Николас Бломберген (нидер. Nicolaas Bloembergen; 11 наурыз 1920, Дордрехт, Нидерланд — 5 қыркүйек 2017, Тусон, АҚШ) — голландтық американдық физик.
Физика бойынша Нобель сыйлығының (1981, Артур Шавловмен бірге) және басқа да марапаттардың иегері, АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1960), АҚШ Ұлттық инженерлік академиясының (1984) және басқа да көптеген ғылыми қоғамдардың мүшесі.
Қысқаша өмірбаяны
Бломберген 1945 жылы Екінші дүниежүзілік соғыста қираған Нидерландтан докторлық дәрежесін алу үшін кетті. Келуінен алты апта бұрын Гарвард университетінің профессоры Э. М. Парселл (докторанттар Торри және Паундпен бірге) ядролық магниттік резонанс құбылысын ашты. Бломбергенді бірінші ЯМР машинасын жасау үшін жалдады. Гарвардта ол Швингер, Ван Флек және Кемблдің лекцияларына қатысты. Ол өзінің диссертациясын Лейденде де, Гарвардта да қорғауға тапсырды. Ол 1948 жылы Лейден университетінде докторлық дәрежесін алды. Голландияда қысқа мерзімді постдокторлық қызметтен кейін ол Гарвардқа көшіп, 1949 жылы Гарвард стипендиаттар қоғамының (ағыл.) кіші мүшесі және 1951 жылы доцент болып қабылданды.
1958 жылы ол АҚШ азаматтығын алды.
1978 жылы Лоренц медалімен марапатталды. 1981 жылы Бломберген (А. Л. Шавлов және К. Сигбанмен бірге) «лазерлік спектроскопияны дамытуға қосқан үлесі үшін» физика бойынша Нобель сыйлығына ие болды. Бломберген мен Шавлов лазерсіз анықтау мүмкін болмайтын затты зерттеді. Бұған дейін Бломберген Чарльз Таунстың мазерін өзгертті. 2001 жылдан бастап Бломберген Аризона университетінде жұмыс істейді.
Бломберген лорд Рэйлейден (1904 ж. физика бойынша Нобель сыйлығы), одан кейін Дж. Дж. Томсон (1906 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығы), Эрнест Резерфорд (1908 жылғы химия бойынша Нобель сыйлығы), Оуэн Ричардсон (1928 жылғы Физика бойынша Нобель сыйлығы) және Бломбергеннің тәлімгері Эдуард Парселл (1952 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығы) бастаған Нобель сыйлығының лауреаттарының академиялық жолын жалғастырды. Оған сонымен қатар Джон Ван Флек (1977 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығы) және Перси Бриджмен (1946 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығы) әсер етті.
1992 жылы Бломберген «Адамзатқа ескертуге» қол қойды[1].
Марапаттар мен құрметтер
- Амстердамдағы Корольдік ғылым академиясының корреспондент мүшесі, 1956
- Америка өнер және ғылым академиясының мүшесі, 1956
- Гуггенхайм стипендиясы, 1957
- Америкалық физика қоғамының Оливер Бакли сыйлығы, 1958
- Радиоинженерлер институтының Моррис Либман сыйлығы, 1959
- АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшесі, 1960
- Филадельфиядағы Франклин институтының Стюарт Баллантайн медалі, 1961
- Америка Құрама Штаттары Президентінің Ұлттық ғылым медалі, 1974
- Үндістан ғылым академиясының шетелдік құрметті мүшесі, Бангалор, 1978
- Корольдік ғылым академиясының Лоренц медалі, Амстердам, 1978
- Американың оптикалық қоғамының Фредерик Айвс медалі, 1979
- Француз ғылым академиясының шетелдік мүшесі, 1981
- Фон Гумбольдт университетінің құрметті ғалымы, 1980
- IEEE Құрмет медалі, 1983
- Леополдинаның мүшесі, 1983[2]
- АҚШ Ұлттық инженерлік академиясының мүшесі, 1984
- Ломоносов ат. Мәскеу мемлекеттік университетінің құрметті докторы, 1996 немесе 1997
Таңдаулы басылымдар
- Кітаптар
- Bloembergen N. Nuclear Magnetic Relaxation. — Springer, 1948.
