Layar Lara ialah filem drama Malaysia 1997 arahan dan skrip oleh Shuhaimi Baba dengan cerita oleh Fatimah Abu Bakar. Dibintangi oleh Ida Nerina, Sidi Oraza, Azean Irdawaty dan Man Bai, ia mengisahkan tentang pelakon muda bernama Ena Manjalara yang mempelajari erti persahabatan, rasa hormat dan pengabdian seni yang sebenar berdasarkan hubungannya dengan pengarah idealistik Malik dan pembantu produksi Daud, yang pada mulanya digodanya. Daud juga ada kaitan dengan Zai, bekas idola filem era 1950-an yang kini melarat dan hilang cengkaman realiti. Filem ini ditayangkan pada 9 Februari 1997 dan menerima ulasan positif daripada pengkritik filem.[2][3] Ini merupakan penampilan filem terakhir Siput Sarawak dan Mahmud Jun sebelum kematian mereka. Filem ini telah menerima 9 anugerah di Festival Filem Malaysia ke-13.
Sinopsis
Pada tahun 1994, beberapa seniman sedang berlatih skrip untuk filem pengarah Malik. Perubahan barisan pelakon menyebabkan kekecohan antara pelakon veteran tersebut, menyebabkan mereka berjalan keluar dari studio tersebut. Di gerai makan berdekatan, Malik datang untuk meminta maaf. Pada detik itu, batu-bata dari tapak pembinaan berdekatan jatuh menimpa gerai tersebut. Seniwati Zai jelas terkesan akibat daripada kejadian ini.
Dua tahun kemudian, pada 1996, Ena keluar dari pawagam bersama teman lelakinya Shark. Mereka bertekak dan dihalau oleh Malik dari gerai makan berdekatan. Malik sedang mengadakan sesi uji bakat untuk filem terbaharunya apabila diminta oleh penerbitnya En.Borhan untuk memasukkan Ena dalam filemnya. Daud juga mendapat pekerjaan sebagai pembantu produksi; dia berjanji dengan para veteran untuk mendapatkan watak dalam filem tersebut.
Ena merupakan pelakon yang ada bakat, tetapi menimbulkan banyak masalah di lokasi penggambaran. Ini termasuk tidak menghadiri sesi latihan serta penggambaran dan menipu kepada Malik sebab dia melakukan hal demikian. Ena juga berkelakuan buruk terhadap Jan, pelakon sampingannya dalam filem itu sehingga mencuri barangannya dan juga menuduhnya berperangai sundal. Pada masa yang sama, Ena juga menggoda Daud sehingga membuatkannya mengikut perangai Ena. Rupanya Ena melakukan perkara tersebut untuk membuat Shark cemburu. Daud kesal akan pilihannya.
Seniwati Zai mempunyai masalah membezakan realiti dan produksi. Dalam keadaan nyanyuknya dia hanya berbicara dalam bahasa istana, yang didengari Ena ketika dia datang ke rumah Daud untuk meminta maaf. Para veteran diberikan peluang untuk menjadi sebahagian daripada penggambaran tersebut. Daud bertumbuk dengan Malik yang dituduhnya seorang barua kepada Ena. Mereka berbaik semula dan Malik juga bersetuju menulis satu adegan untuk para veteran. Hujan lebat membanjirkan lokasi dan produksi tersebut menghadapi keadaan muflis. Ena dibuang kerja oleh Malik yang sudah serik dengan perangainya.
Ena memutuskan hubungannya dengan Shark. Dia pergi ke rumah Daud untuk meminta bantuannya memujuk Malik, tetapi hanya Zai berada di situ. Ena dan Zai mempunyai detik kemesraan atas perkongsian sayang mereka terhadap bidang lakonan. Ena juga memohon keampunan Daud. Pada keesokan harinya dia datang ke set penggambaran untuk cuba mendapatkan wataknya semula. Malik naik angin dan memberitahu Ena sebab-sebab dia tidak dimahukan lagi untuk wayang ini. Akhirnya Malik memberikan Ena peluang terakhir dengan mengikuti syarat-syarat yang ditetapkan olehnya.
En.Borhan tiba pada keesokan harinya untuk memberitahu semua orang yang dia kini pokai. Dia sempat memberikan gaji terakhir, namun Malik memberitahunya bahawa mereka perlu melakukan penggambaran semula. Mereka sanggup untuk tidak dibayar agar dapat merealisasikan hasrat ini. Malik mendapat panggilan dan mengumumkan bahawa seniwati Zai telah kembali kepada Rahmatullah. Semua orang menghadiri pengebumian tersebut.
Pada babak terakhir, Ena dan Zizie datang untuk memberitahu Malik bahawa filem mereka berjaya ditayangkan dengan hanya lima potongan. Malik memusnahkan sebuah kerusi dalam kegembiraan.
