Þessi grein þarfnast yfirlestrar, hér gæti þurft að laga málfar, stafsetningu, og/eða framsetningu. Þú getur hjálpað til og lagfært greinina. Gott er að hafa handbókina til hliðsjónar.
Konungsríkið Prússland var lagt niður árið 1918 ásamt öðrum þýskum konungsríkjum sem voru lögð niður með þýsku byltingunni. Eftir valdarán Franz von Papen árið 1932 tapaði Prússland nánast öllu sjálfsforræði í Weimar-lýðveldinu. Árið 1935 var Prússland sundrað af nasistum sem hluti af endurskipulagningu ríkisins (Gaue). Þrátt fyrir það var Hermann Göring enn forsætisráðherra Prússlands og fáein prússnesk ráðuneyti voru enn starfandi. Prússland var formlega afnumið með yfirlýsingu bandamanna árið 1947.
Prússland hafði mikil áhrif á sögu Þýskalands. Stríð milli Prússlands og Frakklands varð þess valdandi að Þýska keisaradæmið var stofnað árið 1871. Af þeim sökum var Þýskaland stjórnað af konungi Prússlands þar til 1918. Prússland var stærsta ríki Þýska keisaradæmisins og annað stærsta ríki undir stjórn þjóðverja.
Skilgreiningar
Prússland hefur margar mismunandi (og oft andstæðar) merkingar:
Á meðan á Ostsiedlung (þýsk austurþenslun) stóð var boðið landnemum, sem olli breytingum á þjóðernissamsetningu, tungumáli, menningu og lögum á austurlandamærum þýsku ríkjanna. Þar sem meirihluti þessara landnema voru Þjóðverjar varð lágþýska ríkjandi tungumálið.
Á tímum klausturríkis riddaraorðunar fengu málaliðar frá hinu Heilaga rómverska ríki land frá orðuni og mynduðu smám saman nýja prússneska aðalsmenn, þaðan sem junkerar myndu þróast til að taka stórt hlutverk í hervæðingu Prússlands og síðar Þýskalands.
Þann 10. apríl1525, eftir undirritun Krakásáttmálans, sem bindur opinberlega enda á pólsk-þýska stríðið (1519–1521), á aðaltorgi pólsku höfuðborgarinnar Kraká, sagði Albert 1. af sér stöðu sinni sem stórmeistari Þýsku riddaranna og hlaut titilinn „hertogi Prússlands“ frá Sigmundi 1. póllandskonungi. Sem tákn um léndóm fékk Albert staðal með prússneska skjaldarmerkinu frá pólska konunginum. Svarti prússneski örninn á fánanum var aukinn með bókstafnum „S“ (fyrir Sigismundus) og hafði kórónu sett um hálsinn sem tákn um undirgefni við Pólland. Albert 1., meðlimur kadettdeildar í Hohenzollern-ættini varð lúterskur mótmælandi og trúleysti prússnesku yfirráðasvæði reglunnar. Í fyrsta skipti komu þessi lönd í hendur Hohenzollern-ættarinnar, sem nú þegar réðu yfir markgreifadæminu Brandenborg síðan á 15. öld. Ennfremur, með afsal hans á reglunni, gat Albert nú gifst og búið til lögmæta erfingja.
Konungsríkið Prússland
Prússland eftir Vínarfundinn 1815Krýning Vilhjálms I til keisara í Versölum 1871. Fyrir miðri mynd má sjá í Bismarck kanslara (í hvítum búningi).
