Жоғары қысым

Жоғары қысым – денеге түсірілген 0,1 гигапаскальдан (ГПа) артық қысым (шартты түрде алынған). Денеге ұзақ уақыт әсер ететін жоғары қысым статикалық жоғары қысым, қысқа уақыт әсер ететін жоғары қысым динамикалық (не лездік) жоғары қысым, ал тыныштықта тұрған газ бен сұйықтық ішіндегі жоғары қысым гидростатикалық жоғары қысым деп аталады. Табиғатта кездесетін статикалық жоғары қысым, ең алдымен, гравитациялық тартылыстың әсерінен пайда болады. Мысалы, жоғары қысым Жер центрінде 3,5102 ГПа-ға, Күн центрінде 2107 ГПа-ға, ал пульсар бетінде 1020 ГПа-ға дейін жетеді. Техникада және ғылыми тәжірибелерде 1 – 3102 ГПа-ға дейінгі жоғары қысымдар пайдаланылады. Жоғары қысым заттардың тығыздылығын арттырып, оларда өтетін процестерді үдетеді не тежейді. Жоғары қысым кезіндегі изоэнтропиялық процесте дененің ішкі энергиясы, ал изотермалық процесте оның еркін энергиясы артады. Жоғары қысым әсерінен дененің атом және молекула аралықтарының кішіреюі нәтижесінде молекулалар және атомдардың электрондық қабықшалары деформацияланады. Сөйтіп, заттардың физикалық, химиялық қасиеттері өзгереді (Мысалы, қатты диэлектриктер мен шала өткізгіштердің өткізгіштігі асқын өткізгіштік күйге өтіп, олардың механикалық қасиеттері мүлдем өзгеруі мүмкін). Ғылымда заттардың қасиеттерінің осындай өзгерістерін зерттеу үшін (әсіресе, молекулалық деңгейде) жоғары қысым пайдаланылады. 1011 ГПа шамасындағы жоғары қысымда зат атомдары толық иондалып, атом ядроларының бір-біріне жақындайтындығы соншалықты, ядролық реакциялар жүре бастайды. Бұл құбылыс жұлдыздар қойнауында тұрақты түрде жүреді. 20 ғ-дың 2-жартысында статикалық Ж. қаласының көмегімен маңызды ғылыми нәтижелер алынды: алмас және бор нитридінің алмас тәрізді түрі (p4 ГПа және t1100C) синтезделді; диэлектриктердің өткізгіш және асқын өткізгіш күйге ауысуы тіркелді, т.б. жоғары қысым металдарды механикалық жолмен өңдеуде және полимерлерді синтездеуде қолданылады. Статикалық жоғары қысым жылулық немесе механикалық әдістермен алынады. Механикалық әдістерде сорғылар, компрессорлар кеңінен пайдаланылады. Динамикалық жоғары қысымды ұшқынды разрядтың, ядролық және химиялық қопарылыстардың, импульстік магнит өрісінің, т.б. көмегімен алуға болады. Динамикалық жоғары қысым пьезо- және электрмагниттік датчиктер, т.б. арқылы өлшенеді. Газдар мен сұйықтықтардағы жоғары қысым манометрмен, ал қатты денелердегі жоғары қысым цилиндр-поршендік аппаратпен өлшенеді. Қазақстанда жоғары қысым бойынша іргелі зерттеулер жүргізілген жоқ. Дегенмен, ҚазҰТУ-да жоғары қысымның қолданбалы саласынан зерттеулер жүргізген ғалымдар бар

[1]

Пайдаланылған әдебиеттер

  1. ↑ "Қазақ Энциклопедиясы"


Мақала бастамасы Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.


Read other articles:

Biscay (Basque Parliament constituency)

Government body in Spain BiscayBasque ParliamentElectoral constituencyLocation of Biscay within the Basque CountryProvinceBiscayAutonomous communityBasque CountryPopulation1,152,651 (2019)[1]Electorate950,563 (2020)[2]Major settlementsBilbao, Barakaldo, GetxoCurrent constituencyCreated1980Seats20 (1980–1984)25 (1984–present)Member(s)  PNV (12)  EH Bildu (7)  PSE–EE (3)  Podemos (1)  EzAn–IU (1)  PP (1) Biscay (Basque: Bizkaia, Spanish: Viz...

 

Gmina Radziejów

Gmina in Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, PolandGmina Radziejów Radziejów CommuneGmina FlagCoat of armsCoordinates (Radziejów): 52°38′N 18°31′E / 52.633°N 18.517°E / 52.633; 18.517Country PolandVoivodeshipKuyavian-PomeranianCountyRadziejówSeatRadziejówArea • Total92.6 km2 (35.8 sq mi)Population (2006) • Total4,402 • Density48/km2 (120/sq mi)Websitehttp://www.ugradziejow.pl/ Gmina Radziej...

