Шығыс Қазақстан облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі

Шығыс Қазақстан облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2023 жылғы 20 қарашадағы № 257 қаулысымен бекітілген.^[1]

Алтай ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	В.И. Ленин ескерткіші, мүсінші А. Попов, сәулетші В. Артамонов, 1962 жыл; Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластық бейіті, 1920 жыл; Ұлы Отан соғысы жылдары қаза тапқан жауынгерлердің даңқ мемориалы, 1985 жыл		монументтік өнер құрылысы	Алтай қаласы, орталық алаң; орталық саябақ.
2	В.И. Чапаевтың бюсті, мүсінші П.Б. Шишков, 1968 жыл		монументтік өнер құрылысы	Чапаево ауылы, № 21 кәсіптік мектептің аумағында.
3	Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластық бейіті, 1920-1930 жылдар		монументтік өнер құрылысы	Серебрянск қаласы, Бұқтырма көшесі.
4	Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластық бейіті, 1930 жыл; Питер Коммунарларына ескерткіш, 1983 жыл		монументтік өнер құрылысы	Снегирево ауылы, мектеп аумағында; Алтай-Өскемен тас жолының бойында.
5	С. Малей жазаланған жердегі құлпытас, 1919 жыл		монументтік өнер құрылысы	Шумовское ауылы.
6	Никольское 2 қорымы, қола және ерте темір дәуірлерінің қарсаңы		археология ескерткіші	Бородино және Кремнюха ауылдарының арасында.
7	Таволжанка 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Таволжанка 2 қорымы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Алтай және Катонқарағай аудандарының шекарасындағы Таволжанка өзені балықшылары тұрағының жанында; Таволжанка өзенінің оң жағасында, Алтай және Катонқарағай аудандарының шекарасында.

Глубокое ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Көпес Быковтардың үйі, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Предгорное ауылы, Школьный тұйық көшесі.
2	Кеңес үкіметі үшін күрескендердің бауырластар бейіті, 1920 жыл		монументтік өнер құрылысы	Предгорное ауылы, Киров көшесі, № 52.
3	Кеңес Одағының батыры Н.С. Шелеховқа ескерткіш, мүсінші П.Б. Шишов, сәулетші А.А. Миронов, 1968 жыл		монументтік өнер құрылысы	Уварово ауылы, Қазақстан көшесі, № 9/1.
4	Березовка 1 моласы, ерте темір дәуірі; Березовка 2 моласы, ерте темір дәуірі; Березовка-Побока қонысы, қола дәуірі		археология ескерткіші	Березовкадан Барашки ауылына барар жолда, Березовка ауылының солтүстік-батыс шетінде, Өскемен қаласына қарай жолдан 0,2 км; Березовка ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 7 км; 6 км.
5	Прапорщиково 1 моласы, датасы анықталмаған		археология ескерткіші	Прапорщиково ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 3 км.
6	Предгорное моласы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Предгорное ауылының шетінен солтүстік-батысқа қарай 0,2 км, зираттың сыртында.
7	Уварово 2 қорған тобы, датасы анықталмаған		археология ескерткіші	Уварово кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 3,5 км.

Зайсан ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	А. Тоқсанбаевтың үйі, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Малдыбаев көшесі, № 53;
2	А.Ф. Казариновтың үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Қабанбай көшесі, № 10.
3	Әйелдер медресесі, сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы; Көпес Т. Бекчентаевтың үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, 1906-1907 жылдар; Көпес Х. Ерзиннің үйі, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Сәтпаев көшесі, № 12; № 11; № 26.
4	Әулие Николай православиелік храмы (әскери собор), сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы; Көпес Семеновтың дүкені, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Бауыржан Момышұлы көшесі, 1, шекара жасағының аумағы; Бауыржан Момышұлы көшесі, № 22.
5	Ерлер медресесі, сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы; Мешіт, сәулетші Б. Сәтбаев, 1909 жыл		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Қасейінов көшесі, № 23; № 21.
6	1915-1919 жылдары ақын С. Торайғыров пәтерде тұрған көпес М. Шелкудиновтың үйі, ХІХ ғасырдың соңы; Көпес Ж. Татановтың үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Дінмұхамед Қонаев көшесі, № 42; № 54.
7	Ж. Абылхановтың үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, 1906-1907 жылдар; Көпес С. Манаповтың үйі, 1900 жыл; С. Абылхановтың үйі, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Манапов көшесі, № 27; № 22; № 23.
8	Көпес А.В. Собачкиннің үйі, ХІХ ғасырдың соңы; Үш кластық приход училищесі, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Ибраев көшесі, № 1; № 3.
9	Алтын өнеркәсіпшісі П.Г. Сорокиннің үйі, ХІХ ғасырдың соңы; Көпес Т. Бекчентаевтың дүкені, ХІХ ғасырдың соңы; Көпес Ғабдырасылдың үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы; Қалалық түрме, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Шаймардан көшесі, № 25; № 16; № 15; № 43.
10	Көпес Б. Бобкиннің үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, 1891-1894 жылдар; С. Мергенбаевтың үйі, сәулетші Б. Сәтбаев, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Абылай хан көшесі, № 27; № 30.
11	Көпес Х. Ерзиннің дүкені, ХІХ ғасырдың соңы		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Абай көшесі, № 69.
12	М.Н. Пржевальскийдің 3-ші "Тибет" саяхаты кезінде тоқтаған Зайсан кеденінің ғимараты, 1868 жыл		қала құрылысы және сәулет	Зайсан қаласы, Бөгенбай көшесі, № 4.
13	Абай бюсті, авторы Б. Құсайынов, 2017 жыл		монументтік өнер құрылысы	Зайсан қаласы, Абай атындағы саябақ.
14	Шекарашылардың бауырластық бейіті, ХХ ғасырдың 30 жылдары		монументтік өнер құрылысы	Майқапшағай ауылынан 10 км, Зайсан-Үрімші тас жолындағы "Майқапшағай" шекара пункті, жол бойында.
15	Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластық бейіті, 1920-1922 жылдар		ансамбльдер мен кешендер	Зайсан қаласы, қалалық әкімдік алдындағы орталық алаң.
16	Кеңсай моласы, ерте темір дәуірі; Сарши қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі III ғасыр - ІІІ ғасыр		археология ескерткіші	Кеңсай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 6,8 км; оңтүстікке қарай 16,4 км.
17	Қарабұлақ моласы, біздің эрамызға дейінгі V ғасыр - XII ғасыр; Қарабұлақ 1 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі V-III ғасыр; Қарабұлақ 2 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі V-III ғасыр; Қарабұлақ 3 қорымы, датасы анықталмаған; Қарабұлақ 4 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі V-III ғасыр; Қарабұлақ 5 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі V-III ғасыр		археология ескерткіші	Қарабұлақ ауылынан солтүстікке қарай 15,4 км; оңтүстік-батысқа қарай 5,2 км; оңтүстік-шығысқа қарай 9,1 км; оңтүстік-батысқа қарай 8 км; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 7,3 км; оңтүстікке қарай 5,5 км.
18	Өкей петроглифтер тобы, неолит		археология ескерткіші	Талды ауылынан солтүстік-батысқа қарай 3 км, Өкей-Базы шатқалы.

