Ѕвезден каталог

Илустрација на соѕвездието Персеј (по Персеј од грчка митологија) од ѕвездениот каталог објавен од германскиот астроном Јоханес Хевелиј во 1690 г.

Ѕвезден каталог — астрономски каталог кој се однесува на ѕвездите. Во астрономијата, многу од ѕвездите се означени со броеви. Постојат голем број на различни ѕвездени каталози кои се направени за различни цели во текот на годините, а овде ќе вклучиме само некои од најкористените. Повеќето каталози се достапни во електронска форма и може слободно да ги симнете од центарот за податоци на НАСА, но и од други места (видете ги надворешните врски на крајот).

Низ историјата

Првиот каталог на ѕвезди е составен од двајца Кинези астрономи Ши Шен и Ган Де, во4 век п.н.е.^[1] Ши Шен ја составил книгата Ши Шен астрономија (石申天文, Shi Shen tienwen), а Ган Де Астрономско набљудување на ѕвездите (天文星占, Тјенвен сјингџен).^[2]

Во 2 век, Птоломеј објавил ѕвезден каталог како дел од неговата книга Алмагест, а во неа се вклучени 1.022 ѕвезди кои биле видливи од Александрија. Овој каталог се користел во западниот и арапскиот свет повеќе од илјада години.

Поголем број на ѕвездени каталози се печатени од исламските астрономи во средниот век.

Обележување според Бајер и Флемстид

Главни статии: Бајерово означување и Флемстидово означување

Два система од историските каталози се останати до денешни дни. Првиот систем доаѓа од книгата на Бајер Уранометрија и се однесува на сјајните ѕвезди. Вториот систем доаѓа од книгата на Џон Флемстид Historia coelestis Britannica.

Целосни небесни каталози

Бајер и Флемстид забележале само неколку илјади ѕвезди. Теоретски, целосните ѕвездени каталози се обидуваат да ги забележат сите ѕвезди на небото. Постојат буквално илјадници милиони а можеби и билиони ѕвезди кои се видени преку телескоп, па според тоа оваа задача е невозможна.

HD/HDE

Главна статија: Henry Draper Catalogue

Каталогот HD е печатен во периодот 1918–1924. Го покрива целото небо до околу 9 или 10 магнитуда, и е посебен затоа што прв се обидува да го категоризира спектралниот тип на ѕвездите.

Белешки

1. [1] Gan De. Crónicas del Bambú. (365 aC).
2. [Peng, Yoke Ho (2000). Li, Qi and Shu: An Introduction to Science and Civilization in China. Courier Dover Publications. ISBN 0-486-41445-0]

Надворешни врски

• NASA Astronomy Data Center Архивирано на 10 април 2006 г.
• Centre de Données astronomiques de Strasbourg Архивирано на 23 јуни 2007 г.
• Sloan Digital Sky Survey
• IAU FAQ on "Naming Stars"
• Name a Star? The Truth about Buying Your Place in Heaven
• Astronomical Catalog Designations: Standardized List for Online Databases Архивирано на 22 април 2007 г.
• Hartmut Frommert's list of star catalogues Архивирано на 23 април 2006 г.
• Gaia astrometric satellite