Tan Sri Dato' SeriDr.Mazlan binti Othman (lahir 11 Disember 1951) ialah seorang ahli astrofizik Malaysia dan Ketua Pengarah Agensi Angkasa Negara Malaysia dan penerima Tokoh Melayu Terbilang Malaysia 2011.[1] Beliau merupakan perintis dalam bidang sains dan teknologi di Malaysia.[2]
Kehidupan awal dan pendidikan
Dilahirkan di Seremban, Negeri Sembilan, Mazlan menghadiri Kolej Tunku Kurshiah, sekolah asrama terkemuka di Seremban. Minatnya terhadap matematik membawanya kepada kurikulum sains. Biarpun keluarganya menggalakkannya menjadi doktor perubatan MD, beliau memutuskan untuk mendalami jurusan fizik. Beliau memasuki Universiti Otago di Dunedin, New Zealand dengan pelan biasiswa Colombo, dan memperolehi ijazah sarjana muda sains (Kepujian) pada tahun 1975. Beliau kemudiannya menyertai Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) sebagai pengajar, tetapi beliau berunding untuk lanjutan biasiswa dan kembali ke Otago, dan memperolehi ijazah doktor falsafah dalam bidang fizik pada tahun 1981 - wanita pertama berbuat demikian sejak penubuhan universiti itu pada 1869.[3][4]
Kerjaya saintifik
Mazlan kembali ke Malaysia sebagai ahli astrofizik pertama di negara ini, dan bekerja untuk mewujudkan kurikulum dalam bidang astrofizik di universiti kebangsaan, serta untuk membina kesedaran awam dan pemahaman isu-isu astronomi dan angkasa. Beliau juga melakukan penyelidikan untuk semester di Balai Cerap Kiso di Jepun.[5]
Minatnya dalam pendidikan awam ialah ganjaran pada tahun 1990 apabila Perdana MenteriMahathir Mohamad, penyokong kuat pendidikan dan sains, meletakkan beliau bertanggungjawab bagi Bahagian Planetarium di Jabatan Perdana Menteri Malaysia, menyelia pembangunan Planetarium Negara di Kuala Lumpur.[6] Selepas planetarium dibuka pada tahun 1993, Mazlan telah dilantik sebagai Ketua Pengarah Bahagian kerajaan baru Pengajian Sains Angkasa, di mana beliau melancarkan program pembangunan mikro. Beliau menerima jawatan profesor penuh pada tahun berikutnya.
Mazlan telah dilantik semula sebagai pengarah UNOOSA pada tahun 2007 oleh Setiausaha Agung PBB, Ban Ki-moon, dan meninggalkan Angkasa untuk kembali ke jawatan pada Disember.[8] Di UNOOSA, beliau berurusan dengan isu-isu kerjasama antarabangsa di ruang angkasa, pencegahan perlanggaran dan serpihan ruang, penggunaan berasaskan ruang jauh platform sensing bagi pembangunan lestari, penyelarasan undang-undang ruang antara negara-negara, dan risiko yang ditimbulkan oleh hampir bumi asteroid, antara topik-topik lain.
Pada bulan September 2010, beberapa sumber berita melaporkan Bangsa-Bangsa Bersatu tidak lama lagi akan melantik Mazlan sebagai duta untuk kenalan di luar bumi,[9][10] nampaknya mendasarkan tuntutan mereka mengenai kenyataannya mencadangkan bahawa PBB menyelaraskan apa-apa tindak balas antarabangsa untuk hubungan seperti dan rupa dijadualkan pada panel Royal Society pada Oktober, "ke arah agenda saintifik dan masyarakat pada kehidupan tambahan-daratan."[11] Walau bagaimanapun, seorang jurucakap PBB menolak laporan sebagai "tidak masuk akal", menolak apa-apa rancangan untuk memperluaskan mandat daripada UNOOSA,[12] dan dalam e-mel kepada The Guardian, Othman berkata, selaras dengan kehendak Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, "ia kedengaran benar-benar sejuk tetapi saya perlu menafikannya."[13] Beliau kemudian menjelaskan bahawa ceramah beliau akan menggambarkan bagaimana hal ehwal luar bumi boleh menjadi topik perbincangan di PBB, menggunakan sebagai contoh sokongan yang membawa kepada perbincangan PBB objek dekat Bumi dan serpihan angkasa.[14]
Penghormatan
Dalam senarai kepujian Agong 1997, Tuanku Ja'afar, Yang di-Pertuan Agong Malaysia kesepuluh, yang memberi hiasan persekutuan dan perintah Panglima Jasa Negara (untuk perkhidmatan cemerlang) kepada Mazlan, menganugerahkan beliau gelaran "Datuk".[15]
Juga pada tahun 1997, Universiti Otago, menganugerahkan beliau Ijazah Kehormat Doktor Sains.[16]
Pada tahun 2009, untuk "hasil kerja beliau dalam membangunkan pendidikan astronomi di Malaysia dan peranan negara dan antarabangsa yang membawa beliau dalam bidang sains angkasa", Institut Fizik menganugerahkan Mazlan Presiden Pingat.[17]
Pada tahun 2013, Mazlan menerima "Polarstern-Preis" (Anugerah Polarstar) dari Austria Space Forum untuk penglibatan beliau untuk menambat hati untuk ruang atas dan
^Ishida, K.; Othman, M. (1988). "Surface distribution of M stars with different IRAS colour". Astrophysics and Space Science. 148 (2): 239. Bibcode:1988Ap&SS.148..239I. doi:10.1007/BF00645963.
"Supra-Earth Affairs - The United Nations Scenario" audio recording of talk given at Royal Society Scientific Discussion Meeting "The detection of extra-terrestrial life and the consequences for science and society", Royal Society, London, 25–26 January 2010