Катонқарағай ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Жазушы О. Бөкейдің музей-үйі, ХХ ғасырдың 40 жылдары		қала құрылысы және сәулет	Шыңғыстай ауылы.
2	Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде қаза тапқан жауынгер шекарашылардың бауырластық бейіті, 1931-1945 жылдар		монументтік өнер құрылысы	Өрел ауылы.
3	Кеңес үкіметі үшін күрескендердің бауырластық бейіті, 1920 жыл		монументтік өнер құрылысы	Коробиха ауылы, мектептің ауласындаү
4	О. Бөкейдің бюсті, 2000 жыл		монументтік өнер құрылысы	Шыңғыстай ауылы, музей-үйдің оңтүстік шетінде.
5	"Шындағатұй" заставасының мемлекеттік шекараны қорғау кезінде қаза тапқан политругы А.А. Чазовтың қабіріндегі ескерткіш, 1932 жыл		монументтік өнер құрылысы	Аршаты ауылынан шығысқа қарай 40 км, Шындағатұй шекара заставасы.

Күршім ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Облыстық тарихи-өлкетану музейінің Күршім филиалы (әскери комиссариаттың бұрынғы ғимараты), ХХ ғасырдың басы; Б. Момышұлының бюсті, датасы анықталмаған		қала құрылысы және сәулет	Күршім ауылы, Ибежанов көшесі, № 23; Бауыржан Момышұлы көшесі, орталық алаң;
2	ХХ ғасырдың 30 жылдары аштықтан қайтыс болғандарға арналған ескерткіш, датасы анықталмаған		монументтік өнер құрылысы	Теректібұлақ ауылы, мәдениет үйінің жаны.
3	Ж. Исабеков бейітінің басындағы обелиск, 1959 жыл		монументтік өнер құрылысы	Күршім ауылы, саябақта.
4	Барақ батырға ескерткіш, 2000 жыл		киелі нысан	Теректібұлақ ауылы, мәдениет үйінің алды.
5	Арқауыл 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 2 қорымы, қола дәуірі; Арқауыл 3 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 4 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 5 қорымы, ерте ортағасыр; Арқауыл 6 қорымы, ерте темір және ерте ортағасыр дәуірлерінің қарсаңы; Арқауыл 7 қорымы, XIII-XVI ғасырлар; Арқауыл 8 қорымы, ерте ортағасыр; Арқауыл 9 қорымы, қола дәуірі; Арқауыл 10 қорымы, ерте ортағасыр; Арқауыл 11 қорымы, XIII-XVI ғасырлар; Арқауыл 12 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 13 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 14 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 15 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 16 қорғандар тобы, XIII-XVI ғасырлар; Арқауыл 17 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 18 қорымы, ерте темір дәуірі; Арқауыл 19 қорымы, қола дәуірі; Әулие 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Әулие 2 қорымы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Күршім ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 13 км; Сарыөлең ауылынан оңтүстікке қарай 13 км; оңтүстік-шығысқа қарай 18 км; 16,5 км; оңтүстік-оңтүстік-батысқа қарай 12 км; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 12 км; оңтүстік-батысқа қарай 12 км; оңтүстікке қарай 11 км; оңтүстік-шығысқа қарай 12 км; оңтүстікке қарай 10 км; 12 км; 6 км; 11 км; 25 км; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 25 км; оңтүстік-шығысқа қарай 22 км; 25 км; оңтүстікке қарай 20 км; 12 км; оңтүстік-шығысқа қарай 29 км; 30 км.
6	Бурабай 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Бурабай 2 қорымы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Бурабай ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 2,5 км; ауылдың оңтүстік-батыс шеті.
7	Еңбек 1 қорымы, ерте ортағасыр; Еңбек 2 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 3 қорымы, ерте ортағасыр; Еңбек 4 қорымы, ерте ортағасыр; Еңбек 5 қорымы, ерте темір дәуірі; Еңбек 6 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 7 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 8 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 9 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 10 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 11 қорымы, қола дәуірі; Еңбек 12 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі II мыңжылдық - VIII ғасыр; Еңбек 13 қорымы, қола дәуірі		археология ескерткіші	Қаратоғай ауылынан солтүстік-солтүстік-шығысқа қарай 8 км; бұрынғы Еңбек ауылынан шығысқа қарай 1 км; солтүстік-батысқа қарай 1,5 км; оңтүстік-батысқа қарай 0,5 км; солтүстік-батысқа қарай 0,8 км; 1 км; оңтүстік-батысқа қарай 3 км; шығысқа қарай 1 км; Қаратоғай ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 5 км; солтүстік-солтүстік-шығысқа қарай 8,5 км; Еңбек ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 1 км; Қаратоғай ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 6,5 км; 7,5 км.
