Марија Језерник (вистинско име Марија Вирглер ), словенка писател за деца, * 24 декември 1879, Ново место, Словенија, † 2 април 1974, Љубљана[1]..
Марија Вирглер била првата академски образована Словенка со универзитетска диплома.
Живот
Марија Језерник е родена на 24 декември 1879 година во Нова Место во семејството на Томаж и Каролина Вирглер. Семејството првично живеело во Корушка, а потоа се преселило во Кршка, каде Марија го поминала своето детство и завршила основно училиште.
Клучната личност во нејзиното понатамошно образование беше нејзината баба од страната на нејзината мајка, која за неа избра приватно училиште Урсулин во Шкофја Лока. Тука била три години, а потоа татко и ја префрлил во полибералните Уршулинско училиште во Љубљана. Таму го завршила учителското училиште и го положила завршниот испит во државното учителско училиште, вклучително и дополнителен испит по француски јазик.
По дипломирањето како учителка, таа ја прифатила својата прва работа и две години била асистент во Урсулинското училиште во Љубљана. Таа предавала рачна работа - домаќинство и им раскажувала на студентите бајки додека работеле кои понекогаш и самата ги измислувала[2].
Во 1901 година, таа го напуштила Уршуланското училите и се запишала на Универзитетот во училиштето Грац. По четири години студирање ги положила сите испити по математика, физика и природни науки и дипломирала во (1906). Се вработила во Градско високо училиште за девојки во Љубљана, подоцна Женска реална гимназија, каде што работела до 1934 година.
За неа, доаѓањето во Љубљана било од големо значење: тука најде друштво, се приклучи на умерената феминистичка словенско женско друштво, станала уреднички секретар на нејзината издавачка куќа Бело-сина библиотека и подоцна ко-основач на Студенска библиотека . Од љубов кон францускиот јазик, таа ја презеде функцијата библиотекар на Љубљанскиот Каркл Франсаис, а сето тоа додека имала бројни обврски во училиштето, каде покрај наставата се грижела и за сценски настани, игри и балетски претстави и двапати бил наставнички префект во лицејот приклучен на интернатот Младика.
Марија Вирглер го зела псевдонимот Језерник од моминското презиме на нејзината баба. Починала на 2 април 1974 година во пензионерскиот дом во Љубљана во Табор.
Творештво
Помеѓу 1927 и 1939 година, таа напишала седум книги за млади. Пред тоа, таа објави неколку раскази под псевдонимот Марија Језерник во тогашните списанија. Во 1927 речиси во исто време биле објавени книгата „Три бајки“ и сликовницата „За светулката што ја загуби светлината“. Оваа сликовница постигна голем успех, особено откако Радован Гобец ја адаптирал во музичка претстава. Потоа следувале трилогијата „Пргавоста на мечката на Медвед“ (разговори за растењето), „Принцезата Иза“ (го опишува проблемот на разоткриено дете од странско потекло - Иза е лисица која ја посвојуваат мечки) и книгата „Белиот брат " (разговара со албино птица која бара место во нормално семејство птици). „Принцезата Иза“ и „Белиот брат“ биле преведени на чешки и таму станале училишна лектира. Сите три книги биле илустрирани: првите две беа илустрирани од Франс Подрекар, а последната од Хинко Смрекар. Во 1937 заедно со Вера Стрмецки ја објавила сликовницата „Зајко бегај, зајко скокај“, која била создадена како критички одговор на општествените настани (време пред Втора светска војна). Последното завршено и објавено дело на Језерникова е „Среќни загатки“, каде за првпат применува римуван текст[3]..
Нејзинителикови се многу привлечни (на пример, лисицата Иза, птицата албино, мечињата...), наративот е едноставен и педагошки ненаметлив. Таа опишувала интересни авантури на животински херои, кои требало да се забавуваат. Таа ги сакала и животните и сакаше да ги претстави на таков начин што ќе им се допаднат на читателите и ќе бидат сакани од нив. И шумата ѝ била многу блиску до срцето; таа ја прикажува како живеалиште на животните, а не како темно, страшно живеалиште на зли духови, вештици и бандити, какви што децата знаеле во бајките од тоа време.
Библиографија
- „Три бајки“ (1927)
- "За светулката која ја изгуби светлината" (1927)
- „Трилогија за мечката Гордњавчек“ (1929)
- „Принцезата Иза“ (1930)
- „Белиот брат“ (1938)
- "Зајако бегај, зајако скокај" (1937)
- „Среќни гатанки“ (1939)
Наводи
Надворешни врски
