Франк-Валтер Штајнмаер (германски: Frank-Walter Steinmeier роден на 5 јануари 1956 година) е германски политичар кој станал претседател на Германија на 19 март 2017 година. Тој претходно бил сојузен министер за надворешни работи од 2005 до 2009 година и повторно од 2013 до 2017 година, како и вицеканцелар на Германија од 2007 до 2009 година. Штајнмаер бил претседавач со Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) во 2016 година.
Штајнмаер е член на Социјалдемократската партија на Германија (СПД), докторирал по право и порано бил државен службеник од кариера. Тој бил близок соработник на Герхард Шредер кога Шредер бил министер-претседател на Долна Саксонија во поголемиот дел од 1990-тите, и бил началник на кабинетот на Шредер од 1996 година. Кога Шредер станал канцелар на Германија во 1998 година, Штајнмаер бил назначен за заменик-државен секретар во германската канцеларија со одговорност за разузнавачките служби. Од 1999 до 2005 година ја извршувал функцијата началник на кабинетот на Канцеларијата.
По федералните избори во 2005 година, Штајнмаер станал министер за надворешни работи во првата голема коалициска влада на Ангела Меркел, а од 2007 година дополнително ја извршувал функцијата вицеканцелар. Во 2008 година, тој накратко ја извршувал функцијата в.д. претседател на неговата партија. Бил кандидат на СПД за канцелар на сојузните избори во 2009 година, но неговата партија ги загубила изборите и тој го напуштил сојузниот кабинет за да стане лидер на опозицијата. По федералните избори во 2013 година, тој повторно станал министер за надворешни работи во втората голема коалиција на Меркел. Во ноември 2016 година тој бил најавен како кандидат за претседател на Германија на владината коалиција, составена од неговата партија и ЦДУ/ЦСУ, и на тој начин станал најверојатниот избраник, бидејќи коалицијата имала големо мнозинство во Федералната конвенција. Штајнаер го напуштил кабинетот на 27 јануари 2017 година. Тој бил избран за претседател од страна на Федералната конвенција на 12 февруари 2017 година со 74% од гласовите. На 13 февруари 2022 година, тој бил реизбран од Федералната конвенција за втор и последен мандат со 78% од гласовите.
Штајнмаер припаѓа на десното крило на СПД, познати како реформисти и умерени. Како началник на кабинетот, тој бил главен архитект на Агендата 2010, реформите на владата на Шредер за социјалната држава. Неговите благи политики кон земјите како Русија и Кина заработиле критики и во Германија и на меѓународно ниво, и тој бил критикуван дека дава приоритет на Германските деловни интереси над човековите права.
Личен живот
Ран живот и образование
Штајнмаер е роден во 1956 година во Детмолд. Иако неговото полно име е Франк-Валтер, неговите пријатели го нарекуваат Франк. Неговиот татко, столар, бил поврзан со црквата Липе (една од ретките германски регионални црковни тела на калвинизмот и црква-членка на Протестантската црква на Германија). Неговата мајка, родена во Бреслау (сега Вроцлав, Полска), дошла како бегалец од лутеранскиот дел на Шлезија за време на бегството и протерувањето на Германците по Втората светска војна.
По матурата, Штајнмаер ја служел воената служба од 1974 до 1976 година, а потоа студирал право и политички науки на Универзитетот Јустус Либиг во Гисен, каде Брижит Зиприс му била колешка. Во 1982 година го положил првиот, а во 1986 година вториот државен испит по право. Штајнмаер работел како научен асистент на професорот по јавно право и политички науки на Универзитетот Гисен додека не го добил својот докторат по право во 1991 година. Неговата дисертација ја истражувала улогата на државата во спречувањето на бездомништвото.
Семеен живот
Штајнмаер е оженет и има една ќерка. На 24 август 2010 година, тој донирал бубрег на неговата сопруга Елке Буденбендер. Во 2015 година, Штајнмаер бил кум на свадбата на Рудигер Грубе и Корнелија Полето во Хамбург.
Интереси
Штајнмаер ужива во џезот и е страствен љубител на фудбалот.