8	Жылытау 1 қорымы, IV-VIII ғасырлар; Жылытау 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Жылытау 3 қорымы, ерте ортағасыр; Жылытау 4 қорымы, ерте темір дәуірі; Жылытау 5 қорымы, қола және ерте темір дәуірлерінің қарсаңы; Жылытау 6 қорымы, ерте ортағасыр; Жылытау 7 жеке қорған, ерте темір дәуірі; Жылытау 8 қорымы, ерте ортағасыр; Жылытау 9 қорымы, қола дәуірі; Жылытау 10 қорымы, қола және ерте темір дәуірлерінің қарсаңы; Жылытау 11 қорымы, ерте темір дәуірі; Жылытау 12 қорымы, ерте ортағасыр; Жылытау 13 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі І мыңжылдық - VIII ғасыр; Жылытау 14 қорымы, қола және ерте темір дәуірлерінің қарсаңы; Жылытау 15 қорымы, ерте ортағасыр; Жылытау 16 «мұртты» жеке қорған, III-V ғасырлар; Жылытау 17 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі ІІ мыңжылдық - VIII ғасыр		археология ескерткіші	Жылытау ауылынан солтүстік-батысқа қарай 1 км; оңтүстік-шығысқа қарай 3 км; оңтүстік-батысқа қарай 2,5 км; оңтүстік-шығысқа қарай 2 км; 2,5 км; 2 км; 3 км; шығысқа қарай 5 км; солтүстік-шығысқа қарай 4 км; шығысқа қарай 2,5 км; оңтүстік-шығысқа қарай 2,5 км; шығысқа қарай 0,25 км; солтүстік-шығысқа қарай 3 км; шығысқа қарай 3,5 км; 4,5 км; 6 км; солтүстік-шығысқа қарай 2 км.
9	Қалғұты 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 3 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 4 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 5 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 6 қорымы, ерте ортағасыр; Қалғұты 7 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі ІІ мыңжылдық - VIIІ ғасыр; Қалғұты 8 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 9 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 10 қорымы, ерте ортағасыр; Қалғұты 11 қорымы, ерте ортағасыр дәуірі; Қалғұты 12 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 13 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 14 қорымы, ерте ортағасыр; Қалғұты 15 қорымы, ерте темір дәуірі; Қалғұты 16 қорымы, датасы анықталмаған; Қалғұты 17 қорымы, қола және ерте темір дәуірлерінің қарсаңы; Қалғұты 18 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі І мыңжылдық - VIIІ ғасыр; Қалғұты 19 қорымы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Қаратоғай ауылынан солтүстікке қарай 2,5 км; солтүстік-шығысқа қарай 3,5 км; 4 км; 5,5 км; ауылдың солтүстік-батыс шеті; солтүстік-шығыс шеті; солтүстік шеті; ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 2,5 км; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км; шығысқа қарай 3 км; солтүстік-батысқа қарай 7,5 км; 3,5 км; 3 км; оңтүстік-батысқа қарай 1,2 км; солтүстік-шығысқа қарай 18 км; 7 км; 7,5 км; шығысқа қарай 10 км; солтүстік-батысқа қарай 7 км.
10	Қойтас 1 қорымы, ерте темір және ерте ортағасыр дәуірлерінің қарсаңы; Қойтас 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Қойтас 3 қорымы, ерте темір дәуірі; Қойтас 4 қорымы, қола дәуірі; Қойтас 5 қорымы, қола дәуірі, ерте ортағасыр		археология ескерткіші	Қойтас ауылының оңтүстік шеті; вуылдан солтүстік-шығысқа қарай 3 км; солтүстік-батыс шеті; ауылдан оңтүстік-батысқа қарай 1 км; батысқа қарай 1 км.
11	Қойүзек қорымы, қола дәуірі; Күршім петроглифтер тобы, біздің дәуірімізге дейінгі І-ІІ мыңжылдық; Қызыл-Арал қорымы, ерте ортағасыр; Қыстау-Күршім қорымы, қола және ерте темір дәуірлерінің қарсаңы; Мойнақ петроглифтер тобы, біздің дәуірімізге дейінгі І-ІІ мыңжылдық; Песчаный карьер 1 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі ІІ ғасыр - ІІ ғасыр; Песчаный карьер 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Тюлькун петроглифтер тобы, біздің дәуірімізге дейінгі І мыңжылдық - ерте ортағасыр; Шірікаяқ 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Шірікаяқ 2 қорымы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Бесжылдық ауылынан шығысқа қарай 10,5 км; Күршім ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 21 км; Сарыөлең ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 0,154 км; Қыстау-Күршім ауылынан солтүстік-батысқа қарай 1 км; Бесжылдық ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 2 км, Мойнақ шатқалы; Бесжылдық ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 6 км; 6,5 км; солтүстік-шығысқа қарай 2 км, Тюлькун жотасы; Шіркаяқ кенішінен шығысырақ 15,5 км; 25 км.

