Қызыл аяқ шапқыншылығы

Қызыл аяқ шапқыншылығы — 19 ғасырда Қытай өкіметі мен қазақтар арасында болған қарулы қақтығыс.


Жоңғар хандығын жойғаннан кейін Цин өкіметі басып алған жерлерінде әскери әкімшілігі тәртіп орнатты. Іле, Тарбағатай аймақтарына ішкі Қытайдан шаруаларды әкеліп қоныстандырды. Олар жергілікті қазақ руларының ата қоныстарын тартып ала бастады. Қазақтар жаппай көтеріліп, оларды Іледе дүнген Мар, Тарбағатайда Қабанбай батырдың немересі Әлібек басқарды. Көтерілісшілер Шәуешек қаласын басып алып, қытайларды қуып жіберді. Алтайға шегінген Қытай әскерлері аяқтарын қызыл шүберекпен орап алғандықтан қазақтар оларды “қызыл аяқтар” деп атаған.

Қызыл аяқтар Алтайдағы Ажы төреге “Біз Цин патшалығының әскерлеріміз. Бізге азық-түлік берсеңдер сендермен жауласпай, Қобдаға асып кетеміз”, — деп елші жібереді. Елдің тыныштығын ойлаған Ажы төре Алтай елінен 10 мың қой, 1000 жылқы, өгіз және 1000 киіз жинатып береді. Тегін олжаға кенелген қытайлар Алтай елінен кеткісі келмей, 1867 — 68 ж. қазақтарды шабуға кіріседі. 1869 ж. көктемде олар Ертіс пен Сауырда отырған қазақ ауылдарын тонайды. Жауап ретінде қазақтар Тергенбай, Жәнібек батырдың немересі Нәке, Далай мерген, Қарымбек батырлардың бастауымен көтеріліске шығады. Көтерілісшілер Қытай әскерлеріне күйрете соққы беріп, Алтайдан Қобдаға асырып жібереді. Бұл оқиға халық жадында Қызыл аяқ шапқыншылығы деген атпен сақталып қалды.[1]

Дереккөздер

  1. ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, I том


Мақала бастамасы Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Read other articles:

Musnad Ahmad ibn Hanbal

9th-century compilation of Islamic narratives You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Arabic. (April 2019) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Consider...

 

Berilah sesuai kemampuan, terimalah sesuai kebutuhan

Bagian dari seri tentangMarxisme Teori kerja Manifesto Komunis Sebuah Kontribusi untuk Kritik Politik Ekonomi Das Kapital Brumaire ke-28 Louis Napoleon Grundrisse Ideologi Jerman Ekonomi dan Filsafat Naskah 1844 Tesis Feuerbach Konsep Materialisme dialektik Penentuan ekonomi Materialisme historis Metode Marx Sosialisme Marxian Overdetermination Sosialisme ilimiah Determinisme teknologi ProletariatBourgeoisie Ekonomi Modal ( akumulasi) Cara produksi kapitalis Teori krisis Komoditi Eksploitasi ...

 

Bing Mi

Chinese restaurant in Portland, Oregon, U.S. Bing MiThe food cart in Portland, Oregon's Northwest District, 2022Restaurant informationOwner(s)Jacky RenPrevious owner(s) Tim Harris Alisa Grandy Neal Grandy Food typeChineseCityPortlandStateOregonCountryUnited StatesWebsitebingmipdx.com Bing Mi (sometimes stylized as Bing Mi!)[1] is a Chinese restaurant in Portland, Oregon. The original food cart specializes in the Chinese street food jianbing. The brick and mortar Bing Mi Dumpling and N...

Tujhe Meri Kasam

2003 Indian filmTujhe Meri KasamDirected byK. Vijaya BhaskarWritten byNeeraj Vora (Dialogues)GulzarStory byIqbal KuttippuramBased onNiram (Malayalam)Produced byRamoji Rao A. V. RaoStarringRiteish DeshmukhGenelia D'SouzaShriya SaranCinematographyKabir LalEdited byA. Sreekar PrasadMusic byViju ShahProductioncompanyUshakiran MoviesDistributed byB4U NetworkRelease date 3 January 2003 (2003-01-03) Running time155 minutesCountryIndiaLanguageHindi Tujhe Meri Kasam (English: swear on m...

