რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია, რსდმპ (რუს.Российская социал-демократическая рабочая партия, РСДРП), ასევე რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული პარტია — რუსეთის იმპერიისრევოლუციურ-სოციალისტურიპოლიტიკური პარტია, რომელიც შეიქმნა 1898 წელს მინსკში, მემარცხენე რევოლუციური ძალების ერთ პარტიაში გაერთიანების მიზნით.
ისტორია
რსდმპ-ის პირველი ყრილობის დელეგატები. 1898წ.
პარტიის პირველი ყრილობა ჩატარდა მინსკში 1898 წელს. მასში მონაწილეობდნენ პარტიის სხვადასხვა კომიტეტების წარმომადგენლები. ყრილობაში მონაწილეობა ვერ მიიღო თბილისის კომიტეტის წარმომადგენელმა ვ. ცაბაძემ, რომელიც დააპატიმრეს ყრილობაზე წასვლამდე. ყრილობამ საერთო დეკლარაციის შედგენა დაავალა პ. სტრუვეს. არჩეულ იქნა პარტიის ცენტრალური ორგანო, მაგრამ მისი წევრები ყრილობის შემდეგ მალევე დააპატიმრეს.
II ყრილობა დაიწყო ბრიუსელში, მაგრამ ბელგიის პოლიციამ შეიტყო ყრილობის შესახებ და დელეგატებს მოსთხოვა ქვეყნის დატოვება. ყრილობა გაიმართა ლონდონში 1903 წლის ივლისში. ყრილობაზე რსდმპ გაიყო ბოლშევიკურ და მენშევიკურ ფრაქციებად. 1905 წლის აპრილიდან ორივე ფრაქციას დამოუკიდებელი ორგანოები ჰქონდა. 1906 წლის აპრილში სტოკჰოლმში გაიმართა გამაერთიანებელი IV ყრილობა,რომელსაც ფორმალური ხასიათი ჰქონდა. საბოლოოდ ბოლშევიკებმა შექმნეს საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია.
IV, ე.წ. გამაერთიანებელი ყრილობა გაიმართა სტოკჰოლმში. მასში ამიერკავკასიიდან მონაწილეობდნენ თბილისის, ბაქოს, ბათუმის, ქუთაისის, ფოთის, ერევნის და გურიის ორგანიზაციების წარმომადგენლები, ყველა მენშევიკი. სულ ესწრებოდა 111 დელეგატი და 22 დელეგატი სათათბირო ხმით. უმრავლესობა ჰქონდათ მენშევიკებს 16 დელეგატით. სტოკჰოლმის ყრილობამ ფორმალურად გააერთიანა პარტია. ცენტრალური კომიტეტი არჩეულ იქნა ორივე მხარის თანხმობით.
რუსეთისგან განსხვავებით, საქართველოში მენშევიკები წარმოადგენდნენ უმრავლესობას. 1904-05 წლებში მენშევიკებს საქართველოში 15 ათასამდე წევრი ჰყავდათ, ხოლო ბოლშევიკებს რამდენიმე ასეული. 1906 წელს მთლიანად მენშევიკებით დაკომპლექტდა პარტიის ამიერკვაკასიის საოლქო კომიტეტი. 1921 წლამდე არცერთი ადგილობრივი კომიტეტი ბოლშევიკების ხელში აღარ გადასულა.
ლიტერატურა
საერთაშორისო კომუნისტური მოძრაობის ისტორია, გამომც. „Весь Мир“, 2016. — გვ. 472, ISBN978-5-7777-0606-5.
რუსეთის ისტორია, გამომც. „Высшая школа“, 1994. — გვ. 431, ISBN5-06-003281-7.