Марқакөл ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Халық мұғалімі Қ. Нұрғалиевке ескерткіш, ХХ ғасырдың 90 жылдары		монументтік өнер құрылысы	Боран ауылы, Құмаш Нұрғалиев атындағы мектеп-гимназияның алды.
2	Алексеевка 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Алексеевка 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Алексеевка 3 қорымы, ерте ортағасыр; Алексеевка 4 қорымы, ерте темір дәуірі	Теректі. Жартасқа салынған суреттері бар аспаның жалпы көрінісі.	археология ескерткіші	Марқакөл ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 3 км; 4 км; 6 км; 5 км.
3	Бобровка 1 қорымы, ерте ортағасыр; Бобровка 2 қорымы, ерте ортағасыр		археология ескерткіші	Төсқайың ауылының оңтүстік шеті; ауылдан шығысқа қарай 2 км.
4	Былғары-Табыты 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Былғары-Табыты 2 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі II мыңжылдық - VIII ғасыр; Былғары-Табыты 3 қорымы, ерте ортағасыр; Былғары-Табыты 4 қорымы, ерте темір және ерте ортағасыр дәуірлерінің қарсаңы; Былғары-Табыты 5 қорымы, ерте темір және ерте ортағасыр дәуірлерінің қарсаңы; Былғары-Табыты 6 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі II мыңжылдық - І мыңжылдық; Былғары-Табыты 7 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі II мыңжылдық - І мыңжылдық		археология ескерткіші	Былғары-Табыты ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 1,8 км; 6 км; 5 км; 2 км; 1 км; ауылдың батыс шеті; ауылдан шығысқа қарай 2,5 км.
5	Жаңаауыл 1 қорымы, ерте орта ғасыр; Жаңаауыл 2 қорымы, ерте ортағасыр; Жаңаауыл 3 қорымы, ерте темір дәуірі; Жаңаауыл 4 қорымы, ерте ортағасыр		археология ескерткіші	Жаңаауыл ауылынан солтүстікке қарай 3 км; солтүстік-шығысқа қарай 4 км; 3,5 км; солтүстік-батысқа қарай 3,5 км.
6	Успенка қорымы, ерте темір және ерте орта ғасыр дәуірлерінің қарсаңы		археология ескерткіші	Ақжайлау ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 1 км.

Самар ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	А. Имановқа ескерткіш, 1985 жыл		монументтік өнер құрылысы	Көкжыра ауылы, мектеп аумағында.
2	Еспе қорымы (8 қорған), ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Аққала ауылдық округынан солтүстік-батысқа қарай 5 км.
3	Малороссийка 1 қорымы (8 қорған), ерте темір дәуірі; Мариногорка 1 қорымы (6 қорған), ерте темір дәуірі; Мариногорка 2 қорымы (7 қорған), ерте темір		археология ескерткіші	Мариногорка ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км; 5 км; 8 км.
4	Песчанка қорымы, ортағасыр дәуірі; Песчанка 1 қорымы (26 қоршау), ортағасыр дәуірі; Песчанка 2 қорымы (9 қорған), ерте темір дәуірі; Песчанка 3 қорымы, ортағасыр дәуірі		археология ескерткіші	Песчанка ауылынан оңтүстікке қарай 2 км; оңтүстік-шығысқа қарай 6 км; оңтүстікке қарай 600 м; оңтүстікке қарай 3 км.
5	Чистый Яр қорымы (5 қорған), темір дәуірі		археология ескерткіші	Сарыбел ауылының солтүстік-шығыс шеті.

Тарбағатай ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Құрман қажы мешіті үйінділер, 1860 жыл		қала құрылысы және сәулет	Құйған ауылының іргесінде, Орталас және Құйған өзендерінің аралығында.
2	Ардагерлер аллеясы, ХХ ғасырдың 70 жылдары		монументтік өнер құрылысы	Жетіарал ауылы, орталық алаңда.
3	Балакөз моласы, датасы анықталмаған; Покровка моласы, ерте темір дәуірі; Сарыөлең қорымы, біздің заманымыздан бұрынғы V-III ғасырлар		археология ескерткіші	Сарыөлең ауылынан солтүстік-батысқа қарай 15,5 км; 20,9 км; оңтүстік-шығысқа қарай 4,5 км.
4	Тайжүзген 1 қорымы, біздің заманымыздан бұрынғы V-III ғасырлар; Тайжүзген 2 қорымы, біздің заманымыздан бұрынғы V-III ғасырлар		археология ескерткіші	Ақмектеп ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 90 км; Тайжүзген 1 қорымынан солтүстік-шығысқа қарай 0,2 км.

