Бенџамин Берел Ференц (англиски: Benjamin Berell Ferencz, 11 март 1920 - 7 април 2023) бил американски правник. Тој ги истражувал нацистичките воени злосторства по Втората светска војна и бил главен обвинител[1] од Соединетите Американски Држави на судењето во Ајнзацгрупен, едно од 12-те последователни судења во Нирнберг што ги одржале американските власти во Нирнберг, Германија. Кога се соочиле на судењата со недостаток на персонал и ресурси, тој лично доброволно се пријавил да служи како обвинител. [2]
Подоцна тој станал поборник за меѓународно владеење на право и за формирање на Меѓународен кривичен суд. Од 1985 до 1996 година, тој бил вонреден професор по меѓународно право на Универзитетот Пејс .
Биографија
Ран живот и образование
Ференц бил роден на 11 март 1920 година, [3][4] во Нагисомкут во историскиот регион Трансилванија, во еврејско семејство.[5] Неколку месеци подоцна, Договорот од Тријанон ѝ доделил на Романија поголем дел од територијата Трансилванија, вклучувајќи го и Нагисомкут, од Кралството Унгарија . Новото име на градот било Шомкута Маре.
Кога Ференц имал десет месеци, неговото семејство емигрирало во Соединетите Американски Држави за да го избегне прогонството врз унгарските Евреи од страна на Кралството Романија, откако Романија ја презела контролата врз Трансилванија, Банат, Крисана и Марамуреш. [6]
Семејството на Ференц се преселило во Њујорк, каде што живееле во Долниот Ист Сајд во Менхетен . Ференц студирал криминалистика на Сити колеџот во Њујорк, а резултатите од испитот за кривично право му донеле стипендија за Правниот факултет на Харвард . Ференц дипломирал на Харвард во 1943 година. [7]
По студиите, тој се приклучил во американската армија . Неговото време како војник во армијата започнало со работа како дактилограф во кампот Дејвис во Северна Каролина ; во тоа време не знаел да користи машина за пишување или да пука од оружје. Неговите работни должности вклучувале и чистење на тоалети и чистење садови и подови. Во 1944 година, тој служел во 115-тиот баталјон за оружје на ААА, противвоздушна артилериска единица. Се борел во неколку големи битки и бил награден со пет борбени ѕвезди. [8]
Во 1945 година, тој бил префрлен во штабот на Третата армија на генералот Џорџ С. Во таа улога, тој бил испратен во концентрационите логори што ги ослободила американската армија.
Нирнбершки обвинител
Фридрих Берголд (адвокат на Ернст Биберштајн ), Ференц и Рудолф Ашенауер (адвокат на Ото Олендорф ) за време на судењето во Ајнзацгруппен
На Божиќ 1945 година, [9] Ференц ја напуштил армијата со чин наредник . Тој се вратил во Њујорк, но бил регрутиран само неколку недели подоцна за да учествува како обвинител (со симулиран чин полковник ) во правниот тим на Телфорд Тејлор во судењата во Нирнберг . [10] Во близина на Темпелхоф во зградата на Министерството за надворешни работи во Берлин, во пролетта 1946 година, Ференц нашол извештаи кои детално го опишале, од ден на ден, убиството на најмалку еден милион луѓе од јуни 1941 година. Ференц потоа одлетал во Нирнберг и побарал да биде судено за овие злосторства. Обвинителот Тејлор најпрво се двоумел, бидејќи имало недостиг од луѓе и финансиски средства. Меѓутоа, откако Ференц понудил лично да го води случајот, Тејлор се согласил да се одржи судење. [2] Тејлор го назначи за главен обвинител во случајот Ајнсацгрупен — првиот случај на Ференц. Од 24-те мажи што Ференц ги обвинил, [11] сите биле осудени; 13 од нив добиле смртни казни. Ако не се рачуна повоена Источна Германија, овие егзекуции биле последните егзекуции извршени на германско тло.