 

Theodoros Zagorakis

Theodoros Zagorakis Informasi pribadiNama lengkap Theodoros Zagorakis(Θεόδωρος Ζαγοράκης)Tanggal lahir 27 Oktober 1971 (umur 52)Tempat lahir Kavala, YunaniTinggi 1,78 m (5 ft 10 in)Posisi bermain Defensive midfielderKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol) 1988–19921993–19971998–20002000–20042004–20052005–2007 KavalaPAOKLeicester CityAEK AthensBolognaPAOK Total 114 0(6)155 (10)050 0(3)101 0(4)032 0(0)045 0(0)452 (23) Tim nasional1994–2007 Yunani ...

Kirab Pusaka

Kirab Pusakaꦏꦶꦫꦧ꧀ꦥꦸꦱꦏKirab Pusaka di area kotaStatusAktifJenisFestival budayaFrekuensiTahunanLokasiPonorogoNegaraIndonesia Kirab Pusaka (Jawa: ꦏꦶꦫꦧ꧀ꦥꦸꦱꦏ, translit. Kirab Pusaka) adalah salah satu rangkaian acara Grebeg Suro yang rutin dilaksanakan setiap tahunnya di Ponorogo. Acara ini dilaksanakan dalam rangka memperingati tahun baru Islam yang jatuh pada tanggal 1 Muharram (1 Suro).[1] Secara historis, kirab pusaka merupakan sebuah simbol...

 

Перкі-Мазовше

Село Перкі-Мазовшепол. Perki-Mazowsze Координати 52°58′27″ пн. ш. 22°45′32″ сх. д. / 52.9744000000277779° пн. ш. 22.75890000002777924° сх. д. / 52.9744000000277779; 22.75890000002777924Координати: 52°58′27″ пн. ш. 22°45′32″ сх. д. / 52.9744000000277779° пн. ш. 22.75890000002777924° сх. д.&...

 

Vaasa

Coordenadas: 63° 05' 45 N 21° 36' 55 E VaasaNome oficial (fi) Vaasa (a partir de 1917)Nomes locais (fi) Vaasa(sv) VasaGeografiaPaís  FinlândiaAgência Regional Western and Central Finland Regional State Administrative Agency (en)Regiões OstrobótniaParte de Vaasa (en)Swedish-speaking Ostrobothnia (d)Capital de OstrobótniaÁrea 210,3 km2 (2023)Altitude 6 mCoordenadas 63° 06′ 00″ N, 21° 37′ 00″ LDemografiaPopulação 67 ...

بطالة هيكلية

البطالة الهيكلية (بالإنجليزية: Structural unemployment)‏، هي نوع من أنواع البطالة التي تظهر نتيجة حدوث تغيُّرات في الحالة الاقتصاديّة، ممّا يؤدّي إلى ظهور عدم توافُقٍ بين مهارات العُمّال والمهارات المطلوبة في مجال الأعمال والفُرص الوظيفيّة المُتاحة، وتظهر البطالة الهيكليّة غالباً

 

Sitoskeleton prokariotik

Unsur-unsur dari sitoskeleton pada Caulobacter crescentus. Unsur-unsur sitoskeleton prokariotik dipasangkan dengan homolog eukariotiknya dan fungsi seluler yang dihipotesiskan.[1] Sitoskeleton prokariotik adalah nama kolektif untuk semua filamen struktural dalam prokariota. Sebelumnya, sel-sel prokariotik dikira tidak memiliki sitoskeleton, tetapi kemajuan dalam teknologi visualisasi dan penentuan struktur mengarah pada penemuan filamen dalam sel-sel prokariotik pada awal 1990-an.[...

 

École nationale supérieure des beaux-arts de Paris

Blick vom Haupteingang der Rue Bonaparte in den großen Hof der ENSBA mit dem Palais des Études im Hintergrund Die École nationale supérieure des beaux-arts de Paris (kurz ENSBA Paris; deutsch Staatliche Hochschule der Schönen Künste Paris; bis 1968 École des Beaux-Arts) ist ein unter der Schirmherrschaft des französischen Kulturministers stehendes, den Grandes écoles zugerechnetes staatliches Établissement public in Paris. Diese traditionsreichste und berühmteste unter den fra...

Murrayfield

For the Stadium and home of Scottish Rugby Union, see Murrayfield Stadium. For the area in the Wimbledon grounds named after Andy Murray, see Henman Hill. Murrayfield House, Edinburgh Murrayfield Stadium Murrayfield Ice Rink Murrayfield is an area to the west of Edinburgh city centre in Scotland.[1] It is to the east of Corstorphine and north of Balgreen and Roseburn. The A8 road runs east–west through the south of the area. Murrayfield is often considered to include the smaller nei...

 

Three Wise Girls

1932 film Three Wise GirlsDirected byWilliam BeaudineWritten byAgnes Christine Johnston (adaptation)Robert Riskin (dialogue)Based onBlonde Baby (1931 novel)by Wilson CollisonStarringJean HarlowMae ClarkeWalter ByronMarie PrevostAndy DevineCinematographyTed TetzlaffEdited byJack DennisProductioncompanyColumbia PicturesDistributed byColumbia PicturesRelease date February 9, 1932 (1932-02-09) Running time66-68 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglish Three Wise Girls is a 1932 A...

