Жамбыл облысы Байзақ ауданында орналасқан 28349 әскери бөлімінің оқ-дәрі қоймасындағы өрт 2021 жылғы 26 тамызда орын алды. Өрт және одан кейінгі жарылыстар салдарынан 17 адам қаза тапты, 98 адам зардап шекті, 1 адам хабар-ошарсыз кетті.[1] Оқиға бойынша жалпыұлттық аза тұту күні жарияланды.
2021 жылы 10 қазан күні Жамбыл облысында тағы да жарылыс болды.
Қорғаныс министрлігінің хабары бойынша, 2021 жылдың 10 қазанында сағат 7.20 шамасында Жамбыл облысының Сарыкемер ауылындағы инженерлік оқ-дәрілер қоймасының аумағында бұрын зақымданған жарылғыш заттар өртенді.
"Жарылыс салдарынан оқ-дәрілердің қалдықтары мен бөлшектері жан-жаққа ұшпаған. Бұл жұмыстан тыс уақытта болды. Жақын жерде адамдар болмаған. Ғимараттар мен құрылыстар зақымдалмаған. Аудандағы ахуал тұрақты", - делінген хабарламада.
Министрлік баспасөз қызметінің мәліметінше, алдағы уақытта да бұндай жағдайлар болуы мүмкін.
Қазіргі уақытта биыл 26 тамызда өртенген қойманың техникалық аумағын жарылғыш заттардан тазарту жұмыстары жалғасып жатыр.[2]
Хронология
Сағат 19:00 шамасында әскери бөлімде қоймалардың бірінің жанында өрт шықты. Өрт салдарынан белгіленбеген заттарды жару басталды. Барлығы кемінде 10 жарылыс болды. Дабыл белгісі бойынша облыстың ПД барлық жеке құрамы 300 адам және 5513 әскери бөлімінің жеке құрамы 520 адам болып көтерілді.
19:15-те жақын маңдағы елді мекендердің тұрғындарын эвакуациялау басталды.
Жамбыл облысындағы әскери базада инженерлік оқ-дәрілер сақталған. Олардың бір бөлігі екі жыл бұрын Арыс қаласында болған жарылыстан кейін шығарылған[3].
Қаза болғандар
Сержант Марат Мешінбай (1981 ж.т.) мен ефрейтор Руслан Жанболатов (1981 ж.т.) өрттің алғашқы минуттарынан бастап әскери бөлімнің өрт сөндіру командасының құрамында болды. Жарылыстардың жанында олар ауыр жарақаттар алып, көз жұмды.
Әскерилендірілген күзет қызметкері Оразбек Далибаев (1969 ж.т.) қойманы күзету бойынша қарауыл бастығының көмекшісі қызметін атқарды және өз міндеттерін атқара отырып, оқ-дәрілердің жарылуынан қаза тапты.
Қаза тапқан төртінші адам — оңтүстік өңірдің әскери прокуроры Арман Қапезов.
Өрт сөндіру командасының бастығы келісім-шарт қызметінің старшинасы Надирбеков еркін Ерикбаевич (1992 ж.т.) инженерлік оқ-дәрілер қоймасындағы өртті сөндіру бойынша жұмысты тікелей басқарды. Жарылыс болған соң оқиға орнында көз жұмды. Ол 27 тамыз күні таңертең орналасқан жері туралы ақпарат болмаған әскери қызметшілер арасында болды.
Барлығы 98 адам зардап шекті, оның ішінде 49 ТЖ департаментінің қызметкерлері. 6 адам ауыр жарақат алды. 7 қыркүйекте зардап шеккендердің бірі қайтыс болды.
11 қыркүйекте ауруханада жарылыс салдарынан зардап шеккен өрт сөндіруші қайтыс болды. Қаза тапқандар саны он жеті адамға жетті. Оның ішінде 10 азаматтық қорғау органдарының қызметкері, Қорғаныс министрлігінің 6 әскери қызметкері және бір әскери прокурор. Жоғалған тағы бір адам іздестірілуде[4].
Салдары
Қорғаныс министрі отставкаға кету туралы өтініш берді. "Жарылыстардан кейінгі алғашқы минуттарда мен отставкаға кетуге шешім қабылдадым. Бірақ соңғы шешімді президент қабылдайды", - деді Ермекбаев[5].
2021 жылғы 29 тамызда ел Президентінің Жарлығымен Қазақстанда ұлттық аза тұту күні болып жарияланды[6][7].
Қазақстан президенті қайтыс болғаннан кейін өртті жою кезінде қаза тапқан құтқарушыларды орденмен марапаттады. Елдегі ең жоғары атақ — "Халық Қаһарманы" Жамбыл облысы Төтенше жағдайлар департаменті Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі бастығының орынбасары полковник Мейіржан Аймановқа берілді.
Тергеу
Өрт пен жарылыстың себептерін құрылған жедел-тергеу тобы анықтайды[8].
Дереккөздер