Религија
Штајнмаер е реформиран протестант и активен член на реформираната витлеемска конгрегација во Берлин-Нојколн. Тој бил крстен во црквата на неговиот татко (Црквата на Липе) како млад.
Рана кариера
Штајнмаер станал советник во 1991 година за Законот за комуникациски медиуми и медиумски насоки во Државниот канцелар на Долна Саксонија во Хановер. Во 1993 година, тој станал директор на Личната канцеларија на премиерот на Долна Саксонија, Герхард Шредер. Во 1996 година, станал државен секретар и шеф на државната канцеларија на Долна Саксонија.
Политичка кариера на федерално ниво
Сојузниот канцелар Шредер, 1998–2005 година
Штајнмаер бил назначен во ноември 1998 година за државен секретар, помлад бирократ од Канцеларијата и комесар за Федералните разузнавачки служби во канцеларијата на канцеларот по изборната победа на Шредер. Тој го замени Бодо Хомбах како шеф на канцеларијата на канцеларката во 1999 година, откако подоцна влегол во политиката на Европската унија. Го задржал својот чин државен секретар и затоа бил единствениот шеф на Канцеларијата што не бил именуван за министер за специјални работи, т.е. нема кабинетски ранг, од 1984 година до денес. Во овој период Штајнмаер бил и еден од советниците на Шредер. Тој бил клучен во обезбедувањето црвено-зелено мнозинство во парламентот за спорната „Агенда 2010“ на Шредер за економски реформи. Поради неговото ефективно управување надвор од центарот на вниманието на политиката, тој го добил прекарот Die Graue Effizienz (Сивата ефикасност) - игра на зборови за Грау Еминенц, германски за éminence grise.
Како комесар за федералните разузнавачки служби (титула која често ја има шефот на канцеларот) Штајнмаер бил одговорен за координација на германските разузнавачки служби. Во 2003 година, го поддржал Шредер во неговата контроверзна одлука да формира коалиција со Русија и Франција против војната во Ирак предводена од САД. Во меѓувреме, ја одобрил одлуката за инсталирање на германски разузнавач во канцеларијата на генералот Томи Франкс со седиште во Катар (американскиот командант на американската инвазија во Ирак) кој на САД им ги пренел информациите што ги собирале во Багдад двајца германски разузнавачи кои дејствуваат таму.
Во 2004 година, Штајнмаер учествувал во дипломатските преговори за решавање на исплатата на компензација со Либија за жртвите од терористичкиот бомбашки напад во дискотеката Ла Бел во Берлин во 1986 година.
Голема контроверзност за време на мандатот на Штајнмаер како началник на кабинетот било затворањето на Турчинот роден во Германија, Мурат Курназ, во заливот Гвантанамо од 2002 до август 2006 година. Наместо тоа, тој тврдел дека Берлин се плашелл дека Курназ е закана и дека треба да оди во Турција, а не во Германија, доколку биде ослободен. Дури по изборот на Меркел, Курназ бил ослободен и вратен во Германија.
Прв мандат како министер за надворешни работи, 2005–2009 година
На 22 ноември 2005 година, по федералните избори во 2005 година, Штајнмаер станал министер за надворешни работи во кабинетот на Големата коалиција предводен од Ангела Меркел. Тој бил првиот министер за надворешни работи на СПД по Вили Брант (1966–1969). По преземањето на функцијата, Штајнмаер ги предводел подготовките Германија да го преземе ротирачкото претседателство со Советот на Европската унија во првата половина на 2007 година. По заминувањето на Франц Мунтеферинг од Кабинетот на 21 ноември 2007 година, Штајнмаер, исто така, ја пополнил функцијата вице-канцелар.
За време на неговиот мандат, Штајнмаер нашироко се сметал дека има добри работни односи со Ангела Меркел, но често заземал различен став за надворешните работи. Во голема мера, тој и дозволил на Меркел да го постави темпото во надворешната политика, работејќи хармонично со неа на низа надворешно политички прашања, од соочување со Иран поради неговата нуклеарна програма до преговарачки обврзувачки цели за борба против климатските промени. Во едно значајно надворешно политичко несогласување, Штајнмаер во 2009 година изјавил дека Германија до 2013 година треба да ги постави основите за повлекување на своите војници од Авганистан, распоредување на кое дотогаш се спротивставиле околу две третини од Германците. За разлика од Меркел, тој исто така се залагал за влез на Турција во Европска унија.
