Балкански Полуостров

Географски граници според линијата Сава-Купа

Балканскиот Полуостров или само Балкан — полуостров во Европа и културен и геополитички европски регион. Балканскиот Полуостров опфаќа територија од околу 550.000 км² и има жители од околу 55 милиони луѓе. Името на полуостровот е од турско потекло или поточно од турскиот збор „Balkan“ што значи „ланец пошумени шуми“^[1] Географските граници на Балканскиот Полуостров варираат во зависност кои параметри се сметаат, но најчесто се сметаат водните површини кои го заобиколуваат полуостровот како што се Црно Море, Егејско Море, Јадранско Море и реките Сава и Дунав. Како и географските, така и политичките граници на полуостровот варираат во зависност од тоа како се земаат предвид, односно врз основа на географската положба на земјите или нивната политичка соработка. Балканскиот Полуостров е познат и под терминот Југоисточна Европа.

Географија

Од географска гледна точка полуостровот на север најчесто е дефиниран со границата: Кварнерски Залив - реката Купа - реката Сава - реката Дунав, но се среќаваат и други дефиниции за северната граница кои оваа линија ја поместуваат посеверно. Од исток, запад и југ Полуостровот е обиколен со вода. Највисок врв е Мусала во Рила (Бугарија), втор - Митикас во Олимп (Грција), трети - Вихрен во Пирин (Бугарија)

Политичка поделба

Политичка карта на Балканот.

Држави кои се целосно на Балканскиот Полуостров:

•  Албанија
•  Босна и Херцеговина
•  Бугарија
•  Грција
•  Македонија
•  Црна Гора
•  Косово

Држави кои во поголем дел се на Балканскиот Полуостров:

•  Србија - од Јужна Србија до Белград или 73%
•  Хрватска - 49% од вкупната територија
•  Словенија - 27% од вкупната територија

Држави кои се скоро надвор од Балканскиот Полуостров:

•  Романија - северна Добруџа.
•  Турција - европскиот дел.
•  Италија - мал дел од покраината Трст.

Демографија

Населението на Балканскиот Полуостров според држави е:

Држава	Население
Албанија	2.876.591[2]
Босна и Херцеговина	4.613.414[3]
Бугарија	7.928.901[4]
Хрватска	4.489.409[5]
Грција	11.257.285[6]
Косово	1.733.872[7]
Италија	236.520 во покраината Трст[8]
Македонија	2.103.721[9]
Црна Гора	620.145[10]
Романија	971.643[11] во Добруџа
Србија	7.334.935[12]
Словенија	2.038.733[13]
Турција	10.691.518[14] во европскиот дел на Турција

Забелешка: Голем дел од териториите на Хрватска и Словенија не се дел од Балканот, но во оваа табела целокупното население на овие држави е вклучено.

Балканот како тема во уметноста и во популарната култура

Балканот како тема во книжевноста

• „Амамот Балканија“ - книга на српскиот писател Владислав Бајац.^[15]
• „Старинарницата Балкан“ - книга на македонскиот писател Атанас чупоски.^[16]
• „Балкански патопис“ (Balkanski putopis) - песна на српскиот поет Миодраг Павловиќ.^[17]
• „Загатливи балкански прашалници“ - песна на македонскиот писател Славко Јаневски од 1966 година.^[18]
• „Балканец“ (Balkanac) - песна на Десанка Максимовиќ.^[19]

Балканот како мотив во музиката

• „Балкан“ - песна на рок-групата „Азра“ од 1980 година.^[20]
• „Балкан Бој“ (Balkan Boj) - песна на црногорскиот музичар Рамбо Амадеус од 1989 година.^[21]
• „Балкан“ - песна на македонската енто-група „Dragan Dautovski Quartet“.^[22]
• „Хотел Балкан“ - песна на српскиот поп-пејач Здраво Чолиќ.^[23]