- Bloembergen N. Nonlinear Optics: A Lecture Note. — W. A. Benjamin, 1965.
- Мақалалар
- Bloembergen N., Purcell E.M., Pound R.V. Relaxation Effects in Nuclear Magnetic Resonance Absorption // Physical Review. — 1948. — Vol. 73. — P. 679—712. — doi:10.1103/PhysRev.73.679.
- Bloembergen N. On the interaction of nuclear spins in a crystalline lattice // Physica. — 1949. — Vol. 15. — P. 386—426. — doi:10.1016/0031-8914(49)90114-7.
- Bloembergen N. Proposal for a New Type Solid State Maser // Physical Review. — 1956. — Vol. 104. — P. 324—327. — doi:10.1103/PhysRev.104.324.
- Bloembergen N. Proton Relaxation Times in Paramagnetic Solutions // Journal of Chemical Physics. — 1957. — Vol. 27. — P. 572—573. — doi:10.1063/1.1743771.
- Bloembergen N., Shapiro S., Pershan P.S., Artman J.O. Cross-Relaxation in Spin Systems // Physical Review. — 1959. — Vol. 114. — P. 445—459. — doi:10.1103/PhysRev.114.445.
- Bloembergen N., Morgan L.O. Proton Relaxation Times in Paramagnetic Solutions. Effects of Electron Spin Relaxation // Journal of Chemical Physics. — 1961. — Vol. 34. — P. 842—850. — doi:10.1063/1.1731684.
- Armstrong J.A., Bloembergen N., Ducuing J., Pershan P.S. Interactions between Light Waves in a Nonlinear Dielectric // Physical Review. — 1962. — Vol. 127. — P. 1918—1939. — doi:10.1103/PhysRev.127.1918.
- Bloembergen N., Pershan P.S. Light Waves at the Boundary of Nonlinear Media // Physical Review. — 1962. — Vol. 128. — P. 606—622. — doi:10.1103/PhysRev.128.606.
- Shen Y.R., Bloembergen N. Theory of Stimulated Brillouin and Raman Scattering // Physical Review. — 1965. — Vol. 137. — P. A1787—A1805. — doi:10.1103/PhysRev.137.A1787.
- Bloembergen N., Chang R.K., Jha S.S., Lee C.H. Optical Second-Harmonic Generation in Reflection from Media with Inversion Symmetry // Physical Review. — 1968. — Vol. 174. — P. 813—822. — doi:10.1103/PhysRev.174.813.
- Bloembergen N. Laser-induced electric breakdown in solids // IEEE Journal of Quantum Electronics. — 1974. — Vol. 10. — P. 375—386. — doi:10.1109/JQE.1974.1068132.
Дереккөздер
Әдебиет
- Бломберген // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 606. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 3). — ISBN 5-85270-331-1.
- Храмов Ю. А. Бломберген Николас // Физики : Биографический справочник / Ред. А. И. Ахиезер. — Бас. 2-ші, өңд. және тол. — М. : Наука, 1983. — Б. 33. — 400 б. — 200 000 экз.
- Yablonovitch E. Nicolaas Bloembergen (1920–2017) (англ.) // Nature. — 2017. — Vol. 550. — P. 458. — doi:10.1038/550458a.
- Wyant J.C., Orr T. Nicolaas Bloembergen // Physics Today. — 2018. — Vol. 71, № 2. — P. 63. — doi:10.1063/PT.3.3852.
- Liu J.-M. Nicolaas Bloembergen as a scientist and a mentor // Nature Photonics. — 2018. — Vol. 12. — P. 118—121. — doi:10.1038/s41566-018-0116-5.
Сілтемелер