Исто така, Штајнмаер станал познат по неговиот прилично пријателски став кон Русија, кој напорно се расправал за ангажман со сè понаметливата моќ на исток, наместо за нејзина изолација. Тој формулирал политика кон Русија намерно потсетувајќи на „Остполитик“, политиката свртена кон исток, која била пионер на канцеларот Вили Брант во раните 1970-ти. Заедно со Гернот Ерлер, водечкиот експерт за Русија на СПД и заменик-министер за надворешни работи, Штајнмаер го иницирал таканареченото германско Партнерство за модернизација со Русија (најавено во 2008 година), кое станала официјална политика на ЕУ во 2010 година.
Притиснат од пратениците да каже повеќе за неговиот став кон Русија по убиствата од висок профил на опозициските личности Ана Политковскаја и Александар Литвиненко на сослушувањето во Европскиот парламент во јануари 2007 година, Штајнмаер изјавил дека „постои одреден тренд кон [од медиумите] хистеричност и треба да се врати чувството за разум во дебатата“.
Д-р Франк Умбах уште во февруари 2006 година предупредил дека Германија станала премногу зависна од Русија, но Штајнмаер, цитирајќи го новиот Остполитик, го игнорирал. Во март 2007 година, Штајнмаер објавил долга статија како одговор на Умбах, објаснувајќи го неговото образложение дека ЕУ е толку исклучителен пример за меѓународна соработка кој Путинитска Русија неизбежно ќе стане „како нас“ со само „преплетување на интересите“ (Verflechtung), а исто така дека „пан-европски мировен поредок и трајно решение за важен безбедносен проблем може да се постигне само со Русија, не без неа или дури и против неа“. Штајнмаер помогнал да се прими Русија на Путин во СТО, што се случи во 2011 година.
На 18 декември 2007 година, Штајнмаер и Дмитриј Медведев потпишале договор во име на БАСФ за експлоатација на друго наоѓалиште на гас. Во тоа време, 40 отсто од германската побарувачка била задоволена од руската понуда.
Во мај 2008 година, тој станал првиот странски функционер кој разговарал со претседателот Дмитри Медведев и премиерот Владимир Путин, откако тие ги презеле своите нови позиции по руските претседателски избори во 2008 година.
Во 2006 година, Форин Аферс (анг: Foreign Affairs) објавиле анализа на состојбата на американските и руските нуклеарни сили, заклучувајќи дека американските нуклеарни сили по Студената војна изгледале дизајнирани да извршат превентивен напад против Русија или Кина и дека планираната ракетна одбрана ќе биде вредна првенствено во офанзивен контекст како додаток на способноста за прв удар на САД. Написот предизвикал полуофицијален руски одговор од поранешниот премиер Јегор Гајдар во Фајненшл Тајмс неколку дена подоцна. Во 2007 година, американската влада, наводно, била длабоко иритирана, иако јавно молчела, за Штајнмаер, кој звучел како поддршка на руските обвинувања дека планираниот американски противракетен одбранбен комплекс во Полска ќе ја наруши стратешката рамнотежа во Европа - и кој потоа го остави без предизвик руската закана на генералот Николај Соловцов за одмазда против Полска и Чешка доколку распоредат американски одбранбени системи.
Руските опозициски активисти подоцна прославија кога Штајнмаер и СДП ги загубија изборите во 2009 година, сигнализирајќи го нивното незадоволство од Штајнмаер. Олег Петрович Орлов, шеф на групата за човекови права „Меморијал“, рекол дека Штајнмаер ја пролонгирал политиката на Шредер кон Русија и дека политиката на Германија е „исклучително лоша за граѓанското општество, демократијата и земјата во целина“.
Во февруари 2009 година, Штајнмаер станал првиот член на кабинетот на Меркел кој бил примен од идната администрација на Обама.
