Kongres Kebangsaan Parti Komunis China (Cina ringkas: 中国共产党全国代表大会; pinyin: Zhōngguó Gòngchǎndǎng Quánguó Dàibi; harafiah: Kongres Perwakilan Kebangsaan Parti Komunis China) ialah persidangan parti yang diadakan setiap lima tahun. Kongres Kebangsaan secara teorinya adalah badan tertinggi dalam Parti Komunis China (PKC). Sejak 1987, Kongres Kebangsaan telah diadakan pada bulan Oktober atau November. Tempat acara itu, bermula pada 1956, ialah Dewan Besar Rakyat di Beijing. Kongres ialah tempat lazim perubahan kepimpinan peringkat tertinggi PKC, dan acara rasmi pindaan atau perubahan Perlembagaan Parti. Dalam dua dekad lalu, Kongres Kebangsaan PKC telah menjadi penting sekurang-kurangnya sebagai bahagian simbolik perubahan kepimpinan, dan oleh itu, telah mendapat perhatian media antarabangsa.
Kongres secara rasmi meluluskan keahlian Jawatankuasa Pusat, sebuah badan yang terdiri daripada pembuat keputusan tertinggi dalam parti, negara dan masyarakat. Dalam praktiknya, bagaimanapun, hanya lebih sedikit calon berbanding kerusi terbuka dicalonkan untuk Jawatankuasa Pusat, mengehadkan peranan Kongres dalam proses pemilihan kepada menghapuskan calon yang tidak popular. Setiap pusingan lima tahun Kongres Rakyat Kebangsaan juga mempunyai beberapa siri plenum Jawatankuasa Pusat yang sejak pertengahan 1990-an telah diadakan lebih kurang kerap sekali setiap tahun.
Dari pertengahan 1980-an hingga akhir 2010-an, PKC telah cuba mengekalkan penggantian yang lancar dan teratur dan mengelakkan kultus keperibadian, dengan mengadakan peralihan besar dalam kakitangan setiap sepuluh tahun dalam kongres parti nombor genap, dan mempromosikan orang ramai sebagai persediaan peralihan dalam kongres parti bernombor ganjil. Di samping itu, apabila orang di peringkat atasan parti bersara, terdapat ruang ahli parti yang lebih muda untuk naik ke satu peringkat. Oleh itu, kongres parti ialah masa rombakan kakitangan am, dan kemuncak rundingan yang melibatkan bukan sahaja pucuk pimpinan, tetapi hampir semua jawatan politik penting China. Oleh kerana struktur piramid parti dan wujudnya umur persaraan wajib, kader yang tidak dinaikkan pangkat di kongres parti berkemungkinan akan menghadapi penghujung karier politik mereka.
Perwakilan ke Kongres dipilih secara rasmi daripada organisasi parti akar umbi, dan terdapat sistem pemilihan berperingkat, di mana satu peringkat parti mengundi perwakilan ke peringkat lebih tinggi seterusnya. Bagi Kongres Kebangsaan, perwakilan dipilih oleh kongres parti peringkat wilayah PKC atau unit setaraf dalam proses pemilihan yang disaring dan diawasi oleh Jabatan Organisasi seperti yang diarahkan oleh Jawatankuasa Tetap Politburo (PSC).[1]
Persediaan
Peraturan parti menyatakan bahawa sejurus sebelum Kongres Kebangsaan, sebuah jawatankuasa persediaan mesti ditubuhkan oleh Biro Politik, dengan setiausaha agung PKC kini umumnya mempengerusikan jawatankuasa itu. Jawatankuasa ini menyelia pemilihan beberapa ribu perwakilan ke Kongres Kebangsaan dan menyediakan senarai calon untuk dipilih ke Jawatankuasa Pusat dan badan-badannya, termasuk Politbiro, PSC, Sekretariat dan Suruhanjaya Tentera Pusat. Ia juga menubuhkan jawatankuasa penggubal yang merangka laporan kerja setiausaha agung PKC, dan juga menubuhkan kumpulan yang mencadangkan pindaan kepada perlembagaan PKC.[2]
Jawatankuasa Tetap Presidium Kongres Kebangsaan (Cina ringkas: 党代会主席团常委会) dikatakan sebagai "teras pemimpin" Kongres.[3] Ia membincangkan dan mendapatkan persetujuan mengenai isu-isu penting yang berkaitan dengan calon-calon dan dengan itu mencadangkan penyelesaian kepada Presidium, mempengerusikan mesyuarat pleno Presidium dan prosiding pilihan raya, menyemak keputusan pengundian raptai dan menyerahkan senarai calon rasmi kepada Presidium untuk perbincangan dan kelulusan, dan menyerahkan senarai moderator untuk plenum jawatankuasa parti berdasarkan pemilihan akhir kongres kepada Presidium.[3] Dalam pilihan raya baru-baru ini, ahli Jawatankuasa Tetap telah memasukkan semua ahli Biro Politik dan Sekretariat.[3] Saiz jawatankuasa tidak tetap dan, dalam situasi luar jangka, boleh juga termasuk pelakon lain daripada pihak parti dan negara. Sejak 2002, semua bekas ahli Jawatankuasa Tetap yang masih hidup dan tidak dibuang kerja juga telah menjadi ahli jawatankuasa itu. Menurut Ling Li, yang mengajar pengajian Cina di Universiti Vienna, sistem ini membenarkan peralihan kuasa secara aman dengan membenarkan bekas dan pemimpin parti semasa mempengaruhi hasil.[3]
Rujukan