Það gerðist árið 1701 að kjörfurstinn Friðrik III. sameinaði löndin í eitt konungsríki. Frá þeim tíma kallaðist það konungsríkið Prússland. Kjörfurstinn Friðrik III. varð þá Friðrik I., konungur Prússlands. En það var ekki fyrr en í tíð Friðriks Vilhjálms I. að Prússland varð stórveldi. Hann lagði af allt gjálífi sem faðir hans hafði stofnað til og var sparsamur mjög. Enn fremur dró hann saman mikinn her og var það hann öðrum fremur sem hóf Prússland upp sem herveldi. Friðrik Vilhjálmur tók þátt í Norðurlandaófriðnum mikla og vann lönd af Svíum við suðurströnd Eystrasalts (Pommern). Sonur hans, Friðrik II., var eflaust einn mesti konungur síns tíma. Hann tók þátt í 7 ára stríðinu, hertók Slésíu og átti þátt í skiptingu Póllands. Eftir hertökuna á Slésíu fékk hann viðurnefnið hinn mikli. Árið 1806 tók Friðrik Vilhjálmur III. þátt í orrustunum við Jena og við Auerstedt gegn Napóleon og tapaði þeim orrustum. Í kjölfarið hertók Napóleon Berlín til skamms tíma. Árið 1862 réð Vilhjálmur I. Otto von Bismarck sem kanslara ríkisins. Eftir þrjú snörp stríð við Frakka, Dani og Austurríkismenn varð Prússland keisaradæmi árið 1871.
Árið 1871 voru mörg þýsk ríki sameinuð í eitt keisaradæmi. Vilhjálmur I., konungur Prússlands, var krýndur keisari í Versölum í Frakklandi 18. janúar það ár. Vilhjálmur var eftir það bæði keisari Þýskalands og konungur Prússlands. Keisaradæmið varð þó skammlíft, stóð aðeins í 47 ár, og voru keisararnir aðeins þrír. Árið 1888 var kallað þrí-keisara-árið (Drei-Kaiser-Jahr), en þá ríktu allir þrír keisararnir, hver á eftir öðrum. Bismarck kanslari var rekinn árið 1890 og Vilhjálmur II. keisari stjórnaði ríkinu sjálfur eftir það. Hann neyddist til að segja af sér keisaradómi 1918 og fór í útlegð til Hollands.
Þrír konungar Prússlands ríktu sem keisarar Þýskalands:
Eftir ósigur Þjóðverja í heimsstyrjöldinni fyrri 1918 var Weimar-lýðveldið stofnað. Höfuðborg þess ríkis var Berlín. Prússlandi var þá breytt í fríríki, sem var nokkurs konar lýðveldi innan lýðveldisins, svipað og nokkur önnur héruð í Þýskalandi. Nasistar lögðu þó fríríkið í raun niður árið 1934, en síðan gerðu bandamenn það formlega árið 1947. Síðan þá hefur notkun hugtaksins Prússland miðast við sögulega, landfræðilega og menningarlega merkingu þess.
Prússneska ríkið var upphaflega skipt í tíu héruð. Prússneska ríkisstjórnin skipaði yfirmenn hvers héraðs sem kallast Oberpräsident (æðsti forseti). Oberpräsident var fulltrúi prússnesku ríkisstjórnarinnar í héraðinu og var upptekinn við að innleiða og hafa eftirlit með aðalréttindum prússnesku stjórnarinnar. Héruðum Prússlands var frekar skipt niður í stjórnsýsluumdæmi (Regierungsbezirke), háð yfirstjórninni. Varðandi sjálfstjórn var hvert hérað einnig með héraðsþing (Provinziallandtag), sem meðlimir voru kosnir í óbeinum kosningum af sýslumönnum og borgarfulltrúum í sveitasýslunum og sjálfstæðum borgum.
Árið 1866, í kjölfar stríðs Prússlands og Austurríkis, innlimaði Prússland nokkur þýsk ríki sem höfðu verið bandamenn Austurríkis og skipulagði þau ásamt áður hernumdum dönskum yfirráðasvæðum í þrjú ný héruð:
Eftir valdatöku nasista árið 1933 voru lög um endurreisn ríksins sett 30. janúar 1934. Með því var þýska ríkið formlega ekki lengur sambandsríki og stofnað miðstýrt ríki. Prússland og héruð þess héldu formlega áfram að vera til, en Landtag ríkisins og héraðsþing voru afnumin og stjórnarfarið var sett undir beina stjórn Reichsstatthalter (ríkisstjóra). Eftirfarandi er yfirlit yfir prússnesku héruðinn á milli 1919 og 1938:
.svg)
.jpg)
_Lob.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