Ұлан ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Әулие апостолдар Петр және Павел православие храмы, 1913 жыл		қала құрылысы және сәулет	Митрофановка ауылы, Набережная көшесі, № 4.
2	Көпес үйі, ХІХ-ХХ ғасырлар қарсаңы		қала құрылысы және сәулет	Пролетарка ауылы, Центральная көшесі, № 1.
3	Кеңес Одағының батыры І. Айтықовтың бюсті, 1965 жыл		монументтік өнер құрылысы	Тарғын ауылы, Нұрғалиев көшесі, № 22.
4	Кеңес Одағының батыры Т. Тоқтаровқа ескерткіш, 1969 жыл		монументтік өнер құрылысы	Герасимовка ауылы, Д. Қонаев көшесі, № 1.
5	Ленинка 7 петроглифтер тобы, біздің дәуірімізге дейінгі III-II мыңжылдық қарсаңы		киелі нысан	Сағыр ауылынан оңтүстікке қарай 3-4 км, Ақбауыр шоқысы.
6	Алдай петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі; Асу-Бұлақ 1 қалайы әзірлемелер, қола дәуірі; Баймырза 1 қалайы әзірлемелер, қола дәуірі; Баймырза 2 қалайы әзірлемелер, ерте ортағасыр; Бестерек 1 петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі; Бестерек 2 петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі; Бухтыр 1 қорымы, ерте ортағасыр; Васильевское петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі; Герасимовка қорымы, VI-VII ғасырлар; Жартас қорғандар тобы, қола дәуірі-ерте ортағасыр; Көкшекөз қорғандар тобы, біздің эрамызға дейінгі 1 мыңжылдық - 1 мыңжылдық қарсаңы; Қызылсу қорымы, ерте темір дәуірі, ерте ортағасыр		археология ескерткіші	Бұрынғы Алдай ауылынан оңтүстікке қарай 0,5 км, Алдай шатқалы; Асубұлақ кентінен шығысқа қарай 15 км, бұрынғы Чальче ауылының маңы; Бұрынғы Баймырза ауылынан солтүстік-батысқа қарай 5 км, Жаманжизақ шатқалы; Бұрынғы Баймырза ауылынан солтүстік-батысқа қарай 3 км; бұрынғы Қалайтопқан кенішінен солтүстікке қарай 1,5 км; Бестерек ауылынан солтүстік-батысқа қарай 10-12 км, бұрынғы Медведка кенішінің маңы; Бестерек ауылынан оңтүстік-оңтүстік-шығысқа және солтүстік- солтүстік-шығысқа қарай 1-10 км; Бұрынғы Бухтыр ауылында; Мамай батыр ауылынан шығысқа қарай 3-4 км, Қаратөбе шоқысы; Герасимовка ауылынан солтүстікке қарай 1,5 км; Гагарино ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 2-2,5 км; ауылдың оңтүстік-шығыс бөлігінде 23-26 км, Көкшекөз шатқалы; Қызылсу ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 2 км.
7	Ленинка 1 қорғандар тобы, ерте ортағасыр; Ленинка 2 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Ленинка 3 қорғандар тобы, ерте ортағасыр; Ленинка 4 қорғандар тобы, ерте ортағасыр; Ленинка 5 петроглифтер тобы, қола дәуірі-ерте ортағасыр; Ленинка 6 петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі; Ленинка 8 петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі; Ленинка 9 петроглифтер тобы, біздің эрамызға дейінгі III-II мыңжылдық қарсаңы		археология ескерткіші	Сағыр ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 4 км; 6 км; оңтүстік-батысқа қарай 8 км; оңтүстікке қарай 5 км; оңтүстік-шығысқа қарай 4 км, Сағыр өзенінің бойы және Сағыр шоқысы;ауылдан оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 5-15 км, Нарамсақ мекені; оңтүстік-батысқа қарай 10 км, Қарасай шатқалы; 5 км;
8	Манат 1 қорғандар тобы, ерте ортағасыр; Манат 2 қорғандар тобы, ерте ортағасыр; Предгорное 1 тас қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Предгорное 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Предгорное 3 қорымы, ерте темір дәуірі; Привольное 1 қорғандар тобы, қола дәуірі; Скалистое қорғандар тобы, ерте ортағасыр; Таврическое 1 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Таврическое 2 жеке тас қорған, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Манат ауылынан солтүстік-батыста 0,25 км; оңтүстікке қарай 0,15 км; Предгорное ауылынан 5,8 км, Таврическое ауылына қарай жол бойында; Ертіс өзенінің сол жағасы, Предгорное ауылының оңтүстік-батыс шетінде; Ертіс өзенінің сол жағасы, Предгорное ауылына қарсы Южное және Привольное ауылдарының арасында; Ізғұтты Айтықов ауылының маңы; Таврическое ауылының солтүстік-батыс шетінде 7,5 км, Ақтөбе ауылының жолында.
9	Тарғын 1 жеке қорған, кейінгі ортағасыр; Тарғын 2 қалайы әзірлемелер, қола дәуірі; Тоқсанбай петроглифтер тобы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Тарғын ауылының маңы; ауылдан 7 км, таудың солтүстік баурайы Қарағойын бұлағының маңы; Бұрынғы Тоқсанбай ауылынан 1,5 км, Тоқсанбай шатқалы.