Наводи

1. „"Balkan."“. Encarta World English Dictionary. Microsoft Corporation. Архивирано од изворникот на 2009-04-12. Посетено на 2008-03-31.
2. „Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës 2008“. Архивирано од изворникот на 2019-02-10. Посетено на 2010-08-31.
3. „CIA World Factbook“. Архивирано од изворникот на 2018-03-15. Посетено на 2010-08-31.
4. „Population by districts and ethnic group as of 1.03.2001“. Посетено на 2009-08-19.
5. „CIA World Factbook: Croatia“. Central Intelligence Agency, United States. 2009-02-24. Архивирано од изворникот на 2020-05-15. Посетено на 2009-02-25.
6. „Total population“. Eurostat. 2009-01-01. Посетено на 2009-08-02.
7. „Statistical office of Kosovo“. Ks-gov.net. Архивирано од изворникот на 2010-04-05. Посетено на 2010-04-17.
8. Италијански попис од 2009
9. „State Statistical Office, Republic of Macedonia“. Stat.gov.mk. Архивирано од изворникот на 2004-12-16. Посетено на 2010-04-17.
10. „Official results of the 2003 Montenegrin census“. Архивирано од изворникот на 2008-11-18. Посетено на 2010-08-31.
11. 715.151 Констанца (округ) и 256.492 луѓе во Тулчеа (округ), Recenseamant.ro
12. 2009 estimate by „The Statistical Office of the Republic of Serbia“. Архивирано од изворникот на 2015-02-03. Посетено на 2010-04-23.
13. „Population, Slovenia, 31 March 2009“. Statistical Office of the Republic of Slovenia. 2009-07-31. Архивирано од изворникот на 2010-01-07. Посетено на 2010-04-23.
14. Turkish Statistical Institute. „2009 Census, population by provinces and districts“. Turkish Statistical Institute. Архивирано од изворникот на 2012-10-10. Посетено на 2010-08-31.
15. Магор, Каталог 2015. Скопје, 2015, стр. 17.
16. Магор, Каталог 2015. Скопје, 2015, стр. 23.
17. Miodrag Pavlović, Izabrane pesme. Beograd: Rad, 1979, стр. 67.
18. Славко Јаневски, Евангелие по Итар Пејо. Скопје: Кочо Рацин, 1966, стр. 30.
19. D. Maksimović, Pesme. Beograd: Rad, 1964, str. 99-100.
20. Terapija.net, Azra: Diskografija 1980-1983 (посетено на 10.1.2016)
21. DISCOGS, Rambo Amadeus ‎– Hoćemo Gusle! (пристапено на 25.8.2019)
22. Dragan Dautovski Quartet, The Path of the Sun. Dragan Dautovski - DDQ Music, DDQM 002, 2008.
23. Zdravko Čolić, Sarajevo Koševo 2010 / Live, AZ PR Productions.

Користена литература

• Banac, Ivo (1992). „Historiography of the Countries of Eastern Europe: Yugoslavia“ (fee required). American Historical Review. University of Chicago Press. 97 (4): 1084–1104. doi:10.2307/2165494. ISSN 0002-8762. JSTOR 2165494. Посетено на 2008-06-19.
• Banac, Ivo (1984). The National Question in Yugoslavia: Origins, History, Politics. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-9493-2.
• Carter, Francis W., ed. An Historical Geography of the Balkans Academic Press, 1977.
• Dvornik, Francis. The Slavs in European History and Civilization Rutgers University Press, 1962.
• Fine, John V. A., Jr. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century [1983]; The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press, [1987].
• Jelavich, Barbara (1983-07-29). History of the Balkans. Cambridge University Press.
• Jelavich, Charles and Jelavich, Barbara, eds. (1963). The Balkans In Transition: Essays on the Development of Balkan Life and Politics Since the Eighteenth Century. University of California Press.
• Kitsikis, Dimitri (2008). La montée du national-bolchevisme dans les Balkans. Le retour à la Serbie de 1830. Paris: Avatar.
• Lampe, John R., and Marvin R. Jackson; Balkan Economic History, 1550–1950: From Imperial Borderlands to Developing Nations Indiana University Press, 1982
• Király, Béla K., ed. East Central European Society in the Era of Revolutions, 1775–1856. 1984
• Komlos, John (1990-10-15). Economic Development in the Habsburg Monarchy and in the Successor States. East European Monographs #28. East European Monographs. ISBN 978-0-88033-177-7.
• Mazower, Mark (2000). The Balkans: A Short History. Modern Library Chronicles. New York: Random House. ISBN 0-679-64087-8.