 

Danville Municipal Building

United States historic placeDanville Municipal BuildingU.S. National Register of Historic PlacesU.S. Historic districtContributing propertyVirginia Landmarks Register Show map of VirginiaShow map of the United StatesLocation418 Patton St., Danville, VirginiaCoordinates36°35′10″N 79°23′31″W / 36.58611°N 79.39194°W / 36.58611; -79.39194Area1.3 acres (0.53 ha)Built1926 (1926)Built byFuqua Construction Co.ArchitectHeard and ChestermanArchitectural...

 

The Norseman

1978 American adventure film This article is about the 1978 film. For similar uses, see Norseman (disambiguation). The NorsemanDirected byCharles B. PierceWritten byCharles B. PierceProduced byCharles B. PierceStarringLee MajorsCornel WildeMel FerrerJack ElamCinematographyRobert BethardEdited byRobert BellStephen DunnAladar KleinShirak KojayanSarah LegonMusic byJaime Mendoza-NavaProductioncompaniesCharles B. Pierce Film ProductionsFawcett-Majors ProductionsDistributed byAmerican International...

Коморы

Эта статья — о стране. Об архипелаге, на котором она расположена см. Коморские острова. Для термина «Коморы» см. также другие значения. Союз Коморских Острововком. Udzima wa Komoriфр. Union des Comoresараб. الإتِّحَادُ القُمُرِي‎ Флаг Герб Девиз: «фр. Unité, Solidarité, Développeme...

 

Open Heart (film)

2012 filmOpen HeartDirected byKief DavidsonProduced byKief DavidsonCinematographyZak MulliganDistributed byShortsHD[1][2]HBORelease date2012 Open Heart is a 2012 short documentary film directed by Kief Davidson about eight Rwandan children who leave their families to receive heart surgery. The film was nominated for the 2013 Academy Award for Best Documentary (Short Subject).[3] After being nominated for an Academy Award the film was released along with all the other 1...

 

Церква Успіння Пресвятої Богородиці (Лурд)

У Вікіпедії є статті про інші значення цього терміна: Церква Успіння Пресвятої Богородиці. Храм Успіння Пресвятої Богородиці Храм Успіння Пресвятої Богородиці в Лурді 43°06′01″ пн. ш. -0°00′03″ сх. д. / 43.10028° пн. ш. 0.00083° сх. д. / 43.10028; 0.00083Коорди...

UFC Fight Night: Cerrone vs. Till

UFC Fight Night: Cowboy vs. Till UFC Fight Night: Cerrone vs. Till Detalhes Promoção Ultimate Fighting Championship Data 02017-10-21 21 de outubro de 2017 Local Ergo Arena Cidade Gdańsk Cronologia UFC 216: Ferguson vs. Lee UFC Fight Night: Cowboy vs. Till UFC Fight Night: Brunson vs. Machida UFC Fight Night: Cowboy vs. Till (também conhecido como UFC Fight Night 118) foi um evento de artes marciais mistas (MMA) produzido pelo Ultimate Fighting Championship, ocorrido no dia 21 de outubro d...

 

Palinologi

Bagian dari seriIlmu Pengetahuan Formal Logika Matematika Logika matematika Statistika matematika Ilmu komputer teoretis Teori permainan Teori keputusan Ilmu aktuaria Teori informasi Teori sistem FisikalFisika Fisika klasik Fisika modern Fisika terapan Fisika komputasi Fisika atom Fisika nuklir Fisika partikel Fisika eksperimental Fisika teori Fisika benda terkondensasi Mekanika Mekanika klasik Mekanika kuantum Mekanika kontinuum Rheologi Mekanika benda padat Mekanika fluida Fisika plasma Ter...

 

The Complete Collected Poems of Maya Angelou

Book by Maya Angelou The Complete Collected Poems of Maya Angelou AuthorMaya AngelouCountryUnited StatesLanguageEnglishGenrePoetryPublisherRandom HousePublication date1994Media typePrint (Hardback & Paperback)ISBN067942895X The Complete Collected Poems of Maya Angelou is author and poet Maya Angelou's collection of poetry, published by Random House in 1994. It is Angelou's first collection of poetry published after she read her poem On the Pulse of Morning at President Bill Clinton's...

Warszawa Toruńska railway station

Warszawa ToruńskaGeneral informationLocationBiałołęka/Targówek, Warsaw, MasovianPolandCoordinates52°17′30″N 21°00′48″E / 52.29167°N 21.01333°E / 52.29167; 21.01333Owned byPolskie Koleje Państwowe S.A.Platforms1Tracks2ConstructionStructure typeBuilding: NoServices Preceding station KM Following station Warszawa Pragatowards Warszawa Zachodnia R9 Warszawa Żerańtowards Działdowo R90 Warszawa Wschodniatowards Warszawa Zachodnia via Warszawa Centra...

