Ротердам

Ротердам Rotterdam
Град и општина
Од горе надолу, од лево на десно: Ротердам на квечерина, црквата „Св. Лаврентиј“, скулптурата „Уништениот град“, кулатата „Евројарбол“, Коцкестите куќи, стадионот „Де Кејп“ (Фејенорд), Градскиот дом, Схиландскиот дом, хотелот „Њујорк“, стариот дел на Делфсхавен, Ротердамското пристаниште
Знаме Грб
Прекар(и): Ротаун, Рофа
Гесло: Sterker door strijd (Посилни низ борба)
Местоположба во Јужна Холандија
Координати: 51°55′N 4°30′E
Земја	Холандија
Покраина	Јужна Холандија
Реони	14 околии Центар Шарлоа Делфсхавен Фејенорд Хилегерсберг-Схибрук Хогвлит Холандска Кука Ајселмонде Кралинген-Кросвејк Север Оверсхи Пернис Принс Александер Розенбург
Управа[1]
• Орган	Општински совет
• Градоначалник	Ахмед Абуталед (Трудова партија)
• Градски одборници	Список Хиго де Јонге Јост Ердманс Пекс Лангенберг Роналд Шнајдер Мартен Стрејвенберг Адријан Висер
Површина[2][3]
• Општина	325,79 км^2 (12,579 ми^2)
• Земјишна	208,80 км^2 (8,060 ми^2)
• Вода	116,99 км^2 (4,517 ми^2)
• Рандстад	3.043 км^2 (1,175 ми^2)
Надм. вис.[4]	&100000000000000000000000 м
Население (општина, август 2017; општина и метро, мај 2014; Рандстад, 2011)[3][5][6][7]
• Општина	635.389
• Густина	3.043/км^2 (7,880/ми^2)
• Градскo	1.015.215
• Метро	1.181.284
• Метро	2.261.844
• Рандстад	6.979.500
Час. појас	CET (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+2)
Пошт. бр.	3000–3099
Повик. бр.	010
Мреж. место	rotterdam.nl

Ротердам (холандски: Rotterdam) — град и пристаниште во Холандија, на сливот на реката Рајна во Северно Море. Иако Ротердам во Холандија е втор град по големина, претставува најважен собраќаен јазол во државата. Ротердамското пристаниште е најголемото во Европа и трето по големина во светот.

По податоците од 2014 година во градот живееле 619.879 жители. Градот лежи во просек 2 м под нивото на морето. Ротердам покрај Хаг и Амстердам претсавува важен културен центар на Холандија. Градот има повеќе универзитети, високи училишта, како и музичка академија на уметности.

Ротердам е стар историски град, а тој статус го носи од 1328 година. Во текот на бурната холандска историја, имал и важна улога во многу настани. Данес претставува современо средиште од светско значење и привлечно туристичко одредиште.

Историја

Поврзано: Времеплов на Ротердам

Карта на Ротердам од Frederick de Wit (1690)

Населбата на долниот крај на мочуришниот поток Rotte (или Rotta , како што тогаш било познато, од гниење , калливи "и" а "," вода ", со тоа" каллива вода ") датира од најмалку 900 година. Околу 1150 година, големите поплави во областа завршиле со развој, што довело до изградба на заштитни насипи и брани, вклучувајќи го и каналот "Schielands Hoge Zeedijk" ("High Sea Dike" на Schileland) по должината на северните брегови на денешната Нова Мас. Брана на Ротте била изградена во 1260-тите и се наоѓала на денешниот "Hoogstraat" ("High Street").

На 7 јули 1340 година грофот Вилем IV од Холандија му ги доделил градските права на Ротердам, кој тогаш имал околу 2.000 жители. Околу 1350 година, бил завршен транспортниот канал, 'Ротердам Схие' ', кој му овозможи на Ротердам пристап до поголемите градови на север, дозволувајќи им да стане локален центар за пренос помеѓу Холандија, Англија и Германија и воедно да се урбанизира.

На Делфтсеварт 1890–1905

Пристаништето Ротердам полека растело, но постепено станало важно место, станувајќи седиште на една од шесте "комори" на "Vereenigde Oostindische Compagnie" (VOC), Холандската источноиндиска компанија.

Најголемиот излив на раст, како во активностите на пристаништата, така и во популацијата, следело по завршувањето на бродскиот канал Nieuwe Waterweg во 1872 година. Градот и пристаништето почнале да се шират на јужниот брег на реката. "Вите Хуис" или "Белата куќа" облакодер,^[8] инспирирана од американските згради и изградена во 1898 година во францускиот стил на Шато, и е доказ за брзиот раст и успех на Ротердам. Кога таа била завршена, тоа била највисоката деловна зграда во Европа, со висина од 45 м (147.64 ст).

