मीनाक्षी चितरंजन या प्रसिद्ध भरतनाट्यम नृत्यांगना, शिक्षिका आणि चेन्नई येथील पंडनलूर शैलीतील नृत्यदिग्दर्शक असून नृत्यचुडामणी, कलईमामणी, नाट्य सेल्वम, नाट्य इलावरासी आणि भारताच्या राष्ट्रपतींकडून तिला मिळालेले "पद्मश्री पुरस्कार" यासह अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कार प्राप्त आहेत.[१]
ओळख
मीनाक्षी चितरंजन यांचा जन्म दक्षिण भारतातील तामिळनाडू राज्यातील चेन्नई येथे सरकारी अधिकारी पी. सबनायागम आणि सावित्री यांच्या पोटी झालं. प्रसिद्ध पंडनल्लूर चोक्कलिंगम पिल्लई आणि त्यांचा मुलगा सुब्बाराया पिल्लई यांच्याकडून प्रशिक्षित, मीनाक्षीने ही शैली आत्म-इच्छा, स्वयं-शिस्त आणि दृढनिश्चयाने पार पाडली आहे. तिची आई सावित्रीची नृत्याची आवड आणि कौटुंबिक पाठिंब्यामुळे मीनाक्षीला एक अद्भुत नृत्यांगना बनण्यास मदत केली. तिचे नृत्याचे औपचारिक प्रशिक्षण वयाच्या ४ व्या वर्षी सुरू झाले आणि तिने अभ्यासक्रमाचे काटेकोरपणे पालन केले. श्रीमती मीनाक्षी वयाच्या ९ व्या वर्षी अरंगेत्राम पूर्ण केले. तिने तिचे महाविद्यालयीन शिक्षण इथिराज कॉलेज फॉर वुमन येथे पूर्ण केले आणि अरुण चितरंजन, ऑर्थोडॉन्टिस्ट आणि तामिळनाडूचे तत्कालीन मुख्यमंत्री एम. भक्तवत्सलम यांचे नातू यांच्याशी विवाह केला, त्यानंतर तिची नृत्य कारकीर्द काही काळ थांबली.[२][३]
कारकीर्द
श्रीमती मीनाक्षी यांना तिच्या सासरच्या मंडळींकडून पाठिंबा मिळाल्याने तिचे पती, अरुण चितरंजन, चेन्नई येथील ऑर्थोडॉन्टिस्ट, यांनाही संगीत आणि नृत्याची प्रचंड आवड होती. ते तिला कारकीर्द करण्यासाठी सतत प्रोत्साहन देत , ज्यामुळे श्रीमती मीनाक्षी ला नृत्य सुरू ठेवण्यास आणि ही महान परंपरा भारत आणि परदेशातील तरुण मुले आणि प्रौढांपर्यंत पोहोचविण्यात मदत झाली. मैलापूर, चेन्नई येथील कलादीक्षा तिच्या नृत्यशाळेद्वारे.
तिने १९९१ मध्ये प्रसिद्ध मृदंगवादक पंडनल्लूर श्रीनिवास पिल्लई यांच्या प्रभावाखाली हे नृत्य विद्यालय सुरू केले. त्यांच्यानंतर त्यांचा मुलगा पांडियन, जो एक उत्कृष्ट नटुवांगिस्ट आणि एक सर्जनशील नृत्यदिग्दर्शक आहे, याने मीनाक्षीशी हातमिळवणी करून हा अद्भूत कलाप्रकार एकापेक्षा जास्त काळ टिकवून ठेवला. पांडियन नट्टुवंगमसाठी एक शाळा देखील चालवतात[४]
पुरस्कार
तिला श्री कृष्ण गण सभेची नाट्य चुडामणी ही पदवी आणि १९७५ मध्ये तामिळनाडू सरकारचा कलईमामणी पुरस्कार मिळाला. भारत सरकारने तिला २००८ मध्ये पद्मश्री हा चौथा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान केला आणि श्री पार्थसारथी स्वामी सभेने २०१४ मध्ये तिला नाट्य कला सारथी ही पदवी देऊन सन्मानित केले. तिला रोटरी क्लब, चेन्ना आणि प्रोबस क्लब, चेन्नई, आणि मद्रास म्युझिक अकादमीकडून सर्वोत्कृष्ट नृत्यांगना पुरस्कार (२००४) देखील प्राप्त झाले आहे. दूरदर्शनवर तिला सर्वोच्च कलाकार श्रेणी मिळाली आहे.[५]
संदर्भ
