Електронско банкарство

Пет токени за авторизација, за електронско банкарство.

Електронското банкарство (англиски: e-banking) ги опфаќа банкарските активности што се извршуваат преку електронски средства, како што се: компјутери, банкомати, магнетни картички, чипови, тв-екрани, мобилни телефони итн. Електронското банкарство претставува техника на извршување на банкарските работи, односно начин на испорака на банкарските производи. Според тоа, техниката на испорака на банкарските производи е она што ги раздвојува електронското и традиционалното банкарство.[1]

Појава и одлики

Електронското банкарство се појавило поново време и се развива со брзо темпо во последните триесет години. Неговата примена и застапеност се поврзани со развојот на информациско-комуникациската технологија (компјутерите, интернет-мрежата, мобилната телефонија итн.). Исто така, распространетоста на електронското банкарство зависи и од некои други фактори, како што се: степенот на урбанизација на земјата, нивото на образование на населението, старосната структура итн. На пример, во сите земји, електронското банкарство претежно го користат лицата со повисок доход, со повисоко образование, помладите и градското население. Во секој случај, дури и во развиените земји, услугите од електронското банкарство повеќе ги користат претпријатијата, отколку луѓето.[1]

Овој вид банкарство е наменет за сите клиенти кои имаат отворено сметка во банката која нуди услуги од областа на е-банкарството. Сите клиенти, преку пополнување соодветен образец, може да станат корисници на оваа услуга, при што, банката му доставува на клиентот корисничко име и лозинка. На корисниците им е овозможено преку архивата да ги следат сите промени на својата сметка до три месеци наназад од моментот кога ќе се вклучат во е-банкарството. Плаќањето се врши на однапред регистрирани сметки на корисникот. Оваа предрегистрација на уплатата на корисникот претставува дополнителна заштита од злоупотреба на електронското банкарство од страна на трети лица. Корисниците можат по пат на пишувани пораки од банките да добијат потребни информации во врска со употребата на е-банкарството. Банката преку најразлични известувања го информира корисникот за сите важни работи кое се неопходни за непречено одвивање на електронското банкарство. За употребата на е-банкарството, банките наплаќаат соодветен надомест. Корисникот може да се откаже од овие услуги преку поднесување писмено барање за престанок на користење на услугите на е-банкарството. Од друга страна, банката може да на корисникот да му го одземе правото на користење на оваа услуга, доколку утврди дека корисникот не се придржува до правилата издадени од страна на банката.

Банките нудат различни услуги од областа на е-банкарството како, на пример:[2]

  • изводи и дневен промет во внатрешниот платен промет
  • состојбата на тековните сметки на граѓаните
  • состојбата на девизните сметки
  • увид во банкарските регистри
  • услужни програми
  • курсна листа итн.

Основни одлики на електронското банкарство се:[3]

  • Индивидуалност
  • Подвижност
  • Временска и просторна независност
  • Флексибилност и интерактивна работа

Погодности од електронското банкарство

Предности на електронското банкарство се:[4]

  • клиентот може 24 часа на ден да извршува најразлични видови трансакции, за разлика од ограниченото работно време на банките,
  • од големо значење за клиентите е и временската погодност, кога од одредени причини, клиентите не можат да стигнат во банките за да извршат трансакции,
  • друга предност е и големиот пристап, односно клиентот за да може да ги користи услугите на е-банкарството потребно е да биде поврзан на интернет, со што тој може да извршува трансакции и да биде информиран од секаде во светот,
  • исто така, како предност може да биде и брзината на извршување на трансакциите, со што се намалува времето потрошено на чекање во просториите на банката,
  • преку електронското банкарство, клиентот може да ја изврши својата трансакција за многу краток временски период од само неколку минути
  • тоа им обезбедува приватност на корисниците на услугите.