Центарот Ротердам по бомбардирањето во 1940 година. Уништената Црква Св. Лоренс е обновена

Кула блокови во Коп ван Зауд соседството

За време на Првата светска војна градот бил најголемиот шпионски центар во светот поради неутралноста на Холандија и нејзината стратешка локација меѓу Велика Британија - Германија и Германија и окупираната Белгија. Многу шпиони кои биле уапсени и убиени во Велика Британија биле предводени од германски тајни агенти кои оперирале од Ротердам. Тајната разузнавачка служба МИ6 ја имала својата главна европска канцеларија на де Боопјс. Оттаму Британците ја координирале шпионажата во Германија и ја окупирале Белгија. За време на Првата светска војна, во градот живееле просечно 25.000 белгиски бегалци, како и стотици германски дезертери и пребегнати сојузни воени заробеници.^[9]

За време на Втората светска војна, германската армија ја нападна Холандија на 10 мај 1940 година.^[10] Адолф Хитлер се надевал дека ќе ја освои земјата за само еден ден, но неговите сили наишле на неочекуван жесток отпор. Холандската војска била принудена да капитулира на 15 мај 1940 година, по нападот на бомбардирањето на Ротердам на 14 мај и се заканувало да ги бомбардира и другите холандски градови.^[11][12][13]Срцето на Ротердам било речиси целосно уништено од страна на Луфтвафе на Третиот рајх (Luftwaffe). Околу 80.000 цивили останале без домови, а 900 биле убиени; релативно мал број поради фактот што многумина избеглеа од градот поради војната и бомбардирањето што се случило во Ротердам од почетокот на инвазијата три дена претходно. Градското собрание го преживеало бомбардирањето. Познатиот француски вајар сп белоруско потекло Осип Задкин, подоцна се обидел да го прикаже настанот со неговата статуа "Де Вероест Стад" ("Уништениот град"). Статуата стои во близина на "Leuvehaven", недалеку од Erasmusbrug во центарот на градот, на северниот брег на реката "Нова Мас".

Ротердам постепено бил повторно изграден од 1950-тите до 1970-тите. Тој останал сосема ветровит, тивок и отворен сè додека градските власти од 80-тите започнале да развиваат активна архитектонска политика. Смелите и нови стилови на згради и објекти за рекреација резултирале со повеќе квалитет на живеење во центарот на градот со нов хоризонт. Во 1990-тите, е изградена населбата Коп Ван Зауд на јужниот брег на реката Мас како нов деловен центар. Ротердам бил прогласен за Европски град на годината за 2015 година од страна на Академијата за урбанизам.^[14]

Туристички атракции

Ротердам е град на модерна, експериментална архитектура, со голем број на висококатници, мостови и тунели. Белиот висечки мост – Еразмов мост, кој ги поврзува раздвоените делови на градот, е посебна туристичка атракција. Поради грандиозниот изглед го носи и називот Лебед.

Музејот „Кунстхал“ е отворен во 1992. година, и се простира на површина од 3 300 м². Во него се организираат многу изложби на познати светски уметници.

Ротердам изобилува со бројни ноќни клубови, па затоа ноќниот живот во овој град е многу развиен. Градот нуди голем избор на ресторани од разни светски кујни, но и холандски специјалитети, особено десерти.

Зоолошката градина „Блејдорп“ важи за една од најубавите во Европа. Особено е популарен со големиот аквариум „Океаниум“, и со големиот број на егзотични и ретки риби.

Кулата „Евројарбол“ достигнува висина од 185 метри, и највисока е во Холандија. Претставува особена атракција поради преубавиот поглед кој од него ни се овозможува.

Меѓународниот филмски фестивал Ротердам се одржува секоја година, и собира голем број познати личности.

Тука се и бројните музеи, холандскиот институт на архитектура, и разни други знаменитости кои Ротердам го прават совршено туристичко одредиште.

Географија

Географска положба

Градот Ротердам се наоѓа во западниот дел на Холандија, на сливот на реките Меза и Рајна во Северното Море. Градот припаѓа на конурбацијата Рандстад и граничи со општините Схидам, Влардинген и Дордрехт.

Градот Ротердам лежи целосно под нивото на морето. Најниската населена точка во Холандија се наоѓа на североистокот на градот, на - 6,67 метри. Градот е заштитен со брани и постојано од него се испумпува вода, бидејќи со природниот раст на подземното ниво на водата би биле потопени многу делови од градот.

Поделба на градот

Градот е поделен со реката Нова Меза, која е важна притока на Рајна, на северниот и јужниот дел на градот. Строгиот центар на градот лежи северно од реката, но од неодамна е проширен и јужно од неа. Градот е поврзан со многубројни тунели и мостови.

Историја

Ротердам е првично изграден во 1260-тите години, кога е изградена браната на реката Роте (оттаму и неговото име, поради хол. dam - брана) . На 7 јуни 1340 година, Ротердам добил статус на град, кој му го доделил кралот Вилем IV (гроф од Ено) Вилем IV. Градот тогаш имал околу 2.000 жители.