За време на неговата функција, Штајнмаер успеал да извлече германски заложници од Ирак и Јемен. Во 2007 година, тој исто така успеал да обезбеди ослободување на германски државјанин кој бил затворен во Иран поради нелегално влегување во водите на земјата на рибарска експедиција. Штајнмаер служел како вршител на должноста претседател на СПД од 7 септември 2008 до 18 октомври 2008 година. На домашен план, во текот на неговиот мандат тој бил единствениот голем политичар со рејтингот на одобрување постојано висок или поголем од оној на Меркел. Во тоа помогнале особено високиот рејтинг што генерално го добиваат министрите за надворешни работи во Германија.
Лидер на опозицијата, 2009–2013 година
На 7 септември 2008 година, по оставката на претседателот на СПД, Курт Бек, Штајнмаер бил избран за кандидат на СПД за канцелар на сојузните избори во 2009 година и исто така назначен за вршител на должноста претседател на СПД, во очекување на враќањето на Мунтеферинг на таа позиција. Во неговата предизборна кампања, тој се залагал за нови даночни правила за да се одвратат високите плати и бонуси на извршните директори, како и за минималните плати за да се забави растечкиот јаз меѓу највисоките и најниските заработувачки во Германија. Тој, исто така, се фокусирал на подобрување на јавното здравство.
За време на неговото време како лидер на парламентарната опозиција, Штајнмаер редовно ја обвинувал владата на Ангела Меркел дека го зголемува националниот долг и ги помилува богатите. Во 2011 година, Штајнмаер тврдел дека одлуката на Меркел да го назначи нејзиниот советник за економија, Јенс Вајдман, да биде следниот шеф на Бундесбанк, ја поткопал политичката независност и довербата на јавноста во германската централна банка.
Кон крајот на 2012 година, Штајнмаер повторно се сметал за можен кандидат да ја предизвика канцеларката Ангела Меркел на општите избори во 2013 година, но набрзо се повлекол од натпреварот. Како последица на тоа, претседателот на СПД Зигмар Габриел подоцна објавил дека раководството се согласило да го номинира Пер Штајнбрик.
Политички позиции
Човекови права
Во минатото, Хјуман рајтс воч го означувал Штајнмаер како „застапник на Реалполитика“, за кого „кога станува збор за дефинирање на неговите односи со земји“ како Русија, Кина, Иран и Саудиска Арабија, „човековите права играат само подредена улога“. .
Според мислењето на Штајнмаер, „отфрлањето на смртната казна е еден од клучните принципи на германската политика за човекови права. Смртната казна е спротивно на нашите основни етички и морални принципи“. Тој лично повикал на укинување на смртната казна во Узбекистан; смртната казна во Узбекистан е укината од 2008 година. Во април 2014 година, тој го повикал египетскиот амбасадор Мохамед Хигази, откако судот во Каиро осудил 683 лица на смрт за поттикнување насилство за време на протестите во летото 2013 година, по военото соборување на избраниот претседател Мохамед Морси. По обидот за државен удар во Турција во 2016 година, тој предупредил дека секој потег на Турција да ја врати смртната казна ќе ги попречи нејзините напори за пристапување во Европската унија. Штајмаер ги критикувал чистките од 2016 до сега во Турција. Како одговор на протестите по иранските претседателски избори во 2009 година против спорната победа на иранскиот претседател Махмуд Ахмадинеџад, Штајнмаер ги осудил, како што рече, „бруталните дејствија“ против демонстрантите во Техеран и го повикал иранскиот амбасадор Алиреза Шејхатар да објасни.
Eвропска интеграција
Откако Германија само тесно успеала да избегне предупредување за дефицит од Европската комисија во 2002 година, Шредер и Штајнмаер станале движечките сили зад слабеењето на Пактот за стабилност и раст, рамка заснована на правила за координација на националните фискални политики првично наменета како гаранција на стабилно евро.
Во заедничка статија во Фајненшл тајмс на 14 декември 2010 година, Штајнмаер и Пеер Штајнбрик предложиле да се реши европската должничка криза со „комбинација на кратење за имателите на долгови, гаранции за долгот за стабилните земји и ограничено воведување обврзници ширум Европа во на среден рок, придружени со поусогласени фискални политики“. Во февруари 2011 година, Штајнмаер го предложил Штајнбрик како кандидат да ја води Европската централна банка.
