სომხეთ-ხორვატიის ურთიერთობები

სომხეთ-ხორვატიის ურთიერთობები

სომხეთი	ხორვატია

სომხეთ-ხორვატიის ურთიერთობები აღნიშნავს ორმხრივ ურთიერთობებს სომხეთის რესპუბლიკასა და ხორვატიას შორის. ორ ქვეყანას შორის დიპლომატიური ურთიერთობები 1996 წლის 8 ივლისს დამყარდა. სომხეთის საელჩო ხორვატიაში რომშია განთავსებული, ხოლო ხორვატიის საელჩო სომხეთში, ათენში მდებარეობს. 2011 წელს სომხეთის საკონსულო ზაგრებში ამოქმედდა, ხოლო ხორვატიის საკონსულო - ერევანში. 2011 წლის თებერვალში ხორვატიაში სომხეთის საპატიო კონსულად ვედრან ბურატოვიჩი დაინიშნა. იმავე წლის ივლისში სომხეთში ხორვატიის საპატიო კონსული არტაშეს კაზახეციანი გახდა.

სომხეთი ევრაზიის ეკონომიკური კავშირის წევრია, ხოლო ხორვატია ევროპის კავშირის. გარდა ამისა, სომხეთი ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმომწერია.

ისტორია

სომხეთ-ხორვატიის ისტორიული კავშირების ცენტრი რაგუსის რესპუბლიკა, დღევანდელი დუბროვნიკი იყო. დუბროვინიკის უცხოელი მოსახლეობას შორის სომხებიც იყვნენ. დუბროვნიკელები აღნიშნავენ წმინდა ვლასის, მეოთხე საუკუნეში მოღვაწე სომეხი წმინდანის დღეს.^[1]

1783 წელს სომეხი ბანკირის თხოვნით ხორვატმა სასულიერო პირმა პერასტიდან, იოსიფ მარინოვიჩმა ნაშრომი „Dissertazione polemico-critica sopra due dubbi di coscienza concernenti gli armeni cattolici“ დაწერა. დისერტაციაში მარინოვიჩი იცავს ოსმალების იმპერიაში მცხოვრებ სომეხ კათოლიკეებს და აღნიშნავს, რომ სომხებს მონოფიზიტურ ტაძრებში რიტუალების ჩატარების უფლება ჰქონდათ.^[2]

ხორვატიას სომხების გენოციდი არ უღიარებია. აღსანიშნავია, რომ ხორვატიაში საკითხს ფართოდ შეისწავლიან.^[3] თურქეთის მთავრობამ სომხების გენოციდთან დაკავშირებული მასალების გადახედვა მოითხოვა.^[4]

წარმომადგენლობა

ხორვატიამ სომხეთის დამოუკიდებლობა 1994 წლის 21 ივნისს აღიარა. მათ შორის დიპლომატიური ურთიერთობები 1996 წლის 8 ივლისს დამყარდა. სომხეთის საელჩო ხორვატიაში, რომშია განთავსებული, ხოლო ხორვატიის სამეფო სომხეთში, ათენში ფუნქციონირებს. ორი ქვეყნის საკონსულოები შესაბამისად, დედაქალაქებში, ზაგრებსა და ერევანშია განლაგებული.^{[5] [6]}

შეთანხმებები

ხორვატიის საგარეო საქმეთა მინისტრი, გორდან გრლიჩ რადმანი

სომხეთსა და ხორვატიას შორის სამი შეთანხმება და ერთი პროტოკოლია დადებული. 1996 წლის 14 სექტემბერს ორი ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა ხელი მოაწერეს პროტოკოლს სომხეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა სამინისტროსა და ხორვატიის საგარეო საქმეთა სამინისტროს შორის ურთიერთთანამშრომლობის შესახებ. 1997 წლის 16 ივნისს სომხეთის პრეზიდენტმა, ლევონ ტერ-პეტროსიანმა და ხორვატიის პრეზიდენტმა, ფრანიო ტაუჯმანმა ხელი მოაწერეს შეთანხმებას ხორვატიის მთავრობასა და სომხეთის მთავრობას შორის დიპლომატიური და ოფიციალური პასპორტების მფლობელთათვის ვიზების გაუქმების შესახებ. 2009 წლის 22 მაისს ორი ქვეყნის პრეზიდენტმებმა, სერჟ სარქისიანმა და სტიპე მესიჩმა ხელი მოაწერე ორ შეთანხმებას: „შეთანხმება ხორვატიის რესპუბლიკასა და სომხეთის რეპუბლიკას შორის ორმაგი გადასახადებისგან თავის არიდების შესახებ“ და „შეთანხმება ხორვატიის მთავრობასა და სომხეთის მთავრობას შორის კულტურის, განათლებისა და მეცნიერების სფეროებში ურთიერთთანამშრომლობის შესახებ“.^[7][8]