Истовремено, електронското банкарство им овозможува одредени придобивки и на банките: пред сè, тоа се набљудува како начин на кастрење на трошоците во работењето, бидејќи ја намалува или целосно ја отстранува потребата од изнајмување простории, вработување банкарски службеници итн. Исто така, дури и кога не предизвикува намалување на трошоците, банките нудат услуги од областа на електронското банкарство за да ја одржат конкурентската положба на пазарот, односно заради одржување на постојните и придобивање нови клиенти.[1]

Недостатоци на електронското банкарство

Од друга страна, електронското банкарство има и одредени недостатоци:

  • некои банкарски производи не се погодни за испорака преку електронски средства, бидејќи потрошувачите претпочитаат лични односи со банкарските службеници;
  • понатаму, воведувањето, одржувањето и осовременувањето на неопходната информациско-комуникациска технологија предизвикува значителни финансиски издатоци;
  • најпосле, од појавата на електронското банкарство, постојано се надвиснува прашањето за сигурноста на протокот на информациите при извршувањето на трансакциите.[1]

Понатаму, во електронското банкарство постојат следниве видови на ризици:

  • Оперативни ризици - нарушување на сигурноста (неовластен пристап), кражби од страна на вработените, фалсификување, како и грешки и проблеми во имплементацијата, управувањето, ризик на сервисот на семрежниот услужник, застареност на системот, негирање на трансакцијата од страна на корисникот итн.,
  • Ризици од губење на угледот и репутацијата - негативно јавно мислење,
  • Системски ризици - ризици од губење информации кои предизвикуваат недоверба во системот,
  • Законски ризици - нарушавање на законот - двосмисленост, перење пари, неадекватно откривање итн.,
  • Нарушување на приватноста - недостатоци во системот, постоење грешки, пробивање на системот итн.,
  • Банкарски ризици - кредитен ризик (долгот не е платен, бидејќи корисникот не е солвентен), ликвидносен ризик (можноста средствата да се претворат во пари без загуба на вредноста), каматен ризик (промени на пазарните каматни стапки), инфлација, валутен ризик итн.,
  • Ризици од криминални напади - измама, фалсификат, кражба, незаконско користење, наведување итн.

Форми на електронско банкарство

Електронското банкарство претставува користење банкарски услуги и извршување на банкарски трансакции со посредство на компјутер или терминал, кој овозможува пристап до телекомуникациска мрежа за пренос на податоци. Од гледна точка на корисниците, електронското банкарство може да се групира како:

  • Куќно
  • Корпоративно
  • Меѓубанкарско

Исто така, електронското банкарство ги вклучува и системот за електронска размена на податоци за финансиските трансакции (SWIFT), како и банкоматите и POS-терминалите.

Банкомати

Првиот чекор кон електронското банкарство бил појавата на банкоматите (Automated Teller Machines - ATMs). Освен подигање на готовина, тие овозможуваат и плаќање на сметки, дополнување на сметките на мобилните телефони, трансфер на средства на друга сметка и др. Банкоматот, всушност, претставува терминал за внесување податоци со два влеза (читач на картички и тастатура) и четири излези (звучник, монитор, печатач и касета за пари). Тој треба да биде поврзан со централниот опслужувач на банката (преку телефонска линија), со цел да се изврши верификација на ПИН-от кој корисникот го внесува за идентификација.

POS терминали

POS терминалите (point-of-sale terminals, POS) претставуваат електронски системи кои ги поврзуваат потрошувачите, банките и трговците. POS терминалите служат за плаќање на купената стока во традиционалните продавници. Купувачот ја користи својата кредитна/дебитна картичка за да се поврзе, преку POS терминалот, со компјутерот на банката (од каде е издадена картичката) и да го изврши плаќањето. Преку терминалот се издава електронски налог до банката преку кој се врши трансферот на средства од сметката на купувачот на сметката на продавачот. Прво се врши идентификација на купувачот (со внесување на ПИН кодот) и проверка на важноста на картичката, потоа, компјутерот проверува дали има доволно средства на картичката и најпосле, се врши плаќањето.[5]