Под парламентарното раководство на Штајнмаер, социјалдемократите го подигнале притисокот врз канцеларката Ангела Меркел да се согласи на поголема поделба на товарот за да се запре кризата во еврозоната, постојано повикувајќи ја да преземе поголеми ризици за да спречи распад на единствената валута. И во февруари и во ноември 2012 година, неговата парламентарна група во голема мера гласал за предлогот на владата на Меркел за пакети за спас од еврозоната за Грција, истовремено критикувајќи ги мерките како „решение кое не е трајно за Грците“. Во јули 2014 година, помогнал да се изгради поддршката на опозицијата за пакетот за спас на еврозоната за шпанските банки. Подоцна, како министер за надворешни работи, јавно советувал да не се „несериозни“ разговори за грчко повлекување од еврозоната, повикувајќи на сериозна потрага по решение.
Реагирајќи на растот на евро-скептичните политички партии низ Европа до почетокот на 2014 година, Штајнмаер и понуди на Обединетото Кралство ограничена поддршка за повторно преговарање за договорите на Европската унија, велејќи дека Германија сака да го види влијанието на Британија во „средината“ на ЕУ, а не на „странините“.По гласањето на Велика Британија за напуштање на ЕУ во 2016 година, тој тврдел дека унијата нема кохезија за преземање нови големи чекори за интеграција и наместо тоа треба да се фокусира на миграцијата, високата невработеност кај младите и безбедноста.
Во исто време, Штајнмаер работел на развој и заживување на нови формати. Во декември 2014 година, се сретнал со министрите за надворешни работи од трите нордиски земји Данска, Финска и Шведска – Маргот Валстром, Ерки Туомиоја и Мартин Лидегард – за таканаречениот формат „N3 + 1“ за да разговараат за прашања од заеднички интерес за прв пат.
Во август 2016 година, Штајнмаер му се придружил на францускиот министер за надворешни работи Жан-Марк Ејро во ветувањето дека ќе го „оживее“ Вајмарскиот триаголник и објави документ „Силна Европа во свет на несигурности“.
Помеѓу 2014 и 2016 година, тој ги посетил трите балтички држави – Естонија, Латвија и Литванија – шест пати, што е најголем број посети од кој било германски министер за надворешни работи.
Исто така, кон крајот на 2014 година, Штајнмаер и неговиот британски колега Филип Хамонд се обединиле во обид да стават крај на ќор-сокакот во односите меѓу Босна и Европската унија, тврдејќи дека ЕУ треба да се откаже од инсистирањето на промени во изборниот законик на Босна како предуслов за стабилизација и Договор за асоцијација на патот кон членство во ЕУ.
Претседателство (2017–сега)
Прв претседателски мандат
Кандидатура за претседател
Претседателот Јоаким Гаук објавил во јуни 2016 година дека нема да се кандидира за реизбор, што резултирало со потрага по кандидат кој ќе го наследи. Во ноември 2016 година, конзервативците на канцеларката Ангела Меркел се договориле со социјалдемократите да ја поддржат кандидатурата на Штајнмаер за претседател на претседателските избори, закажани за 12 февруари 2017 година. Меркел првично сакала да ја номинира политичарката на Зелените Маријана Биртлер, и бидејќи ЦДУ/ЦСУ и Зелените го контролираат мнозинството во Федералната конвенција, изборот на Биртлер ќе бил обезбеден. Сепак, Биртлер по извесно време одлучиа да не се кандидира. На 12 февруари 2017 година, 16-тата Федерална конвенција на Германија го избрала Штајнмаер за претседател на првото гласање, со 931 глас од вкупно 1.260. Штајнмаер ја презел функцијата претседател на Германија на 19 март 2017 година, по истекот на мандатот на неговиот претходник, а на 22 март 2017 година положил заклетва дека ново избраните претседатели мора да дадат пред заедничка седница на Бундестагот и Бундесратот, согласно Основниот закон.
