Целокоскени риби

Целокоскени риби Teleostei Период: ран тријас - денес[1]
Жолт костреш (Perca flavescens)
Научна класификација
Царство:	Animalia
Колено:	Chordata
Класа:	Actinopterygii
Инфракласа:	Teleostei
Надредови
Osteoglossomorpha Elopomorpha Clupeomorpha Ostariophysi Protacanthopterygii Stenopterygii Cyclosquamata Scopelomorpha Lampridiomorpha Polymyxiomorpha Paracanthopterygii Acanthopterygii

Целокоскени риби (науч. Teleostei) — една од трите инфракласи во класата зракоперки (Actinopterygii). Оваа широко распространета група, која настанала во Тријас^[1], вклучува 20000 рецентни видови распределени во околу 40 реда. Всушност, повеќето денешни риби се членови на оваа група.^[2] Другите две инфракласи (Holostei и Chondrostei) се парафилетски.^[3]

Општи одлики

Целокоскените риби поседуваат подвижна горна вилица (maxilla) и премагзила, како и измени во соодветните вилични мускули. Овие измени им овозможуваат на телеостеите да ги испакнат своите вилици нанадвор.^[3][4] Опашната перка е хомоцеркна, што значи дека нејзиниот горен и долен дел се речиси еднакви по големина. ‘Рбетот завршува со опашна педункула, со што овие риби се разликуваат од оние кај кои тој завршува во горниот лобус (дел) на опашната перка.^[3]

Систематика и еволуција

Osteoglossum bicirrhosum.

Анциструс
(Ancistrus dolichopterus).

Synodus intermedius.

Гренадир (Macrouridae sp.).

Myripristis jacobus.

Rhinecanthus rectangulus.

Првите фосили од целокоскени риби датираат од раниот Тријас. Телеостеите се најчесто поделени на дванаесет надреда кои ги содржат следните постоечки редови:

• Надред Коскојазични риби (Osteoglossomorpha)
  • Ред Osteoglossiformes
  • Ред Hiodontiformes, вклучувајќи ги месечевото око и златното око
• Надред Elopomorpha
  • Ред Elopiformes, вклучувајќи ја дама-рибата и тарпонот
  • Ред Albuliformes, спаѓаат коскорибите
  • Ред Notacanthiformes, вклучувајќи ги халосаурите и боцкавите јагули
  • Ред Јагуловидни риби (Anguilliformes), вистинските јагули
  • Ред Торбоусти (Saccopharyngiformes), вклучувајќи ја торбоусната јагула
• Надред Харингоформни риби (Clupeomorpha)
  • Ред Харинговидни риби (Clupeiformes), каде спаѓаат харингата и сардината
• Надред Ostariophysi
  • Ред Gonorynchiformes, каде спаѓаат млечните риби
  • Ред Шарановидни риби (Cypriniformes), тука припаѓа мрената, златната рипка итн.
  • Ред пастрмкокраповидни, каде спаѓаат пастрмкокраповиите, пираните, секирчето итн.
  • Ред Gymnotiformes, вклучувајќи ја електричната јагула и нож-рибите
  • Ред Сомовидни риби (Siluriformes)
• Надред Protacanthopterygii
  • Ред Лососовидни риби (Salmoniformes), каде спаѓаат лососот и пастрмката
  • Ред Штуковидни риби (Esociformes), со најпознатиот претставник штуката
  • Ред Osmeriformes, каде спаѓаат осмеридите и галаксидите
• Надред Stenopterygii
  • Ред Ateleopodiformes, the jellynose fish
  • Ред Stomiiformes, including the bristlemouths and marine hatchetfishes
• Надред Cyclosquamata
  • Ред Aulopiformes, including the Bombay duck and lancetfishes
• Надред Scopelomorpha
  • Ред Myctophiformes, including the lanternfishes
• Надред Lampridiomorpha
  • Ред Lampriformes, including the oarfish, opah and ribbonfishes
• Надред Polymyxiomorpha
  • Ред Polymixiiformes, the beardfishes
• Надред Paracanthopterygii
  • Ред Percopsiformes, including the cavefishes and trout-perches
  • Ред Batrachoidiformes, the toadfishes
  • Ред Lophiiformes, including the anglerfishes
  • Ред Gadiformes, including cods
  • Ред Ophidiiformes, including the pearlfishes
• Надред Acanthopterygii
  • Ред Mugiliformes, the mullets
  • Ред Atheriniformes - гавуновидни
  • Ред Beloniformes, including the flyingfishes
  • Ред Cetomimiformes, the whalefishes
  • Ред Cyprinodontiformes, including livebearers, killifishes
  • Ред Stephanoberyciformes, including the ridgeheads
  • Ред Beryciformes, including the fangtooths and pineconefishes
  • Ред Zeiformes, including the dories
  • Ред Gobiesociformes, the clingfishes^[5]
  • Ред Gasterosteiformes including sticklebacks, pipefishes, seahorses
  • Ред Syngnathiformes, including the seahorses and pipefishes^[6]
  • Ред Synbranchiformes, including the swamp eels
  • Ред Tetraodontiformes, including the filefishes and pufferfish
  • Ред Pleuronectiformes, the flatfishes
  • Ред Scorpaeniformes, including scorpionfishes and the sculpins
  • Ред Perciformes 40% of all fish including anabantids, bass, cichlids, gobies, gouramis, mackerel, perches, scats, whiting, wrasses

Наводи

1. Palmer, Douglas (1999). The Marshall Illustrated Encyclopedia of Dinosaurs & Prehistoric animals. London: Marshall Editions Developments Ltd. ISBN 3-8290-6747-X.
2. Miller, Stephen, and John P. Harley. Zoology, Seventh Edition, pg 297. McGraw-Hill Higher Education. New York, 2007.
3. Benton, Michael J. (1990). Vertebrate Paleontology. London: Chapman & Hall. ISBN 0-412-54010-X.
4. Ben Waggoner (1995-07-17). „Telostei“. Museum of Paleontology, University of California, Berkeley. Посетено на 2006-06-08.
5. In ITIS, Gobiesociformes is placed as the suborder Gobiesocoidei of the order Perciformes.
6. In Nelson and ITIS, Syngnathiformes is placed as the suborder Syngnathoidei of the order Gasterosteiformes.