Бас табақ

Қазақ дәстүрлі тамағы

Бас Табақ — қазақтың тұрмыстық салты бойынша, сыйлы қонақтарға, жасы үлкендерге тартылатын сыбаға.

Бас Табаққа сол қонаққа, тойға, асқа арналып сойылған уақ малдың басы, кәделі мүше болып есептелетін жамбас, оған қоса ортан не асықты жілік, екі-екіден сабақты және қанатты омыртқалар, 2 — 3 қабырға (жетім қабырға салынбайды), сүбе, бір білем құйрық, егер жылқы сойылса немесе қонаққа деп сақталған қазы, қарта, жал, жая қосып асылса, олардан да белгілі мөлшерде салынады. Ет қазанға салынбас бұрын малдың осы мүшелерінің түгел болуы және дұрыс жіліктелуі (жіліктердің тиесілі еттерінің өзінде болуы), бастың мүйізінің шабылуы, дұрыс үйітілуі, жуылуы, жақ сүйегінің және бауыздаулығындағы бездердің сылынып тасталуы, тістерінің қағылуы қатаң қадағаланады. Бұлардың біреуінің ғана дұрыс орындалмауы үй иесінің абыройына нұқсан келтіреді деп есептеледі. Cойылған мал ірі болса, бастың тұмсық жағы шабылып тасталады да, екі құлақтың ортасынан кеңсірікті бойлай қақ бөлінеді. Егер қонақтарға екі Бас Табақ тарту қажет болса (жасы үлкен, сыйлы қонақтардан басқа құда отырса), онда екі шекені де асады. Басты (шекені) ер адамдарға, жақ етін (тілімен қоса) жасы үлкен әйелдерге (не құдағиға) тартылатын Бас Табақ салады. Бұған кәрі, ортан не тоқпан жілік және басқа да тиесі мүшелер қосады. Бас Табақтағы етті қызметші жігіттердің бірі немесе сол табаққа біріккендердің жасы кішісі турайды (Қазақстанның кейбір аймақтарында Бас Табақтағы етті құрметті қонаққа турату салты да бар). Басты да, жақты да жанына пышақ қосып, бөлек ыдысқа салып ұсынады. Қойдың басын тартар кезде оны қасқалайды (кеңсірік үстін кесе-көлденең және төбесінен тұмсығына қарай тіледі). Бас ұстаған адам, әдетте, құлақтың біреуін сол үйдің кіші баласына, біреуін жақында ғана немерелі болған сол дастарқан басындағы адамға береді. Содан кейін өзі бастың құйқасынан ауыз тиеді де, оның оң көзін алып: “қарамағыңдағы еліңе, ағайын-туысыңа оң көзіңмен қара” деп сол ауылдың, аталықтың басшысына, төбе құйқасынан кесіп: “осы елдің төбе биі бол” немесе “елің қадірлеп, төбесіне көтерсін” деп, халық қошеметіне бөленген белгілі азаматқа, таңдайын алып: “жезтаңдай шешен, әділ би бол” деп, билікке араласа бастаған жастардың біріне, жақ тұсындағы бұлшық етінен кесіп: “жағың түспей жамандық көрме” деп тағы біреуіне, т.с.с. “асату” рәсімін жасайды. Бұл рәсім кезінде айтылатын сөздердің мәнді, мазмұнды шығуы бас ұстаушының тапқырлығына, ділмарлығына байланысты. Бұдан соң ол бастың оң жақ қапталының құйқасын, етін бас салған ыдысқа турап, кейде мипалау жасап, отырғандарға түгел ауыз тигізеді. Ал сол жақ көзі мен құйқасы қалған басты: “Мен сияқты бас ұстайтын қадірлі қария, отаныңа бас бол!” деп үй иесіне қайтарады. Бұл рәсімдер қазақ халқының ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық мәдениетінің құрамдас бөлігі болып табылады.[1]

Дереккөздер

  1. ↑ Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
Мақала бастамасы Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Read other articles:

Swing Kids (2018 film)

For the 1993 film of the same name, see Swing Kids (1993 film). 2018 South Korean filmSwing KidsTheatrical release posterHangul스윙키즈Revised RomanizationSeuwing kijeuMcCune–ReischauerSŭwing k'ijŭ Directed byKang Hyeong-cheolScreenplay byKang Hyeong-cheolBased onRho Ki-soo (musical)by Jang Woo-sungProduced byLee An-naYoo Sung-kweonStarringDoh Kyung-sooPark Hye-suJared GrimesOh Jung-seKim Min-hoCinematographyKim Ji-yongEdited byNam Na-yeongMusic byKim Jun-seokProductioncompanyAnnapurn...

 

Karate at the 2023 European Games

Karate competition Karate at the 2023 European GamesVenueBielsko-Biała ArenaLocationBielsko-Biała, PolandDates22–23 JuneCompetitors96 from 33 nations← 2019TBA → Karate at the2023 European GamesMenWomenkatakata60 kg50 kg67 kg55 kg75 kg61 kg84 kg68 kg+84 kg+68 kgvte Karate competitions at the 2023 European Games was held on 22 and 23 June 2023 at the Bielsko-Biała Arena.[1][2][3] Medal table   *   Ho...