Layar Lara ialah filem ketiga arahan Shuhaimi Baba selepas Selubung (1992) dan Ringgit Kasorrga (1995). Beliau turut berkhidmat sebagai penulis skrip dengan ceritanya digarap oleh Fatimah Abu Bakar. Menurut Shuhaimi, filem ini diterbitkan bagi memberi penghargaan kepada seniman veteran tanah air pada era 1950-an.[6][7]
Tajuk asal filem ini ialah Ekstra Terakhir, namun ditukar kepada Layar Lara semasa pra-penerbitan dijalankan. Ida Nerina diberikan watak utama sebagai Ena Manjalara, seorang pelakon muda yang bercita-cita tinggi. Menurut Ida, wataknya dalam filem itu sedikit sebanyak memberi kesan kepadanya sambil berkata: "Saya cintai Manjalara".[8] Filem ini juga menandakan penampilan sulung model dan ratu cantik, Kavita Kaur dalam bidang lakonan.[9] Ia juga merupakan lakonan sulung penyanyi, Man Bai dan vokalis kumpulan Teacher's Pet, Maman.[10] Man Bai, yang terkenal dengan lagu "Kau Ilhamku", mengakui bidang lakonan bukanlah satu tugas yang mudah baginya.[11] Shazleen Shahbi, yang sebelum ini berlakon dalam filem Selubung dan Ringgit Kasorrga arahan Shuhaimi, memegang watak sebagai Jan.[12] Shuhaimi turut menjelaskan bahawa ia bukan sebuah filem skandal seperti yang disangka.[13] Barisan pelakon lain termasuk Sidi Oraza, Azean Irdawaty, Melissa Saila dan Ismail Hutson. Turut berlakon ialah seniman veteran Aziz Jaafar, Mahmud Jun, Aziz Sattar dan Siput Sarawak. Layar Lara menandakan penampilan filem terakhir Siput Sarawak sebelum kematiannya pada 3 Jun 1999 dan Mahmud Jun sebelum kematiannya pada 14 Februari 2002.
Penggambaran dijalankan dalam tempoh 2 bulan, iaitu pada November 1995 dan Januari 1996. Shuhaimi dilaporkan mahu menerima sumbangan penaja untuk membiayai kos promosi filem ini.[14][15]
Muzik
Album runut bunyi Layar Lara mengandungi sebanyak 10 lagu termasuk 2 lagu instrumental. Ia dikeluarkan bagi mempromosikan filem ini dan diterbitkan oleh Warner Music Malaysia.[16]
Diperoleh daripada catatan media album OST Layar Lara.[17]
Maman - penerbit
Nasser Abu Kassim - penerbit eksekutif
Ahmad Razali - jururakam, juruadun
Razman Mohd Nor - jururakam
Twin Studio - studio rakaman
Norman - A&R
Adonis - A&R
Sharon - A&R
Sue Kok - reka bentuk album
Werk Haus - montaj
Keluaran dan sambutan
Layar Lara dikeluarkan pada 9 Februari 1997 sempena Hari Raya Aidilfitri.[18][19] Majlis pelancaran filem ini diadakan secara gilang-gemilang di sebuah hotel terkemuka sebelum Ramadan dan telah disiarkan secara langsung di TV2,[20] manakala majlis pratontonnya diadakan di pawagam mini P. Ramlee pada 28 Januari 1997 dan mendapat reaksi positif di kalangan pelajar Akademi Filem Malaysia (AFM) dan Universiti Malaya (UM).[21] Filem ini telah mencatat kutipan sederhana kira-kira RM600,000 sahaja selepas 10 hari tayangan di pawagam.[22][23]
Filem ini menerima ulasan positif daripada pengkritik filem. Khairana Sabtu, menulis untuk Berita Minggu, memuji filem ini sambil menulisnya sebagai sebuah filem yang "mantap".[24] Penulis lirik, Habsah Hassan menyatakan kepujiannya terhadap filem ini dan menganggapnya sebagai "suatu medium yang terbaik untuk karyawan seni melihat 'kepincangan' yang berlaku dalam dunia perfileman".[25]
Di Festival Filem Malaysia ke-13 yang berlangsung pada 28 Disember 1997, Layar Lara telah memenangi 9 anugerah termasuk Filem Terbaik dan Pengarah Terbaik.[30][31][32] Di Festival Filem Antarabangsa Brussels ke-19 yang berlangsung di Brussels, Belgium pada 9 November 1997, Shuhaimi telah memenangi Pengarah Terbaik bagi kategori Filem Bahasa Asing.[33][34][35] Beliau turut menerima Anugerah Khas Juri di Festival Filem Antarabangsa Pyongyang ke-6 yang diadakan di Pyongyang, Korea Utara.[36]