უმაღლესი დონის ვიზიტები

2003 წლის 22-23 ოქტომბერს სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი, ვარტან ოსკანიანი ოფიციალური ვიზიტით იმყოფებოდა ხორვატიაში.^[9] 2009 წლის 22 მაისს სომხეთს ხორვატიის პრეზიდენტი, სტიპე მესიჩი ეწვია.^[10] იმავე წლის 7-8 სექტემბერს სომხეთის პრეზიდენტი, სერჟ სარქისიანი ოფიციალური ვიზიტით იმყოფებოდა ხორვატიაში.^[11] 2011 წლის 20-21 მარტს ხორვატიის პარლამენტის სპიკერი, ლუკა ბებიჩი ეწვია სომხეთს.^[12]

ლიტერატურა

ჟურნალები

• Bagdasarov, Artur; Lupis, Vinicije (2014). „Armenski narod, Armenska Apostolska Crkva i doprinos armenskih katolika hrvatskoj kulturi“. Crkva u svijetu (Croatian). Split: Katolički bogoslovni fakultet Sveučilišta u Splitu. 49 (4). ISSN 0352-4000.
• Lupis, Vinicije (2009). „O armensko-hrvatskim kontaktima“. Društvena istraživanja (Croatian). Zagreb: Institut za primijenjena društvena istraživanja. 18 (1/2 (99-100)). ISSN 1330-0288.

მოხსენებები

• „Armenski ministar vanjskih poslova u dvodnevnom posjetu“ (Croatian). Index.hr. 21 October 2003. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• „At the Invitation of the President Serzh Sargsyan the President of Croatia, Stjepan Mesic Has Arrived to Armenia on Official Visit“. President of the Republic of Armenia. 22 May 2009. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• „Croatian Speaker to visit Armenia“. News.az. 18 March 2011. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• „Official Visit of President Serz Sargsyan to the Republic of Croatia“. President of the Republic of Armenia. 7 September 2009. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• „The Newly Appointed Ambassador of Croatia Presented His Credentials to President Serzsh Sargsyan“. President of the Republic of Armenia. 4 June 2013. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.

სხვა წყაროები

• Croatia. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia (7 February 2015). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 აპრილი 2015. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• Date of Recognition and Establishment of Diplomatic Relations. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• Diplomatic Missions and Consular Offices of Croatia: Armenia, Athens. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• Diplomatic Missions and Consular Offices of Croatia: Greece, Athens. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• Diplomatic Missions and Consular Offices to Croatia: Armenia, Zagreb. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia. ციტირების თარიღი: 9 March 2015.
• Overview of Bilateral Treaties of the Republic of Croatia by Country. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia. ციტირების თარიღი: 14 March 2015.

სქოლიო

1. Lupis 2009, pp. 207–208.
2. Lupis 2009, pp. 208–209.
3. https://www.academia.edu/32614372/Paradigm_of_the_Armenian_Genocide_and_Armenian_and_Croatian_contacts_2_.docx
4. https://www.reddit.com/r/europe/comments/2u42hu/turkey_has_asked_the_croatian_minister_of/
5. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia (a).
6. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia (b).
7. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia & 7 February 2015.
8. Ministry of Foreign and European Affairs of the Republic of Croatia (e).
9. Index.hr & 21 October 2003.
10. President of the Republic of Armenia & 22 May 2009.
11. President of the Republic of Armenia & 7 September 2009.
12. News.az & 18 March 2011.