 

Aquiles en Esciros (Sarti)

Aquiles en Esciros Achille in Sciro Giuseppe SartiGénero Ópera seriaActos Tres actosBasado en Achille in SciroPublicaciónIdioma ItalianoMúsicaCompositor Giuseppe SartiPuesta en escenaLugar de estreno Teatro Real de Copenhague (Copenhague)Fecha de estreno 1759Personajes véase PersonajesLibretista Pietro Metastasio[editar datos en Wikidata] Aquiles en Esciros (Achille in Sciro) es el título de una ópera seria que el italiano Pietro Metastasio (1698 – 1782) escribió como...

Leona Maguire

Dit artikel staat op een nalooplijst. Als de inhoud op verifieerbaarheid gecontroleerd is, kan dit sjabloon verwijderd worden. Geef dat ook aan op de betreffende nalooplijst. Bekijk ook de bewerkingsgeschiedenis om te zien of anderen hier al aan gewerkt hebben. Noordwijk 2011 Leona Maguire (november 1994) en haar tweelingzuster Lisa Maguire zijn golfsters uit Ierland. Beide zijn lid van de Slieve Russell Club in Ballyconnell in County Carlow. Leona stond nummer 1 op de wereldranglijst. In 200...

 

ماتاموراس (أوهايو)

ماتاموراس     الإحداثيات 39°31′20″N 81°03′54″W / 39.52222°N 81.065°W / 39.52222; -81.065  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة  التقسيم الأعلى مقاطعة واشنطن، أوهايو  خصائص جغرافية  المساحة 0.39 ميل مربع  عدد السكان  عدد السكان 896 (2010)[1]702 (1 أبريل 2020)[2]  ...

 

Karanos (raja)

Karanos (bahasa Yunani Kuno: Κάρανος, 808-778 SM) merupakan seorang raja Makedonia kuno menurut tradisi kemudian. Menurut Herodotus raja pertama adalah Perdikas. Raja Karanos adalah tokoh pertama yang dilaporkan oleh Theopompos.[1] (FGrH, No. 115, Frag. 393) Jalan Caranus ditandai oleh warna biru Mitos Menurut mitos Yunani, Karanus adalah putra Temenus, raja Argos, yang melainkan adalah Heraklid. Temenus, bersama dengan Cresphontes dan Aristodemus merupakan tiga pemimpin Suku D...

Llanos de Moxos (archaeology)

Archaeological site in Bolivia The Llanos de Moxos (Moxos Plains), also known as the Llanos de Mojos and the Beni Savanna, have extensive remains of pre-Columbian agricultural societies scattered over most of Beni Department, Bolivia. The remains testify to a well-organized and numerous indigenous people.[1] This contradicts the traditional view of archaeologists, notably Betty Meggers, who asserted that the Amazon River Basin was not environmentally able to sustain a large population...

 

Girolamo Dandini (cardinal)

Italian Cardinal Secretary of State For the Jesuit, see Girolamo Dandini (Jesuit). This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article's lead section may not adequately summarize its contents. Please help improve the lead by writing an accessible overview. (August 2018) This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. ...

 

Santa's workshop

Legendary workshop in the story of Santa Claus For other uses, see Santa's workshop (disambiguation). Santa's workshopA representation of the exterior view of the workshop from the 2009 Santa Claus Parade in Toronto, CanadaGeneral informationTypeWorkshopLocationNorth PoleOwnerSanta Claus In Christmas folklore and legends, Santa's Workshop is the workshop where Santa Claus and his elves live and make the toys and presents given out at Christmas. The exact location of Santa's workshop varies de...

Jepang Daratan

Jepang DaratanNama lokal: 内地Paspor untuk penumpang antara Jepang Daratan dan Okinawa selama 1952–1972.GeografiLokasiJepangKependudukanKelompok etnikSuku JepangSuku AinuSuku Ryukyu Jepang Daratan (内地code: ja is deprecated , naichi, har. daratan dalam) adalah istilah yang digunakan untuk membedakan area daratan inti Jepang dari wilayah-wilayah di sekitarnya. Istilah ini biasanya digunakan untuk membedakan empat pulau terbesar di negara ini (Hokkaidō, Honshū, Kyūshū dan Shikoku) da...

 

Puto (makanan)

PutoPuto yang dilapisi daun pisangSajianHidangan penutup, sarapanTempat asalFilipinaSuhu penyajianPanasa, hangat, atau suhu ruanganBahan utamaBerasEnergi makanan(per porsi )587[1] kkalHidangan serupabibingka, panyalam, puttu, kue putu  Media: Puto Puto adalah kue beras kukus Filipina, secara tradisional dibuat dari adonan beras yang sedikit difermentasi (galapong). Ini dimakan apa adanya atau sebagai pendamping sejumlah hidangan gurih (terutama, dinuguan). Puto juga meru...