Платежните картички

Платежните картички (payment cards, bank cards) претставуваат инструмент за безготовинско плаќање. Овие картички се користат за подигање пари од банкоматите, за плаќање на купените производи преку POS-терминалите, а често се користат и за плаќање на интернет. Кај платежните картички сигурноста е обезбедена преку идентификациониот број, кој се состои од дигитални знаци вградени на магнетна лента или на чип. Во зависност од тоа, картичките може да се поделат на:

  • Картички со магнетна лента
  • Паметни (smart) картички
  • Оптички картички.[5]

Електронски чекови

Електронските чекови (e-checks) претставуваат дигитален документ кој има дигитален потпис. Со него, потписникот (сопственикот) на чекот му налага на банката да исплати одредена сума пари од неговата сметка (сметката на сопственикот) на корисникот на чие име гласи чекот. Притоа, времетраењето на дигиталниот чек е ограничено, што значи парите треба да се подигнат до точно одреден временски рок (потоа, чекот е неважечки).[5]

Електронски или дигитални пари

Електронските пари (e-money, e-cash) се најголемото технолошко достигнување во развојот на електронското банкарство. Тие претставуваат замена за хартиените пари и може да се користат за плаќање на производи и услуги преку интернет или во деловната активност на банкарските мрежи (на пример, SWIFT).[5]

Домашно банкарство

Домашното банкарство (Home banking) спаѓа во сферата на самоуслужно банкарство и се дефинира како систем за директно користење на банкарските услуги од дома. Тоа овозможува трансфер на средства, информации и налози преку телефон или компјутер кој, преку комуникациски линк, се поврзува со централниот опслужувач на банката. Заштитата на податоците од неовластени пристапи се врши преку употреба на посебен опслужувач (од страна на банките) во кој има инсталирано програма и база на податоци само за корисниците на услугите од домашното банкарство и кој мора да биде одделен од останатата интранет-мрежа.

Корисникот на оваа услуга, за да се најави на системот, потребно е да го внесе својот пин код (што претставува дел од заштитата). Кај домашното банкарство, разликуваме три фази, во зависност од комуникацијата меѓу банката и клиентот, а која зависи од развојот на телекомуникациските системи:

  • Телефонско банкарство
  • Оn-line банкарство
  • Интернет-банкарство

Телефонско банкарство

Телефонското банкарство (Теlephone banking) се појавува во 1970-тите години и овозможува добивање информации за состојбата на сметката и издавање налози за плаќање преку телефон. На клиентите им се нуди оваа услуга во текот на работното време на банката, при што клиентот треба да се јави на одреден телефонски број и да го информира операторот за бројот на својата сметка и сигурносниот код. Крајната цел на овој систем е приближување на банките до клиентите и овозможување поедноставна услуга, без додатен напор, односно доаѓање на клиентот во банката. Со овој систем, клиентот може да користи услуги на банката од дома.[5]

Оn-line банкарство

Кај оn-line банкарството (Оn-line banking), банкарската трансакција се извршува преку директна врска помеѓу клиентот и банката, со користење специјализиран софтвер, кој е инсталиран на компјутерот на клиентот. Притоа достапни се следниве услуги:

  • Достапност до банкарската сметка 24 часа во текот на денот.
  • Увид во тековната состојба на сметката и плаќање на некои сметки.
  • Пренос на средствата од една сметка на друга.
  • Закажано плаќање на одреден термин кое ќе се изврши автоматски итн.

