Чорум (ил)

Ил
Чорум
түр. Çorum
Әкімшілігі
Ел	Түркия
Енеді	14 аудан
Әкімшілік орталығы	Чорум
Тарихы мен географиясы
Координаттары	40°33′52″N 34°39′50″E
Жер аумағы	12 833 км² (19-шы орын)
Уақыт белдеуі	UTC+2, жазда UTC+3
Тұрғындары
Тұрғыны	597 065 адам (2009)(37-ші орын)
Тығыздығы	46,53 адам/км² (61-ші орын)
Сандық идентификаторлары
ISO 3166-2 коды	TR-19
Телефон коды	+90 364
Пошта индекстері	19000–19999
Автомобиль коды	19
corum.gov.tr
Чорум Ортаққорда 40°33′52″N 34°39′50″E{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page

Чорум — Түркияның шығысындағы ил.

Географиясы

Чорум облысының шығысында — Кырыккале, оңтүстік-шығысында — Самсун, солтүстігінде — Синоп, солтүстік-батысында — Кастамону, батысында — Йозгат, оңтүстігінде — Амасия, оңтүстік-батысында — Чанкыры.

Чорум Анадолы тегіс тауында орналасқан. Теңізден алшақ. Климаты шұғыл-континентал. Қазақстандағыдай, қысы суық, қарлы; жазы ыстық, ұзақ. Ешіл-Ырмак өзенінің орта ағысында орналасқан облыс (Қара теңіз бассейні).

Халқы

Халқы — 365 мың адам (2000).

Ең ірі қаласы — Чорум.

Әкімшілік бөлінуі

Чорум 14 ауданға бөлінеді.

Экономика

Тарих

Кызылырмак өзенінің көрінісі

• 5000 — б.з.д. 3000 жыл: алғаш қоныстар.
• 3000 — б.з.д. 1000 жыл: қола дәуір. Алғаш қалалар.
• шамамен б.з.д. 2000 жыл: хатты патшалығы.
• б.з.д. 1950 жыл — б.з.д. 1850 жыл: ассириялықтардың сауда колониялары. Алғаш жазбалар.
• б.з.д. 1500 жыл — б.з.д. 1200 жыл: Хетт патшалығы астанасы Хаттуса
• Теңіз халқы мен Хетт патшалығының өлімінен кейін фригиялықтарға, мидиялықтарға, парсыларға және римге бағынды.
• Диадохтар дәуірінен кейін Каппадокияның бөлігі болды, кейіннен Рим империясының және Византияның құрамында.
• 1075: түріктер жаулап алды, Данишменд хандығына қосылды.
• 1276: моңғолдарды Әмір Джелалетдиннің арқасында жеңді.
• XIV ғасыр: Осман халифатының құрамына енді.
• 1923: Чорум Түркияның құрамында.

Сұлу жерлері

Жартас молалары, Искилип-Баят

2010 жылы облыс Қара теңіз аймағының туризм орталығына айналды. Жаңа қонақүйлер, жолдар салынып, авиарейстер ашылды.

• Бүйік қорғаны, Гүллижек, Кушсарай, Гүзелжедере, Пазарлы Чикхасан ауылында, Ескияпар мен Калынкая
• Чорум қамалы, Калетепе, Кале (Егержидағ), Искилип и Османжик (Кандыбер)
• Мелик Гази мекен қалдықтары, Калехисар, Гердеккая и Язылыкая
• Искилип-Баят пен Кызылжапелит жартас молалары.
• Чорум, Алажахөйік пен Боғазкаледегі қала мұражайы
• Чорумның үлкен мешіті (Улуджами), Хамид мешіті, Хан мешіті, шейх Мухиддин Явси мешіті, Табакхане мешіті, Михри-Хатун мешіті, Огузкөй мешіті, Кожа Мехмед паша (Имарет) және Бүйік мешіт
• Синан паша медресесі, Алажа Хүсейін медресесі Ғази мен Акшемседдин медреселері.
• Койун Баба көпірі
• Гүпүр, Паша, Али-паша, Кожа Мехмед-паша және Сунгуроғлу моншалары
• ұлттық парк Боғазкөй-Алажа-Хүйік қала сынықтары мен мұражайымен
• Фиганы (Беке) гейзері

Мәдениеті

• Халқаралық хетт фестивалі 15 шілде
• Османчык күріш фестивалі 1-10 қараша
• Межитөзөдегі қыркүйектің соңғы аптасындағы күнбағыс фестивалі
• Искилиптегі дәстүрлі күрес жарысы мен әуен мейрамы, қыркүйектің алғаш аптасы
• күзгі күрес жарысы және Сунгурлудағы мейрам
• Каргы ұлттық мейрамы между 31 қазан и 6 қараша

Белгілі жерлестер

• Ибрахим Кайпаккая (1949—1973) — түрік төңкерілісшісі
• Назми Авлужа (1975) — түрік юнан-рим күресшісі

Сыртқы сілтемелер

• Чорум қаласының порталы Мұрағатталған 11 мамырдың 2009 жылы.