Үлкен Нарын ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Кеңес үкіметі үшін күрескендердің бауырластық бейіті, 1919 жыл; Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жауынгерлерге арналған «Қаралы ана» мемориалы, 1978 жыл		монументтік өнер құрылысы	Үлкен Нарын ауылынан солтүстікке қарай 1 км; ауылдықө саябақта.
2	Даңқ ордендерінің толық кавалері А. Құсметовқа мемориалдық тақта, ХХ ғасырдың 70 жылдары		ансамбльдер мен кешендер	Көктерек ауылы, ауылдың орталығында.
3	Большенарым 1 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Большенарым 2 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Үлкен Нарын ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 4 км; 2 км.
4	Жұлдыз 1 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Жұлдыз 2 қорғандар тобы, біздің дәуірімізге дейінгі ХХ-ІХ ғасыр; Жұлдыз 3 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі ХХ-ІХ ғасыр		археология ескерткіші	Жұлдыз ауылынан шығысқа қарай 1,9 км ; 2,9 км, Көкбастау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 4 км, Алтынбел ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 3-3,5 км; Жұлдыз ауылынан Алтынбел ауылына қарай жол бойымен 3,5 км.
5	Майемер қорғандар тобы, біздің дәуірімізге дейінгі IX-VIII ғасыр; Майемер қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі IX-VIII ғасыр		археология ескерткіші	Майемер ауылының айналасы; Майемер ауылынан шығысқа қарай.
6	Үштөбе қорғандар тобы, біздің дәуірімізге дейінгі ХХ-ІХ ғасыр		археология ескерткіші	Үштөбе ауылынан солтүстікке қарай 0,1 км.

Шемонаиха ауданы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Аурухана ғимараты, 1898 жыл; Көпес Зоркальцевтың лабазы, 1909 жыл; Көпес Мұхамедшиннің лабазы, 1906 жыл; Көпес Филимоновтың дүкені, 1913 жыл; Өлкетану музейінің ғимараты (бұрынғы Ауылдық пристав үйі), 1911 жыл		қала құрылысы және сәулет	Шемонаиха қаласы, Бауыржан Момышұлы көшесі, № 40; Анатолий Иванов көшесі, № 41; № 32; № 16; № 55.
2	Жазушы А. Ивановқа ескерткіш, авторы В.Б. Самойлов, 2008 жыл; И.М. Астафьев және Т.С. Вербицкий ескерткіші, ХХ ғасырдың 60 жылдары; Кеңес үкіметі үшін күрескендердің атылған жеріне қойылған ескерткіш белгі, 1922 жыл; Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластар бейітіндегі ескерткіш, ХХ ғасырдың 60 жылдары; Ұлы Отан соғысы жылдары қаза тапқан жерлес жауынгерлерге арналған мемориал, 1965 жыл		монументтік өнер құрылысы	Шемонаиха қаласы, орталық саябақ; Вербицкий мен Вокзальная көшелерінің қиылысы; Фомин шоқысы; Анатолий Иванов көшесі, № 62а; көпірдің ар жағында, Уба өзені арқылы Шемонаиха-Өскемен трассасы бойы.
3	Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластар бейіті, 1919 жыл		монументтік өнер құрылысы	Барашки ауылы, ауылдың шеті.
4	Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендердің бауырластар бейітіндегі ескерткіш, ХХ ғасырдың 60 жылдары		монументтік өнер құрылысы	Үбі ауылы, Лермонтов көшесі, № 36а.
5	Кеңес үкіметін орнату үшін күрескендерге ескерткіш, 1972 жыл		монументтік өнер құрылысы	Жоғарғы Үбі ауылы, Мир көшесі, № 1а.
6	Ұлы Отан соғысы жылдары қаза тапқан жауынгерлерге арналған құлпытас, XX ғасырдың 70 жылдары		монументтік өнер құрылысы	Камышинка ауылы, ауылдық әкімдік ғимаратының алды.
7	Ұлы Отан соғысы жылдары қаза тапқан жауынгерлерге арналған құлпытас, мүсіншілер В.А. Мягких, А.Ф. Роговский, А.В. Сидоркин, сәулетші А.И. Ключнев, 1975 жыл		монументтік өнер құрылысы	Первомайский кенті, Юбилейная көшесі, саябақ.
8	Ұлы Отан соғысы жылдарында қаза тапқан жауынгерлерге арналған құлпытас, 1980 жыл		монументтік өнер құрылысы	Усть-Таловка кенті, кенттің әкімшілік ғимараты алдындағы алаң.
9	Барашки 1 қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі ХІІ-ХІ ғасырлар; Барашки 2 қонысы, біздің дәуірімізге дейінгі ІІ мыңжылдықтың екінші жартысы; Вершина қорымы, ерте темір дәуірі; Верх-Уба қорымы, кейінгі ортағасыр		археология ескерткіші	Барашки ауылынан шығысқа қарай 1 км; 1 км; Рулиха ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 2 км; Жоғарғы Үбі ауылынан солтүстік-батысқа қарай 3 км
10	Заречное 1 қонысы, қола дәуірі; Заречное 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Захариха қоныстар тобы, қола дәуірі; Маринка қорымы, біздің дәуірімізге дейінгі ІІ мыңжылдықтың ортасы; Орловка қорымы, ортағасырлар		археология ескерткіші	Заречное ауылынан оңтүстік-оңтүстік-батысқа қарай 3,5 км; солтүстік-батысқа қарай 1 км; Межовка ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км; Зевакино ауылынан оңтүстік-оңтүстік-батысқа қарай 5 км; Волчанка ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км.
11	Тараданка 1 қорымы, ерте темір дәуірі; Тараданка 2 қорымы, ерте темір дәуірі; Убинка қонысы, ортағасырлар; Шапаревка қорымы, қола дәуірі		археология ескерткіші	Үбі ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 5 км; оңтүстік-оңтүстік-батысқа қарай 4 км; солтүстік-солтүстік-шығысқа қарай 2 км; Рулиха ауылының шығыс шеті 2 км.