 

Brahma Upanishad

Sanskrit text, linked to Krishna Yajurveda Brahma UpanishadDevanagariब्रह्मIASTBrahmaTitle meansBrahmanDatebefore 3rd-century CETypeSannyasaLinked VedaKrishna YajurvedaChapters3 Brahma Upanishad (Sanskrit: ब्रह्मोपनिषत्) is an ancient Sanskrit text and one of the minor Upanishads of Hinduism. It is among the 32 Upanishads attached to the Krishna Yajurveda,[1] and classified as one of the 19 Sannyasa Upanishads.[2][3] The text has b...

Political prisoner

Someone imprisoned for their political activity Sahrawi activist Ali Salem Tamek.Aung San Suu KyiNelson MandelaEmma GoldmanMahatma Gandhi A political prisoner is someone imprisoned for their political activity. The political offense is not always the official reason for the prisoner's detention. There is no internationally recognized legal definition of the concept, although numerous similar definitions have been proposed by various organizations and scholars, and there is a general consensus...

 

Jajpur derailment

The derailment of the train occurred in the east Indian state of Odisha. On 13 February 2009, a passenger train derailment occurred at 19:45 local time (14:15 UTC) near Jajpur in the eastern state of Odisha, India. Nine people were killed and 150 people were injured in the incident.[1] Twelve carriages belonging to the Howrah–Chennai Coromandel Express are believed to have derailed following the train's departure from Jajapur Keonjhar Road station near Jajapur.[2] The cause ...

 

Van Ferit Melen Airport

Airport in eastern Turkey Van Ferit Melen AirportVan Ferit Melen HavalimanıIATA: VANICAO: LTCISummaryAirport typePublicOperatorGeneral Directorate of State Airports AuthorityServesVanLocationVan, TurkeyOpened1943Elevation AMSL5,480 ft / 1,670 mCoordinates38°28′06″N 43°19′56″E / 38.46833°N 43.33222°E / 38.46833; 43.33222Websitewww.van.dhmi.gov.trMapVANLocation of airport in TurkeyShow map of TurkeyVANVAN (Asia)Show map of AsiaRunways Directio...

Hungrybox

Argentinian-American professional esports player HungryboxHungrybox on July 29, 2017 at Get On My Level 2017Current teamTeamTeam LiquidGamesSuper Smash Bros. Melee Super Smash Bros. UltimatePersonal informationNameJuan DeBiedmaNickname(s)HboxClutchboxBorn (1993-06-21) June 21, 1993 (age 30)[1]Argentina[2]NationalityArgentinian and AmericanCareer informationGamesProject MSuper Smash Bros. BrawlSuper Smash Bros. for Wii USuper Smash Bros. MeleeSuper Smash Bros. UltimatePlay...

 

Javier Reverte

Este artículo trata sobre el escritor español Javier Martínez Reverte. Para otros usos, véase Javier Martínez (desambiguación). Javier Reverte Javier Reverte en la Feria del Libro de Madrid (2009)Información personalNombre de nacimiento Javier Martínez Reverte Nacimiento 14 de julio de 1944 Madrid (España) Fallecimiento 30 de octubre de 2020 (76 años)Madrid (España) Sepultura Madrid y Valsaín Nacionalidad EspañolaLengua materna Español Información profesionalOcupación Viajero,...

 

Replay attack

Network attack in which valid data transmission is repeated or delayed A replay attack (also known as a repeat attack or playback attack) is a form of network[1] attack in which valid data transmission is maliciously or fraudulently repeated or delayed.[1] This is carried out either by the originator or by an adversary who intercepts the data and re-transmits it, possibly as part of a spoofing attack by IP packet substitution. This is one of the lower-tier versions of a man-in...

Kyat

Kyat ISO 4217KodeMMKDenominasiSubsatuan 1/100pyaSimbolKUang kertas50 pya, K1, K5, K10, K20, K50, K100, K200, K500, K1000, K5000,K10.000Uang koin1, 5, 10, 25, 50 pya, K1, K5, K10, K50, K100DemografiPengguna MyanmarEmisiBank sentralBank Sentral MyanmarValuasiInflasi7.7% SumberThe World Factbook, 2009 est. Kyat (Burma: ကျပ်code: my is deprecated , diucapkan [tɕaʔ]; kode ISO 4217: MMK) adalah mata uang resmi di Myanmar (Burma). Hal ini sering disingkat sebagai K, yang d...

 

Ninja Rùa: Đập tan bóng tối

Ninja Rùa:Đập tan bóng tối Áp phích chiếu rạp của phim tại Việt NamĐạo diễnDave GreenSản xuất Michael Bay Andrew Form Brad Fuller Scott Mednick Galen Walker Tác giả Josh Appelbaum André Nemec Dựa trênTeenage Mutant Ninja Turtlescủa Kevin EastmanPeter LairdDiễn viên Megan Fox Stephen Amell Will Arnett Brian Tee Tyler Perry Brittany Ishibashi Laura Linney William Fichtner Âm nhạcSteve JablonskyQuay phimLula CarvalhoDựng phimJim MayBob DucsayHãn...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!