 

Marlborough Mall

Shopping mall in Calgary, Alberta, Canada Marlborough MallA Marlborough Mall entranceLocationCalgary, Alberta, CanadaCoordinates51°03′17″N 113°58′42″W / 51.05472°N 113.97833°W / 51.05472; -113.97833Address3800 Memorial Drive NEOpening dateNovember 1971ManagementPrimarisNo. of stores and services107No. of anchor tenants2 (1 open, 1 vacant)Total retail floor area53,032.5 m2 (570,837 sq ft)No. of floors1Websitemarlboroughmall.com Marlborough Mal...

Oliver Holmes (rugby league)

England international rugby league footballer Oliver HolmesPersonal informationFull nameOliver Josh Holmes[1]Born (1992-08-07) 7 August 1992 (age 31)Altofts, West Yorkshire, EnglandHeight6 ft 0 in (1.83 m)Weight15 st 4 lb (97 kg)[2]Playing informationPositionSecond-row, Loose forward Club Years Team Pld T G FG P 2010–21 Castleford Tigers 228 45 0 0 180 2022 Warrington Wolves 24 3 0 0 12 2023– Leigh Leopards 0 0 0 0 0 Total 252 48...

 

Nadarajah Raviraj

Sri Lankan politician Hon.Nadarajah Ravirajநடராஜா ரவிராஜ்Member of Parliamentfor Jaffna DistrictIn office2001–2006Succeeded byN. Srikantha16th Mayor of JaffnaIn office9 January 2001 – 18 December 2001Preceded byPon SivapalanSucceeded bySellan Kandaiyan Personal detailsBorn(1962-06-25)25 June 1962Died10 November 2006(2006-11-10) (aged 44)Colombo, Sri LankaNationalitySri LankanPolitical partyIllankai Tamil Arasu KachchiOther politicalaffiliationsT...

 

Definitive media library

The Definitive Media Library & CMDB in the context of the Release Management Process A definitive media library is a secure information technology repository in which an organisation's definitive, authorised versions of software media are stored and protected. Before an organisation releases any new or changed application software into its operational environment, any such software should be fully tested and quality assured. The Definitive Media Library provides the storage area for softw...

جمهورية أرتساخ

  جمهورية أرتساخ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն جمهورية أرتساخعلم جمهورية ناغورني قرة باغ جمهورية أرتساخشعار جمهورية مرتفعات قرة باغ الشعار الوطنيأرتساخ الحرة و المستقلة النشيد: نشيد ناجورنو قرة باغ الوطني الأرض والسكان إحداثيات 39°49′02″N 46°45′02″E / 39.817222222...

 

The Quiet Offspring

2005 studio album by Green CarnationThe Quiet OffspringStudio album by Green CarnationReleased22 February 2005RecordedAugust–September 2004GenreHard rock, progressive metal[1]Length56:19LabelThe End Season of MistProducerTerje RefsnesGreen Carnation chronology A Blessing in Disguise(2003) The Quiet Offspring(2005) The Burden Is Mine... Alone(2005) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic [2]Metal Storm(Avg:7.9/10) [3]PyroMusic(6.9/10) [4]...

 

Colin Hufman

American curler (born 1984) Colin HufmanCurlerBorn (1984-05-15) May 15, 1984 (age 39)Fairbanks, AlaskaTeamCurling clubChaska CC, Chaska, MinnesotaSkipJohn ShusterThirdChris PlysSecondMatt HamiltonLeadJohn LandsteinerAlternateColin HufmanCurling career Member Association United StatesWorld Championshipappearances3 (2018, 2021, 2023)Olympicappearances1 (2022) Medal record Curling United States Men's Curling Championship 2016 Jacksonville 2018 Fargo 2013 Green Bay 2019 Kalamazoo 2020 C...

HMS Ville de Paris

Royal Navy ship of the line of the Napoleonic era The Ship Ville de Paris under Full Sail, a painting by Thomas Buttersworth History Great Britain NameHMS Ville de Paris Ordered25 May 1788 BuilderChatham Dockyard Laid down1 July 1789 Launched17 July 1795 Nickname(s)Willy de Parry[1] FateBroken up, 1845 General characteristics [2] Class and type110-gun first rate ship of the line Tons burthen2351 (bm) Length190 ft (58 m) (gundeck) Beam53 ft (16 m) Depth of h...

 

Kesswil railway station

KesswilGeneral informationLocationKesswilSwitzerlandCoordinates47°35′46″N 9°18′41″E / 47.59611°N 9.31139°E / 47.59611; 9.31139Owned bySwiss Federal RailwaysLine(s)Lake lineTrain operatorsTHURBOServices Preceding station St. Gallen S-Bahn Following station Güttingentowards Schaffhausen S1 Uttwiltowards Wil LocationKesswilLocation within Switzerland Kesswil railway station (German: Bahnhof Kesswil) is a railway station in Kesswil, in the Swiss canton of Thur...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!