Өскемен қаласы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Алтын өнеркәсіпшісі Валитовтың үйі, ХХ ғасырдың басы		қала құрылысы және сәулет	К. Либкнехт көшесі, № 21.
2	А.С. Меновщиковтың шарап сақтайтын жертөлесі бар үйі, ХХ ғасырдың басы; Балық өнеркәсіпшісі И. Д. Подойниковтың үйі, 1899 жыл; Көпес Курочкиннің үйі негізінде салынған облыстық атқару комитетінің ғимараты, ХХ ғасырдың басы; О.Ф. Костюриннің механикалық шеберханалары, 1907 жыл; "Сәуле" дүкені (бұрынғы «Савва Семенов және оның ұлдары» сауда үйі), 1910 жыл; "Эхо" иллюзион (кинотеатры), 1911 жыл		қала құрылысы және сәулет	Антон Чехов көшесі, № 35; № 30; № 33; № 43; № 52; № 54.
3	Байланыс үйі, сәулетші И. Н. Репинский, 1959 жыл; Орталық мешіт (бұрынғы приходтық училище), 1897 жыл; Халықтар достығы үйі (бұрынғы ерлер бастауыш мектебі), 1912 жыл		қала құрылысы және сәулет	Қазақстан көшесі, № 67; № 61; № 63.
4	Бухгалтер Жеромскийдың үйі, ХІХ ғасырдың соңы; Мариинск әйелдер училищесі, 1901 жыл; Сыра зауытының иесі Яворовскийдің үйі, 1908 жыл; Тарихи-өлкетану мұражайының ғимараты (бұрынғы Қалалық полиция басқармасы), ХХ ғасырдың басы		қала құрылысы және сәулет	Қ. Қайсенов көшесі, № 60; № 67; № 65; № 40.
5	Выдринның үйі, 1910 жыл; И. Н. Кожевниковтың шыны және фаянс ыдыстары дүкені, 1914 жыл; Коммерсант А. К. Бобровтың дүкені, 1918 жыл; Көпес А. Рафиковтың лабазы, ХІХ ғасырдың соңы; Көпес лабазы, ХХ ғасырдың басы; "Теремок" ательесі, ХХ ғасырдың 50 жылдары		қала құрылысы және сәулет	М. Горький көшесі, № 60; № 59; № 54; № 50; № 66; №70.
6	Е. П. Михаэлис бейіті, 1913 жыл		қала құрылысы және сәулет	Ушанов қалалық зираты, Степное ауылына баратын тас жолдың бойы.
7	Жоғарғы қалалық бастауыш училищесі, 1886 жыл; Шарап дүкені, 1907 жыл		қала құрылысы және сәулет	Бейбітшілік көшесі, № 29; № 25.
8	Коммерсант А.К. Бобровтың үйі, ХХ ғасырдың басы; Көпес үйі, ХХ ғасырдың басы		қала құрылысы және сәулет	Сағадат Нұрмағамбетов көшесі, № 31; № 35.
9	Кредиттік серіктестік банкі (1 қабат), ХХ ғасырдың басы; Өнер мұражайының ғимараты (алтын өнеркәсіпші А.С. Меновщиковтың бұрынғы кеңсесі), 1914 жыл		қала құрылысы және сәулет	Тоқтаров көшесі, № 40; № 56.
10	Құрылысшылар мәдениет үйі, 1952 жыл		қала құрылысы және сәулет	Бажов көшесі, № 5/1.
11	"Мир" кинотеатры, ХХ ғасырдың 50 жылдары		қала құрылысы және сәулет	Қабанбай батыр көшесі, № 51.
12	№ 13 орта мектеп ғимараты, ХХ ғасырдың 50 жылдары		қала құрылысы және сәулет	Правда көшесі, 3, Аблакетка ауданы.
13	Өскемен теміржол вокзалы, 1936 жыл		қала құрылысы және сәулет	Мызы көшесі, темір жол бекеті.
14	"Рудный Алтай" газетінің баспаханасы (бұрынғы Халық Ағарту министрлігінің бастауыш мектебі), 1900 жыл; Энергетиктер мәдениет үйі ("Алтайэнерго"), ХХ ғасырдың 50 жылдары		қала құрылысы және сәулет	Бажов көшесі, № 12; № 67.
15	Троицкая шіркеуі, 1809 жыл		қала құрылысы және сәулет	Лихарев көшесі, № 16.
16	"Жұлдыздарға" мүсіні, мүсінші Е.В. Вучетич, сәулетші Л.И. Маковеев, 1962 жыл; "Қылыштан орақ құямыз" мүсіні, мүсінші Е.В. Вучетич, сәулетші Л.И. Маковеев, 1962 жыл		монументтік өнер құрылысы	Протозанов көшесі, Орталық мәдениет үйінің алды; Орталық мәдениет үйінің алды.
17	Абай Құнанбайұлына ескерткіш, 2009 жыл		монументтік өнер құрылысы	Қазақстан көшесі, Республика алаңы.
