Млада Босна

Млада Босна (на бошњачки: Mlada Bosna) е организација основана во 1904 година. Овој термин погрешно се користел за време на Кралство на Срби, Хрвати и Словенци после Првата светска војна и се однесувал на индивидуалци, групи луѓе и активисти што се залагале за користење на воени нереди сѐ со цел обединување на јужните Словени со Србија.

Историја

Млада Босна на почеток на XX век претставувала (не сосема конституисана) организација на претежно на српска младина (но не бил мал број и на припадници на друго заедници) кои тежнееле за ослободување од австроунгарската власт и спојување со Србија (идеја за Јудославија). Всушност,„Млада Босна“ било движење на голем број младински револуционарни организации кои се појавувале во гимназиите во БиХ, а највеќе во Сараево и Мостар. Активност на тие организации можат во онова да се поделат на две програми: програма на Владимир Гаћиновиќ и програма на Димитрије Митриновиќ.^[1]

Владимир Гаќиновиќ, основач и идеолог на Млада Босна

Програмата на Гаќиновиќ можела повеќе да се препознае како „големосрпска“ а на Митриновиќ како ,,југословенска“ иако во основа биле многу слични зошто двете идеи се надополнувале. Основа на двете програми било национално, политичко, социјално и културно ослободување на Срби и останатите народи кои живееле воропство од соаѓање на Турците на овие до тогаш српски простори. Активноста се зајакнала по анексије на Босна и Херцеговина во 1908 година од страна на Австроунгарија. Членови на Млада Босна одржувале врски со студентите во Белград и со други сродни револуционарни организации.

Членовите на Млада Босна организирале повеќе успешни или неуспешни атентати на високи аустријске личности во БиХ, меѓу кои се како историски смета атентат австроунгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд,кој во Сараево го убил Гаврило Принцип.

Најпознатите членови на Млада Босна

Освен Гаврило Принцип, меѓу членовите, од историска гледна точка, мораат да се споменат и Богдан Жерајиќ, Недељко Чабриновиќ, Данило Илиќ, Боривоје Јевтиќ, Трифко Грабеж, Јездимир Дангиќ, Вељко Чубриловиќ и Васо Чубриловиќ, Мухамед Мехмедбашиќ, Иво Крањчевиќ, нобеловац Иво Андриќ, Доброслав Јевѓевиќ, Димитрије Митриновиќ, Јаков Миловиќ и посебно, идеологот на движењето Владимир Гаќиновиќ. По извршување на атентат врз австроунгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд, кој со сопругата Софија бил убиен од страна на Гаврило Принцип^[2], дел од припадниците на ова движење, оние кои учествувале и им помагале на извршителите на атентатот биле осудени на тешки темнувања во австроунгарските затвори поради тоа што не биле полнолетни, а Вељко Чубриловиќ, Мишко Јовановић и Данило Илић биле осудени на смрт со бесење.

Судење на припадниците на Млада Босна

Наводи

1. Mitrović, Andrej (1981). Prodor na Balkan: Srbija u planovima Austro-Ugarske i Nemačke 1908-1918. Beograd: Nolit.
2. Стихови Гаврила Принципа су првобитно одштампани у сарајевском листу „Звоно“ од 8. марта 1919. године. Д. Љубибратић, Гаврило Принцип, Београд (1959). стр. 266.