जे.सी. कुमारप्पा

जे सी कुमारप्पा (४ जानेवारी १८९२-३० जानेवारी १९६०) एक भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ होते आणि ते महात्मा गांधींचे निकटचे सहकारी होते.त्यांचे मूळ नाव 'जोसेफ चेलादुरई कॉर्नेलिअस'असे होते.^[१]

सुरुवातीचे जीवन आणि अभ्यास

जे.सी. कुमारप्पा

जोसेफ चेल्लादुराई कुमारप्पा यांचा जन्म ४ जानेवारी १८९२ रोजी तमिळनाडूमधील तंजार येथील एका ख्रिश्चन कुटुंबात झाला.शलमोन दोरिस्मामीचे ते सहावे अपत्य होते.शलमोन हे सार्वजनिक बांधकाम संस्थेचे ऑफिसर होते.^[२]त्यांचे लहान भाऊ भरतन कुमारप्पा (१८९६ ते १९९५) हे देखील गांधी आणि सर्वोदय चळवळीशी जुळलेले होते. त्यांनी १९१९ साली ब्रिटनमधील अर्थशास्त्र आणि चार्टर्ड अकाऊंटेंट या विषयांचा अभ्यास केल्यानंतर आपले नाव बदलले. १९२८ मध्ये कुमारप्पा यांनी अमेरिकेला सायराकस विद्यापीठ आणि कोलंबिया विद्यापीठात पदवी मिळविण्यासाठी एडविन रॉबर्ट अँडरसन सेलिगमन यांच्या मार्गदर्शनाखाली शिक्षण घेतले.^[३]

गांधीप्रणित अर्थशास्त्र

भारतात परतल्यावर कुमारप्पा यांनी 'ब्रिटिश कर धोरण आणि त्याद्वारे भारतीय अर्थव्यवस्थेचे शोषण' या विषयावर एक लेख प्रकाशित केला. त्यांनी १९२९ मध्ये गांधी यांची भेट घेतली. ^[४]गांधीजींच्या विनंतीनुसार त्यांनी गुजरातच्या ग्रामीण भागाचे आर्थिक सर्वेक्षण केले. १९३० आणि १९३१ फेब्रुवारीच्या दरम्यान मिठाचा सत्याग्रह दरम्यान यंग इंडियाचे संपादक म्हणून काम करताना कुमारप्पा यांनी अहमदाबादमधील गुजरात विद्यापीठातील अर्थशास्त्र विषयातील प्राध्यापक म्हणून काम केले. १९३५ मध्ये ऑल इंडिया व्हिलेज इंडस्ट्रिज एसोसिएशनची स्थापना करण्यात आणि त्यांना संघटित करण्यास कुमारप्पा मदत केली.^[५]

नंतरचे जीवन

१९४७ मध्ये भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर,कुमारप्पा यांनी भारतीय नियोजन आयोग आणि भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेससाठी कार्य केले.जे शेती आणि ग्रामीण विकासासाठी राष्ट्रीय धोरणे राबविण्याचे काम करीत होते.त्यांनी चीन,पूर्व युरोप आणि जपानमध्ये राजनैतिक नेमणुकांवर जाऊन त्यांच्या ग्रामीण आर्थिक प्रणालीचा अभ्यास केला.त्यांनी श्रीलंकेत काही काळ घालवला,जिथे त्यांना आयुर्वेदिक उपचार मिळाले.^[६]

कुमारप्पाची कामे

• कायमस्वरुपी अर्थव्यवस्था;सर्व सेवा संघ प्रकाशन,राजघाट,वाराणसी
• सर्व सेवा संघ प्रकाशन, राजघाट,वाराणसी
• आमच्या अर्थव्यवस्थेत गाय;सर्व सेवा संघ प्रकाशन, राजघाट, वाराणसी
• गांधीवादी आर्थिक विचार; सर्व सेवा संघ प्रकाशन, राजघाट, वाराणसी
• जनतेसाठी स्वराज;हिंद किटब लि. बॉम्बे
• गांधीवादी डोळे माध्यमातून युरोप; मगनवाडी, वर्धा
• शांती आणि समृद्धी; मगनवाडी, वर्धा,१९४८
• युरोपमधील धडे; सर्व सेवा संघ प्रकाशन, वर्धा,१९५४
• माटर तालुक्याचे आर्थिक सर्वेक्षण; गुजरात विद्यापीठ;१९५२
• सध्याची आर्थिक परिस्थिती; मगनवाडी, वर्धा;१९४९
• सार्वजनिक वित्त आणि आमच्या गरिबी; नवजीवन, अहमदाबाद;१९३०
• स्वदेशी सिंधू प्रकाशन;१९९२
• तृणधान्येचे पीस; मगनवाडी, वर्धा;१९४७
• ग्रामोद्योग; मगनवाडी, वर्धा;१९४७
• क्वाईव्ह टू केनेस; नवजीवन, अहमदाबाद;१९४७
• ख्रिस्ती धर्म: त्याची अर्थव्यवस्था आणि जीवन जगता; नवजीवन, अहमदाबाद;१९४५
• स्थापन भाग II अर्थव्यवस्था; मगनवाडी, वर्धा;१९४८
• गांधीवादी अर्थव्यवस्था आणि इतर निबंध; मगनवाडी, वर्धा;१९४९
• स्टोन वॉल आणि लोअर बार; मगनवाडी, वर्धा;१९४९^[७]

संदर्भ आणि नोंदी

1. thmky. "The Hindu : Magazine / History : Remembering Dandi". www.thehindu.com. २०-८-२०१८ रोजी पाहिले. |ॲक्सेसदिनांक= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
2. "The Hindu : What manner of men". www.thehindu.com. २०-८-२०१८ रोजी पाहिले. |ॲक्सेसदिनांक= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
3. "A Gandhian economist ahead of his time" (इंग्रजी भाषेत). 2018-02-21 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. २०-८-२०१८ रोजी पाहिले. |access-date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
4. "Stanley Reed (British politician)". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2018-04-29.
5. Reed, Sir Stanley (1950). The Indian And Pakistan Year Book And Whos Who 1950 Vol-xxxvi (1950).
6. "The Times Group". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). ९-८-२०१८. |date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
7. Guha, Ramachandra (2001). An Anthropologist Among the Marxists and Other Essays (इंग्रजी भाषेत). Orient Blackswan. ISBN 9788178240015.