18	Жамбыл Жабаевқа ескерткіш, 2019 жыл		монументтік өнер құрылысы	Сағадат Нұрмағамбетов көшесі, № 59, Жамбыл атындағы қалалық саябақ.
19	Кеңес үкіметі үшін күрескендердің бауырластық бейіті (1918-1919 жж.), авторы Н. Водозаборов, 1951 жыл		монументтік өнер құрылысы	Славский атындағы Ертіс жағалауы, Ертіс өзені көпірінің сол жағы.
20	Қабанбай батырға ескерткіш, 2014 жыл		монументтік өнер құрылысы	Өскемен қаласынан шыға берісте, Өскемен-Семей тас жолының бойы.
21	Потаниннің бейнесімен Үлбі металлургия заводының қызметкерлеріне арналған декоративтік монумент, мүсіншілер: А.Н. Бубель, В.Б. Самойлов, Х.М. Кульчаев, сәулетші С.П. Христофоров, 2002 жыл		монументтік өнер құрылысы	Потанин және Әміре Қашаубаев көшелерінің қиылысы.
22	С. Аманжоловқа ескерткіш, сәулетшілер Е.А. Сергебаев, Б.А. Әбішев, 2007 жыл		монументтік өнер құрылысы	30 гвардиялық дивизия көшесі, С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан университеті ғимаратының алды.
23	С.М. Кировқа ескерткіш, мүсінші Н.А. Томский, 1938 жыл		монументтік өнер құрылысы	Қасым Қайсенов саябағы.
24	Устькаменная бекінісінің негізін қалаушыларға арналған декоративтік скульптура-субұрқақ, мүсінші В.С. Рапопорт, 1990 жыл		монументтік өнер құрылысы	Лихарев көшесі, 16, Андреев кафедралық соборының орталық алаңы.
25	Ф.Э. Дзержинский бюсті, сәулетші П.Б. Шишов, В.С. Рапопорт, 1984 жыл		монументтік өнер құрылысы	Қ. Сәтпаев даңғылы, № 79а.
26	Я.В. Ушановқа ескерткіш, мүсінші Г.А. Огнев, сәулетші А.Н. Душкин, 1973 жыл		монументтік өнер құрылысы	Ушанов атындағы алаң.
27	Бүкілодақтық симпозиумда кәсіпқой мүсіншілер орындаған мүсіншілік жұмыстардың ансамблі, 1989 жыл		ансамбльдер мен кешендер	Жамбыл атындағы саябақ.
28	Жамбыл атындағы қалалық саябақ, 1899 жыл		ансамбльдер мен кешендер	Сағадат Нұрмағамбетов көшесі, № 59.
29	Кеңестік классицизм стиліндегі құрылыстар ансамблі, Металлургтер мәдениет үйінің маңы (барлығы 4 ғимарат), ХХ ғасырдың 50 жылдары		ансамбльдер мен кешендер	Гоголь көшесі, № 34, № 36 (аркасы бар үй); Н. Назарбаев даңғылы, № 66 (дүкені бар үй); Н. Назарбаев, № 45, № 47 (тұрғын үйлер тобы).
30	"Қасым Қайсенов" саябағы (бұрынғы "Жастар" саябағы), 2005 жыл		ансамбльдер мен кешендер	Бейбітшілік, Қ. Қайсенов, А. Чехов, М. Горький көшелерінің қиылысы (тарихи орталық).
31	Устькаменная бекінісі, 1720 жыл		ансамбльдер мен кешендер	Үлбі өзенінің сағасы, "Стрелка" ауданы, монастырь аумағы.
32	Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жауынгерлер мен батырларға арналған "Жеңіс" мемориалдық кешені, авторы В.С. Рапопорт, 1995 жыл		ансамбльдер мен кешендер	Протозанов көшесінің, Славский атындағы Ертіс жағалауының қиылысы, "Стрелка" ауданы.
33	Меновное петроглифтер тобы, қола дәуірі - ерте темір дәуірі		археология ескерткіші	Меновное ауылының маңы.

Риддер қаласы

р/с	Ескерткіштің атауы	Ескерткіш суреті	Ескерткіш түрі	Ескерткіштің орналасқан жері
1	Ұлы Отан соғысы жылдарында алған жарақаттардан қаза тапқан жауынгерлердің бейіті, 1945 жыл		ансамбльдер мен кешендер	аланың солтүстік-батысына қарай 11 км, Гавань ауданы.
2	"Даңқ құлпытасы" мемориал, 1975-1985 жылдар		монументтік өнер құрылысы	Гагарин даңғылы, К. Семенова көшесінің қиылысы.

Дереккөздер

1. Шығыс Қазақстан облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімін бекіту туралы[1]