Сепак, овој вид банкарство има и одредени недостатоци:

  • Потребен е софтвер кој треба да се плати и да се инсталира на компјутерот на клиентот. Потребно е време за инсталација, но и време за клиентот да научи како да го употребува софтверот.
  • Клиентот е ограничен да ја користи услугата само на компјутерот на кој е инсталиран специјализираниот софтвер.
  • Податоците за банкарската трансакција останува на тврдите дискови и овозможува некој да дојде до нив, односно да настане злоупотреба.[5]

Интернет-банкарство

Интернет-банкарството (Internet banking) претставува банкарство кое се одвива од дома со посредство на интернет-мрежата. За извршување на банкарските трансакции не е потребен специјален софтвер, туку тоа може да се врши од секој компјутер и од секое место каде што има пристап до интернет. Притоа, податоците за трансакцијата не се складираат на тврдиот дискот на компјутерот, со што е остварен одреден степен на заштита. Банките се тие кои се грижат за заштита на податоците, односно за одржување на сопствениот хардвер и софтвер. Интернет-банкарството нуди најевтини банкарски услуги, достапност 24 часа на ден, без физичко ограничување. Тој е практичен, економичен и најбрз начин на остварување на банкарските услуги од дома.

Мобилно банкарство

Мобилното банкарство (Mobile banking) е најнов тренд во електронското банкарство. Тоа претставува начин на извршување на банкарските услуги со употреба на мобилен телефон или сличен апарат.

Електронското банкарство во Македонија

Народната банка на Македонија го дефинира електронското банкарство на следниов начин: „Електронското банкарство подразбира понуда на банкарски услуги и производи преку интерактивни електронски комуникациски канали, како што се пристап до финансиски информации, информации за производи и услуги, извршување банкарски трансакциии сл.“[6]
Од аспект на видот и употребата на услугите во електронското банкарство, Македонија е на прилично слично ниво како и Балканските земји. Единствено, Македонија заостанува во доменот на мобилното банкарство. Според истражувањата од 2014 година, Хрватска доминирала, со употреба на 19% од населението, следна од Србија и Македонија, во кои 9% од населението користело услуги од мобилното банкарство, а тој процент во Бугарија изнесувал само 5%.

Наводи

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Горан Петревски, Управување со банките - второ издание, Скопје: Економски факултет, 2011, стр. 341.
  2. E-biznisi.net
  3. Seity J. et al., „Internet banking - an Overview“, Journal of internet banking and commerce, Vol. 3, No. 1 2003.
  4. E-biznisi.net
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 „www.scribd.com“. Архивирано од изворникот на 2012-05-30. Посетено на 2012-02-12.
  6. „Одлука за сигурност на информативниот систем на банката“, Сл. весник на Република Македонија, бр. 31/2008.

Read other articles:

Mazmur 107Huruf Ibrani Nun ditulis terbalik pada Mazmur 107:20-26 dalam Kodeks Leningrad (1008 M.)KitabKitab MazmurKategoriKetuvimBagian Alkitab KristenPerjanjian LamaUrutan dalamKitab Kristen19← Mazmur 106 Mazmur 108 → Mazmur 107 (disingkat Maz 107 atau Mz 107; penomoran Septuaginta: Mazmur 106) adalah sebuah mazmur dalam Kitab Mazmur di Alkitab Ibrani dan Perjanjian Lama di Alkitab Kristen. Tidak ditulis nama pengarang mazmur ini.[1][2] Teks Naskah-naskah kuno ya...

 

此條目可能包含不适用或被曲解的引用资料,部分内容的准确性无法被证實。 (2023年6月16日)请协助校核其中的错误以改善这篇条目。详情请参见条目的讨论页。 《消災吉祥經》,全称为《大威德明王法性金輪佛頂熾盛光如來消除一切災難吉祥陀羅尼經》,又名《佛说炽盛光大威德消灾吉祥陀罗尼经》、《大威德消災吉祥陀羅尼經》,為大威德明王法性金輪佛頂熾盛光如來佛...

 

  Rita kuturnee TaxonomíaReino: AnimaliaFilo: ChordataClase: ActinopterygiiSubclase: NeopterygiiInfraclase: TeleosteiSuperorden: OstariophysiOrden: SiluriformesFamilia: BagridaeGénero: RitaEspecie: R. kuturnee[editar datos en Wikidata] Rita kuturnee es una especie de peces de la familia Bagridae en el orden de los Siluriformes. Morfología • Los machos pueden llegar alcanzar los 30 cm de longitud total.[1]​[2]​ Hábitat Es un pez de agua dulce y de clima tr...