Население

Спрема проценките од 2014 година, во градот живееле 619.879 жители.

Етнички групи

Град Ротердам населението според земјата на потекло (2016)[15]
Земја/Територија	Население
Суринам	52,584
Турција	47,778
Мароко	43,064
Холандски Антили	23,941
Капе Верде	15,475
Индонезија	12,274
Германија	9,653
Југославија	9,333
Полска	8,431
Кина	7,008

Во Холандија, Ротердам има највисок процент на странци од не-индустријализираните земји. Тие формираат голем дел од мултиетничкиот и мултикултурениот Ротердам. Околу 47,7% од населението се од не- холандско потекло или имаат барем еден родител роден надвор од земјата. Има 80.000 муслимани, кои претставуваат 13% од населението ^[16] градоначалникот на Ротердам, Ахмед Абуталеб, е со мароканско потекло и е муслиман. Градот е дом на најголемата холандско Антилска заедница. Градот, исто така, има свој Кинескиот град во Западен -Каускаде, во близина на Ротердам Централ.

Транспорт

Ротердам Централ

Железница

Новата Ротердамска Централна станица е повторно отворена во март 2014 година, со цел да се справи со 320.000 патници дневно.

Ротердам е многу добро поврзан со холандската железничка мрежа, и има неколку меѓународни врски:

• Јужни насоки Дордрехт, Бреда, Ајндховен, Флусхинг (Флисинген) (исто така и меѓународни линии со Белгија/Франција)
• Западни насоки Хук ван Холанд
• северозападни насоки Хаг, Лајден, Амстердам
• Северни насоки (експересни возови) Схипхол, Амстердам
• североисточни насоки Утрехт и понатаму
• Една петтина од алтернативниот возен систем кон Хаг, на Хофплејн слика беше претворена во светлосен железнички систем на Рандстад железницата во 2006 година.
• Во градот често се споменува како терминалот на Евроазискиот копнен мост.

Железнички станици

• Ротердам Централ – Главна станица во Ротердам
• Ротердам Александар – Источен Ротердам
• Ротердам Блак – Во близината на центарот на Ротердам
• Ротердан Ломбардајен – Најјужниот дел на Ротердам
• Ротердам Север – Северен дел на Ротердам
• Ротердам Југ – Северниот дел од јужниот крај на Ротердам
• Станица Ротердам – Станица во близина на стадионот на Фејенорд, отворена за време на фудбалски натпревари и концерти

Метро

Главна статија: Rotterdam Metro

Поврзано: List of Rotterdam metro stations

Наводи

Надворешни врски

• Rotterdam Архивирано на 13 јуни 2014 г.
• Rotterdam Tourism Board

1. „College van b en w“. Gemeente Rotterdam. Посетено на 10 декември 2014.
2. „Клучни бројки за соседствата“. Статистичка линија на ЦБС. Централна статистичка служба. 2 јули 2013. Посетено на 12 март 2014.
3. Предлошка:Cite techreport
4. „Postcodetool for 3011AD“. Actueel Hoogtebestand Nederland. Het Waterschapshuis. Архивирано од изворникот на 2013-09-21. Посетено на 20 август 2013.
5. „Прираст на населението; региони по месеци“. Статистичка линија на ЦБС. Централна статистичка служба. 27 октомври 2017. Посетено на 27 октомври 2017.
6. „Population growth; regions per month“. CBS Statline (холандски). Централна статистичка служба. 26 јуни 2014. Посетено на 24 јули 2014.
7. „Over de Metropoolregio Rotterdam Den Haag“. MRDH.nl. 2014. Посетено на 7 October 2014. De Metropoolregio Rotterdam Den Haag is het gebied dat nu de huidige stadregio’s Rotterdam en Haaglanden omvat. Binnen dat gebied gaan de 24 gemeenten hun krachten bundelen in het samenwerkingsverband Metropoolregio Rotterdam Den Haag om de internationale concurrentiepositie van de regio te versterken. De Metropoolregio regio heeft 2,2 miljoen inwoners.
8. „The Witte Huis or White House,“. Архивирано од изворникот на 20 December 2004. Посетено на 15 May 2008.
9. Ruis, Edwin. Spynest.British and German Espionage from Neutral Holland 1914–1918. Brimscombe: The History Press, 2016.
10. Evans 2008, стр. 122–3 harvnb error: no target: CITEREFEvans2008 (help).
11. Brongers 2004, (ONR Part III), p. 235 harvnb error: no target: CITEREFBrongers2004 (help)
12. Amersfoort 2005, стр. 369. sfn error: no target: CITEREFAmersfoort2005 (help)
13. Götzel 1980, стр. 149, 150. sfn error: no target: CITEREFGötzel1980 (help)
14. Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Academy of Urbanism.
15. „CBS StatLine – Bevolking; leeftijd, herkomstgroepering, geslacht en regio, 1 januari“.
16. Предлошка:Цитираат извештај