Ференц останал во Германија по судењата во Нирнберг, заедно со неговата сопруга Гертруда со која се оженил во Њујорк[12] на 31 март 1946 година.[3] Заедно со Курт Меј и други, тој учествувал во создавањето на програми за репарација и рехабилитација на жртвите од нацистичкото прогонство, а исто така и учествувал во преговорите што довеле до Договорот за репарации меѓу Израел и Западна Германија потпишан на 10 септември 1952 година,[13] и првиот германски закон за реституција во 1953 година. Во 1956 година, семејството на Ференц кое дотогаш имало четири деца - се вратило во САД, каде што Ференц влегол во приватна правна фирма[12] како партнер на Телфорд Тејлор. [14] Исто така додека ги слушал сведочењата на еврејските принудни работници против полковникот Флик (предмет на судењето на Флик ), Ференц го забележал „интересниот феномен во историјата и психологијата дека многу често криминалецот се гледа себеси како жртва“. [15]
Улога во формирањето на Меѓународниот кривичен суд
Објавил и неколку книги на оваа тема. Веќе во својата прва книга, Дефинирање на меѓународната агресија: Потрага по светскиот мир (1975), тој се залагал за формирање на таков меѓународен суд кој ќе ги гони сторителите на воени злосторства.[7] Од 1985 до 1996 година, Ференц работел и како дополнителен професор по меѓународно право на Универзитетот Пејс во Вајт Плејнс, Њујорк.[6]
Меѓународниот кривичен суд конечно бил основан на 1 јули 2002 година, кога стапил на сила Римскиот статут на Меѓународниот кривичен суд . За време на администрацијата на Буш, САД го потпишале договорот, но не го ратификувале. Администрацијата на САД склучила голем број билатерални договори со други држави кои ги исклучуваат американските државјани да бидат изведени пред МКС.
Ференц реагирал на оваа постапка на САД и барал тие веднаш да се приклучат на МКС без резерва, бидејќи е јасно дека „правото мора да важи подеднакво за сите“, а тоа важи исто така и во меѓународен контекст.[12] Во таа насока, тој во интервју дадено на 25 август 2006 година предложил дека не треба да му се суди само на Садам Хусеин, туку и на Џорџ В. Буш, бидејќи САД ја започнале војната во Ирак без дозвола на Советот за безбедност на ОН.[12] Тој, исто така, барал Буш да биде суден пред Меѓународниот кривичен суд за „269 обвиненија за воени злосторства“ поврзани со војната во Ирак.[16][17]
Во 2013 година, Ференц изјавил дека „употребата на вооружена сила за постигнување политичка цел треба да се осуди како меѓународно и национално злосторство“.[18]
Ференц во 2018 година, во предговорот на книгата за иднината на меѓународната правда, напишал дека „самото започнување на војна е врховен меѓународен криминал против човештвото и дека треба тоа да се одвраќа со универзално казнување, секаде и секогаш да бидат уапсени прекршителите“.[19]
Подоцнежни години
Ференц во 2012 година
Во 2009 година, Ференц ја добил наградата Еразмус, заедно со Антонио Касезе ; наградата се доделува на поединци или институции кои дале значаен придонес во европската култура, општество или општествените науки. [20]
На 3 мај 2011 година, два дена по објавувањето за смртта на Осама бин Ладен, Њујорк Тајмс објавил писмо од Ференц во кое се тврди дека „незаконското и неоправдано егзекуција - дури и на осомничени масовни убијци - ја поткопуваат демократијата“. [21][22]
На 16 март 2012 година, во друго писмо до уредникот на The New York Times, Ференц ја поздравил пресудата на Меѓународниот кривичен суд за Томас Лубанга како „пресвртница во еволуцијата на меѓународното кривично право“.