A major contributor to this article appears to have a close connection with its subject. It may require cleanup to comply with Wikipedia's content policies, particularly neutral point of view. Please discuss further on the talk page. (July 2018) (Learn how and when to remove this template message) SIB Swiss Institute of BioinformaticsAbbreviationSIBFormation30 March 1998; 25 years ago (1998-03-30)Typeacademic not-for-profit foundationHeadquartersSIB Swiss Institute of Bioinf...

 

У Вікіпедії є статті про інші значення цього терміна: Селезінка (значення). Spleen Селезінка людини Вигляд селезінки при лапароскопії коня.ДеталіПопередник МезенхімаАртерія Селезінкова артеріяВена Селезінкова венаІдентифікаториЛатина LienАнатомія Грея subject #278MeSH D013154TA98 A13.2...

 

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Council of Christians and Jews – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2014) The Council of Christians and Jews (CCJ) is a voluntary organisation in the United Kingdom. It is composed of Christians and Jews working together to counter anti...

Vayalar Sarath Chandra VarmaSarath in 2010Born (1960-02-12) 12 February 1960 (age 63)Vayalar, Alappuzha, Kerala, IndiaAlma materMar Ivanios CollegeOccupationLyricistYears active1992–presentSpouseSreelathaParentVayalar Ramavarma (father)Awards2003 & 2009 Asianet Film Award for Best Lyricist Vayalar Sarath Chandra Varma (born 12 February 1960) is a noted malayalam lyricist and poet. He is the son of Malayalam poet and lyricist late Vayalar Ramavarma. He made his debut in th...

 

Proposed supertall skyscraper in Toronto This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Eaton's / John Maryon Tower – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2017) (Learn how and when to remove this template message) Eaton's / John Maryon TowerGeneral informationStatusNever builtTypeOffice, Comm...

 

The mayor of Gore officiates over the Gore District in New Zealand's South Island.[1] Prior to local government reorganisation in 1989, the mayor of Gore officiated over the Gore Borough. The current mayor is Ben Bell.[2] List of office holders Gore Borough This list is incomplete; you can help by adding missing items. (July 2021) Name Portrait Term of office Notes 1 Thomas Green 1885–1886 [3] 2 John MacGibbon 1886–1887 [3] 3 Ian S. Simson 1887–1888 [...

This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Gay day – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2012) (Learn how and when to remove this template message) A gay day or gay night is a scheduled time at an establishment dedicated to attracting and catering to the gay community. Bars In many communities there are...

 

For other places with the same name, see Tak Aghaj. Village in West Azerbaijan province, Iran Village in West Azerbaijan, IranTak Aghaj Persian: تك اغاجVillageTak AghajCoordinates: 36°57′23″N 46°26′22″E / 36.95639°N 46.43944°E / 36.95639; 46.43944[1]Country IranProvinceWest AzerbaijanCountyBaruqDistrictNokhtaluRural DistrictAjorluy-ye GharbiPopulation (2016)[2] • Total313Time zoneUTC+3:30 (IRST) Tak Aghaj (Persian...

 

1997 Indian filmIruvarPosterDirected byMani RatnamScreenplay byMani Ratnam Dialogues bySuhasiniVairamuthu (Poem) Produced byMani RatnamG. SrinivasanStarringMohanlalPrakash RajAishwarya RaiRevathiTabuGautamiCinematographySantosh SivanEdited bySuresh UrsMusic byA. R. RahmanProductioncompanyMadras TalkiesDistributed byMadras TalkiesRelease date 14 January 1997 (1997-01-14) Running time158 minutesCountryIndiaLanguageTamil Iruvar (transl. The Duo) is a 1997 Indian Tamil-langua...

