kad kuning tidak dibawa ke mana-mana perlawanan antarabangsa yang lain pada masa hadapan)
Penggantungan berikut telah dihidangkan semasa kejohanan:
dalam kelayakan AFCON 2023 Kumpulan F lwn Tanzania (hari perlawanan 2; 8 Jun 2022) dalam kelayakan AFCON 2023 Kumpulan F lwn Tanzania (hari perlawanan 6; 7 September 2023)
Kumpulan D lwn Angola (hari perlawanan 1; 15 Januari 2024)
^"CAF President Dr Motsepe announces African Super League launch details, AFCON 2023 and Champions League key decisions" (Siaran akhbar). CAFOnline.com. 3 July 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 July 2022. Dicapai pada 3 June 2023. ...the Executive Committee has decided that this edition of the tournament will be postponed to the months of January and February 2024. The postponement is as a direct and sole result of the adverse weather conditions in the country and after also having received further technical opinion from experts on adverse effects of staging the matches in that period, as June and July are rainy seasons in Ivory Coast.