Избори за Бундестагот во 2017 година
По федералните избори во септември 2017 година, започнале коалициските разговори меѓу Христијанско-демократската унија, Христијанско-социјалната унија, Слободната демократска партија и Партијата на зелените. Разговорите продолжиле 4 недели до само по полноќ на 20 ноември, кога Слободните демократи и нивниот лидер Кристијан Линднер ги напуштиле разговорите и тие последователно пропаднале. Колапсот на разговорите остави друга Голема коалиција како единствена коалиција со мнозинство во Бундестагот; ова сепак се чинело тешко, бидејќи лидерот на Социјалдемократската партија Мартин Шулц во повеќе наврати отфрлил можност за друга Голема коалиција.
Во следните недели, Штајнмаер одиграл важна улога во формирањето на следната влада. Тоа е затоа што ако Бундестагот не успее да избере канцелар за 14 дена од гласањето, претседателот може или да го назначи поединецот со најмногу гласови да води малцинска влада или да го распушти Бундестагот и да распише нови избори. Овој тип на политичка криза никогаш порано не бил виден во Германија и го турнало претседателот на прилично моќна позиција што е реткост за Германија. Штајнмаер изјави дека нема да го разгледа распуштањето на Бундестагот како пожелно решение и успеал да го убеди Шулц да се сретне со Ангела Меркел и да започне прелиминарни разговори. По долги коалициски разговори, ЦДУ, ЦСУ и СПД формирале нова голема коалиција. Меркел била реизбрана во Бундестагот на 14 март 2018 година.
Политички позиции како претседател
Во октомври 2017 година, Штајнмаер ги посетил Путин и Горбачов во Москва. Неговата посета бил прва од неговиот ранг од 2010 година. Уште во јуни 2021 година, еден естонски академик ја окарактеризирал политиката на Штајнмаер за руско зближување како „опасен идеализам“.
Втор претседателски мандат
На 13 февруари 2022 година Штајнмаер бил реизбран за претседател.
Ситуацијата во Украина
Набргу по руската инвазија на Украина во 2022 година, Штајнмаер изразил жалење за неговиот претходен став кон Русија, велејќи дека неговата долгогодишна поддршка за гасоводот „Северен тек 2“ била јасна грешка. Во април 2022 година повикал на трибунал за воени злосторства против рускиот претседател Владимир Путин и рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров. Штајнмаер рекол дека „погрешно верувал дека Владимир Путин нема да предизвика целосно економско, политичко и морално уништување на неговата земја поради неговата империјална манија“.
Во април 2022 година, Штајнмаер се откажал од плановите да го посети Киев, откако признал дека нема да биде добредојден во Украина, што се сметал за сериозен презир за еден од највисоките германски политичари. Во тоа време, германските медиуми ги цитирале украинските официјални претставници дека украинскиот претседател Владимир Зеленски ќе одбие да се сретне со Штајнмаер доколку дојде во Киев. Украина претходно го критикувала Штајнмаер за неговите врски со Русија и неговата улога во зајакнувањето на германско-руските односи во рамките на политиката Промена преку трговија (Wandel durch Handel).
На 25 октомври 2022 година, Штајнмаер бил во официјална посета на Украина, откако планираната посета на 20 октомври бил откажана од безбедносни причини поради бранот напади со крстосувачки ракети и беспилотни летала низ Украина. Во тоа време, вестите на ДВ зборувале за нов Маршалов план од 350 милијарди евра за помош на Украина, дури и додека руските бомби сè уште паѓале врз Киев. По враќањето во Берлин, тој опширно зборувал за неговите украински искуства на 28 октомври и отворил со живописни описи на ужасите на војната, истакнувајќи дека таа ја предизвикала „најдлабоката криза“ што ја видела обединета Германија. Предупредил дека „ни претстојат потешки, тешки години“.
На 29 ноември 2022 година, Штајнмаер бил повторно интервјуиран на оваа тема од новинар од Дојче веле во неговата официјална резиденција. Мислејќи дека е премногу рано да се зборува за безбедносни гаранции за Украина, тој ги осудил неодамнешните напади на Русија врз цивилите и врз снабдувањето со гас и електрична енергија во Украина, велејќи:
Сегашниот прекин на огнот би значел дека Русија ќе ги задржи териториите што ги окупирала. Исто така, непромислено е да се предложи прекин на огнот сега, бидејќи да се воспостави прекин на огнот во овој момент на време, суштински ќе ја отфрли сета неправда што веќе се случи.
.jpg)