Seorang Mardijker dan istrinya, detail, Churchill 1704. De Mardijkers atau kaum mardiker adalah sebutan umum abad 17-18 untuk para bekas budak dari Asia atau Afrika, yang telah dimerdekakan, dan kemudian—bersama keturunannya—mengikuti budaya penjajahnya. Dalam arti sempit, kaum mardiker merujuk pada sekelompok bekas tawanan perang yang diperoleh Belanda (VOC) hasil kemenangannya menduduki wilayah jajahan Portugis di Asia (India, Melaka), yang kemudian dibawa ke Batavia dan dimerdekakan se...

 

1987 film by Charles Jarrott Poor Little Rich Girl: The Barbara Hutton StoryPart 1 print advertisementBased onPoor Little Rich Girl: The Life and Legend of Barbara Huttonby C. David HeymannWritten byDennis Turner (Teleplay)Directed byCharles JarrottStarring Farrah Fawcett David Ackroyd Stéphane Audran Amadeus August Nicholas Clay Bruce Davison Carmen Du Sautoy Anne Francis Sascha Hehn Kevin McCarthy Tony Peck Zoë Wanamaker Clive Arrindell Linden Ashby Theme music composerRichard Rodney Benn...

 

Political advisory body in the People's Republic of China Chinese People's Political Consultative Conference 中国人民政治协商会议Zhōngguó Rénmín Zhèngzhì Xiéshāng Huìyì14th Chinese People's Political Consultative ConferenceTypeTypePopular United FrontOrgan for Multi-party Cooperation and Political ConsultationConstitutional convention (Historical) HistoryFoundedSeptember 21, 1949 (1949-09-21)Preceded byNational AssemblyLeadershipChairmanWang Huning, ...

Cruz de Jerusalén. La Cruz de Jerusalén, también denominada Cruz de las Cruzadas, es una cruz heráldica y un símbolo del cristianismo. Se compone de una cruz griega rodeada por otras cuatro cruces de la misma forma y menor tamaño, llamadas crucetas, situadas en cada uno de los cuadrantes delimitados por sus brazos. El diseño más esquemático de la Cruz de Jerusalén es conocido como Cruz de las Cruzadas, ya que fue la insignia entregada a los cruzados por el papa Urbano II durante la ...

 

  هذه المقالة عن شركة. لمعانٍ أخرى، طالع بوعلام (توضيح). حمود بوعلامحمود بوعلامالشعارمعلومات عامةالتأسيس 1879النوع شركة خاصةالمقر الرئيسي بلوزداد،  الجزائرموقع الويب hamoud-boualem.com المنظومة الاقتصاديةالشركة الأم حمود بوعلامالصناعة مشروبات غازيةمناطق الخدمة الجزائر، ...

 

Ritratto di Henri Braconnot Henri Braconnot (Commercy, 29 maggio 1780 – Nancy, 15 gennaio 1855) è stato un chimico e farmacista francese. Indice 1 Biografia 2 Attività 3 Bibliografia 4 Altri progetti 5 Collegamenti esterni Biografia Henri Braconnot nacque a Commercy, figlio di un consigliere del parlamento locale. Il padre morì nel 1787, quando Henri aveva soltanto 7 anni. Egli ricevette la sua istruzione prima in una scuola elementare di Commercy poi da insegnanti privati. All'età di 1...

Ne doit pas être confondu avec le chef d'État centrafricain. Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article ne cite pas suffisamment ses sources (septembre 2012). Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les références utiles à sa vérifiabilité et en les liant à la section « Notes et références&#...

 

Paghimo ni bot Lsjbot. Alang sa ubang mga dapit sa mao gihapon nga ngalan, tan-awa ang Desa Padomasan. 8°13′02″S 113°20′47″E / 8.2171°S 113.3465°E / -8.2171; 113.3465 Desa Padomasan (Padomasan) Administratibo nga balangay Nasod  Indonesya Lalawigan Jawa Timur Administratibo nga balangay Desa Padomasan Gitas-on 13 m (43 ft) Tiganos 8°13′02″S 113°20′47″E / 8.2171°S 113.3465°E / -8.2171; 113.3465 Timezone WIT (U...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!