 

Pieter Lucas Marnette

Gemeentetram, bijgebouw en hekwerk, 1923 Pieter Lucas Marnette (Amsterdam, 13 januari 1888 – aldaar, 15 januari 1948) was een Nederlands architect. Levensloop Marnette werkte van 1908 tot 1948 bij de Dienst der Publieke Werken van de gemeente Amsterdam. Zijn werk wordt tot de Amsterdamse School gerekend. Hij heeft zowel gebouwen als straatmeubilair ontworpen. Gebouwen Verkeerspolitiebureau aan Overtoom, 1924 Enkele door Marnette ontworpen gebouwen in Amsterdam zijn: het hoofdkantoor van de ...

 

トニカクカワイイ

トニカクカワイイ ジャンル 少年漫画、ギャグ、ラブコメ 漫画 作者 畑健二郎 出版社 小学館 掲載誌 週刊少年サンデー レーベル 少年サンデーコミックス 発表号 2018年12号 - 発表期間 2018年2月14日[1] - 巻数 既刊27巻（2024年3月現在） アニメ 原作 畑健二郎 監督 博史池畠 シリーズ構成 兵頭一歩 キャラクターデザイン 佐々木政勝 音楽 エンドウ. アニメーション制作 S...

St Michael’s Mount

St Michael’s Mount St Michael's Mount i 1900 LandStorbritanniaStedCornwall[1] Historiske faktaEier(e)National Trust[2]BygningsdataGulvareal 0,09 kvadratmile KartSt Michael's Mount50°07′01″N 5°28′41″VNettsted Nettsted Offisielt nettsted St Michael’s Mount på Commons St Michael's Mount, sett fra fjæresteinene i Marazion. St Michael's Mount (kornisk: Carrack Looz en Cooz) er en engelsk tidevannsøy, 366 meter fra kysten av Mount's Bay i Cornwall. Den er forent med...

 

响应式网页设计

本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要編修，以確保文法、用詞、语气、格式、標點等使用恰当。請按照校對指引，幫助编辑這個條目。（幫助、討論） 此條目翻譯品質不佳。 (2024年6月21日)翻譯者可能不熟悉中文或原文語言，也可能使用了機器翻譯。請協助翻譯本條目或重新編寫，并注意避免翻译腔的问题。明顯拙劣的翻譯請...

 

Giacomo Bosio

Pour les articles homonymes, voir Bosio. Giacomo Bosio Biographie Naissance 1544Chivasso ( États de Savoie) Décès 2 février 1627Rome ( États pontificaux) Ordre religieux Ordre de Saint-Jeande Jérusalem Frère servant de l'Ordre Autres fonctions Fonction laïque Historien de l'Ordre modifier  Giacomo Bosio, Crux triumphans et gloriosa, Anvers, ex Officina Plantiniana, 1617. Giacomo Bosio (né en 1544 à Chivasso, dans l'actuelle province de Turin, au Piémont et mort en 1...

The Night They Took Miss Beautiful (סרט)

יש לשכתב ערך זה. הסיבה היא: ניסוח, סגנון, תרגמת. חוסר פרטים מרכזיים של הפקה, הפצה, ביקורת וכו׳. אתם מוזמנים לסייע ולתקן את הבעיות, אך אנא אל תורידו את ההודעה כל עוד לא תוקן הדף. ייתכן שתמצאו פירוט בדף השיחה. שכתוב יש לשכתב ערך זה. הסיבה היא: ניסוח, סגנון, תרגמת. חוסר פרטים מרכזיים ...

 

Hugo Paynsilainen

Hugo Paynsilaisen vaakuna Hugo Paynsilainen (Hugues de Payens, n. 1070–1136) oli Temppeliherrain ritarikunnan perustajajäsen ja ritarikunnan ensimmäinen suurmestari. Hugo Paynsilaisen syntymäajasta ja paikasta ei ole varmoja tietoja. Joidenkin historioitsijoiden mukaan hän olisi syntynyt Ardechessa, mutta useimpien mukaan Champagnen maakunnassa. Hän syntyi noin vuonna 1070 Payensin mailla, noin kymmenen kilometrin päässä Troyesta. Hugo lyötiin ritariksi noin vuonna 1085, sillä hä...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!