Во април 2017 година, општината Хаг го објавило именувањето на патеката до Палатата на мирот Бенџамин Ференчпад („Патот на Бенјамин Ференц“), нарекувајќи го „еден од најзначајните личности на меѓународната правда“. Заменик-градоначалникот на градот Саскиа Бруинес отпатувал за Вашингтон за симболично да му го претстави уличниот знак на Ференц. [23]
Во 2018 година, Ференц бил предмет на документарниот филм за неговиот живот, Прогонство на злото, на режисерот Бери Аврич, кој бил достапен и на Нетфликс . [24] Истата година, Ференц бил интервјуиран за документарниот филм на Мајкл Мур од 2018 година , Фаренхајт 11/9 . [25]
На 20 јуни 2019 година, уметникот и скулптор Јаков Хелер му оддал почит на Ференц - подарувајќи му биста што тој ја создадал - во спомен на неговиот извонреден живот посветен на спречување на геноцидот. [26]
На 16 јануари 2020 година, Њујорк Тајмс го отпечатил писмото на Ференц во кое тој го осудува убиството на иранскиот генерал Касем Сулејмани, како „неморална акција и јасно кршење на националното и меѓународното право“. [27] Тој наполнил 100 години два месеци подоцна. Шест месеци подоцна, на 7 септември, светската премиера имал и документарниот филм Two Heads Are Better Than One: Making of the Ben Ferencz Bust, со Ференц и скулпторот Јаков Хелер во главните улоги, во продукција на Eric Kline Productions и во режија на Eric Kline. [28]
На 22 јуни 2021 година, тој станал првиот добитник на наградата за мир Пахл [29] во Лихтенштајн . [30]
Во јануари 2022 година, Ференц бил интервјуиран во германскиот документарен филм Ganz normale Männer - Der „vergessene Holocaust“ кој бил базиран на книгата Обични мажи - резервен полициски баталјон 101 и конечното решение во Полска од Кристофер Браунинг . Англиската верзија на документарецот била објавена од Нетфликс во септември 2023 година како Обични мажи - „Заборавениот холокауст“
Во март 2022 година, аудио клип на Ференц бил пуштен за време на единаесеттата итна специјална седница на Генералното собрание на Обединетите нации и тој подоцна дал интервју за „Светот вечерва“ на BBC Radio 4 за руската инвазија на Украина . Тој изјавил дека Владимир Путин треба да биде „зад решетки“ за неговите воени злосторства, [31] и дека неговото „срце е скршено“ поради злосторствата во Украина. [32]
На 7 април 2022 година, гувернерот на Флорида, Рон ДеСантис, на Ференц му го доделил Медалот на слободата на гувернерот [33] на церемонија одржана на Универзитетот Флорида Атлантик . [34][35]
Во септември 2022 година, Ференц се појавил во документарниот филм на Кен Барнс, САД и холокаустот .[36]
Во декември 2022 година, на Ференц му бил доделен златен медал на Конгресот . [37]
Во јануари 2023 година, Ференц се појавил во документарниот филм на Дејвид Вилкинсон , Getting Away with Murder(s).[38]
Во март 2023 година, во еден од неговите последни јавни настапи, Ференц дал говор во видео клип за добредојде [39] на учесниците на Конференцијата Нирнбершки принципи: Современите предизвици, настан спонзориран од Институтот за истражување на политики и католички студии на Католичкиот универзитет на Америка . [40]
Личен живот
Во 1946 година, Ференц се оженил со својата девојка Гертруда Фрид во Њујорк.[12][3] Вкупно 73 години, тие биле во брак се до нејзината смрт во 2019 година.[41] Имале четири деца.[42]
Ференц починал во болница во Бојнтон Бич, Флорида, на 7 април 2023 година, на 103-годишна возраст.[43] Тој бил последниот преживеан обвинител на судењата во Нирнберг.
Филантропија
Во 2016 година, било откриено од страна на Асошиетед прес дека Ференц донирал 1 милион долари на центарот за спречување на геноцид на Меморијалниот музеј на холокаустот во САД и издвоил уште 1 милион долари за Центарот за спречување на геноцид Симон-Скјод. [44]
↑ 3,03,13,2Logli, Ch.:„Benjamin Ferencz“. Архивирано од изворникот на January 13, 2006. Посетено на December 12, 2006., Nuclear Age Peace Foundation, 1999? URL last accessed December 12, 2006.
↑Ferencz, B.: PhotosАрхивирано на 6 април 2017 г.. One of the captions reads "On March 11, 2003, his 83rd birthday, ..." URL last accessed December 13, 2006.
↑Priemel, Kim C. (2012). „Tales of Totalitarianism. Conflicting Narratives in the Industrialist Cases at Nuremberg“. Во Priemel, Kim C.; Stiller, Alexa (уред.). Reassessing the Nuremberg Military Tribunals: Transitional Justice, Trial Narratives, and Historiography (англиски). Berghahn Books. стр. 161–193. ISBN978-0-85745-532-1.
↑Haas, Michael (2008). George W. Bush, War Criminal?: The Bush Administration's Liability for 269 War Crimes. Greenwood Publishing Group. ISBN978-0-313-36499-0.
↑„Benjamin Ferencz“. Quellen zur Geschichte der Menschenrechte. Архивирано од изворникот на December 22, 2016. Посетено на December 21, 2016.
↑Albert, Jean (2018). L'avenir de la justice pénale internationale. Bruylant. стр. 398. ISBN9782802753452.
