Recife, Pernambuco

Recife, Pernambuco
Kelk imaji pri Recife.
Standardo	Blazono
Lando:	Brazilia
Stato:	Pernambuco
Informo:
Latitudo:	8°03'14" S
Longitudo:	34°52'51" W
Altitudo:	4 m
Surfaco:	218,4 km²
Habitanti:	1 488 920[1] (2022)
Denseso di habitantaro:	6816,3 hab./km²
Disto de Brasília:	2220 km
Horala zono:	UTC-3
Urbestro:	João Henrique Campos (PSB, 2021 – 2024)
Mapo:
Oficala retosituo:
http://www.recife.pe.gov.br

Palaco Joaquim Nabuco, sideyo di legifal asemblo di Pernambuco.

Recife esas la chef-urbo di Braziliana stato Pernambuco. Segun la demografiala kontado di 2022, ol havis 1 488 920 habitanti^[1], esanta la 3ma maxim populoza de Nord-estala regiono, e 9ma maxim populoza urbo de Brazilia^[1]. Lua metropolala regiono esas la 5ma maxim populoza de Brazilia, havanta 3 783 101 habitanti segun la sama kontado^[2]. La tota surfaco dil urbo esas 218,4 km².

Fondita ye la 12ma di marto 1537, Recife nun esas importanta komercala e turistala urbo de la Nordestala regiono di Brazilia. Tri statala chef-urbi de la Nord-estala regiono distas min kam 300 km de Recife: João Pessoa (122 km), Maceió (257 km) e Natal (286 km). L'importanta portuo Suape distas 40 km sude de ol.

Nun, un ek la maxim konocata turistala atraktivi di Recife esas lua Karnavalo, en februaro o marto. La ritmo frevo esas la tipala muziko di Karnavalo en Recife ed en la vicina urbo Olinda. Multa historiala edifici anke prezervesas en la du urbi.

La sideyo di la Federala Universitato di Pernambuco (UFPE) jacas en Recife.

Historio

Cirkume la yaro 1000, indijeni Tapuia qui habitis la regiono ekpulsesis vers regioni doplanda da indijeni de etnio Tupi, qui venis de Amazonia. Kande Europani arivis en la regiono, ol habitesis da indijena populo Kaeté, del etnio Tupi.

On kredas ke Vicente Yáñez Pinzón vidis la nuna Kabo di Santa Augustinus ye la 26ma di januaro 1500. En 1516 Pedro Capico, Portugalano, establisis l'unesma plantacerio di sukrokano de Sud-Amerika che l'insulo Itamaracá. Recife propre originis pos ke la vicina urbo Olinda fondesis, ye la 12ma di marto 1535, de baraki habitita da peskisti e konstruktita proxim rokoza rifo, ulatempe inter 1535 e 1537. La vorto recife signifikas rifo en la Portugalana. En 1541 komencis plantacesar sukrokano en regiono vicina a Recife ed Olinda. La richa proprietinti di plantacerii habitis Olinda, kontre ke en Recife jacis la portuo por exportacar sukro.

Johan Maurits van Nassau-Siegen

En 1595, pos ke Portugal e lua kolonii divenabis parto de Hispana imperio en 1580, Angli komandita da James Lancaster spoliis Recife, dum la Milito Angla-Hispana. Dum la historio, to esis l'unika invado Angla en teritorio Braziliana. En 1630, la kapitanio di Pernambuco, lor la maxim granda produktero di sukrokano de la mondo,^[3][4] qua ank inkluzis Recife ed Olinda, invadesis dal Nederlandani, altra enemiki de Hispania.

Nederlandani komencis konstruktar lua chef-urbo en Recife, ribaptita Mauritsstad, honore la komto Johan Maurits van Nassau-Siegen, Germano qua verkis por Nederlando. Nederlandan imperio en Brazilia inkluzis fortresi qui iris de Fortaleza, Ceará til la sudo di nuna stato Alagoas. Mauritsstad projetesis dal arkitekto Pieter Post e recevis ponti, digi, kanali, l'unesma faro e l'unesma botanika gardeno de Amerika,^[5][6][7], l'unesma astronomiala observatorio de suda misfero, e l'unesma sinagogo de Sud-Amerika, Kahal Zur Israel. Pro ke la proprietinti di plantacerii esis katoliki, kontre ke la soldati Nederlandana esis Kalvinisti e la komercisti Portugalana esis Judaisti qui celis lia fido kande Pernambuco esis kolonio di Hispania, Maurits van Nassau-Siegen mustis praktikar religiala toleremeso. Il anke esis admirinto di cienci e bel-arti, ed adportis la piktisti Frans Post e Albert Eckhout e la naturalisto Georg Marggraf, qui enrejistris e studiis lokala speci di planti ed animali, e tropikala morbi.^[8] Dum lua guvernisteso, Nederlandani prestis pekunio a la farmisti, por expansar plantacerii.

Recife en 1664.

Mascate e lua sklavo.

Nassau retroiris a Nederlando en 1644, e la sequanta guberniestri konfliktis kun lokala habitanti, nome kande li komencis postular la pago di la debi. Ye la 15ma di mayo 1545, 18 farmisti paktis pri luktar kontre Nederlandani, ed organizis trupi kun mestici, negri ed indijeni. Pos multa batalii, li fine vinkis ed ekpulsis Nederlandani en 1654. Li imperis la departo di Juda komercisti, di qui kelk establisis su en nuna Manhattan, altri en Amsterdam ed altri en Karibia, ube Nederlandani komencis plantacar sukrokano kun teknologio developita en Pernambuco. L'ekonomio di la kapitanio subisis l'efekti di la milito kontre Nederlandani e pose di la konkurenco de Karibiana sukro. Multa komercisti, surnomachita mascates dal Olindani, komencis arivar de Portugal ed establisis su en Recife, por remplasar Juda komercisti. Li divenis rapide richa e Recife divenis prospera, tamen Olinda e Recife divenis rivala urbi. De 1710 til 1711, eventis la nomizita "Mascates-milito", pos ke komercisti de Recife inauguris la pilorio e la komonala konsilistaro, qua oficaligis la separo di la du urbi, en februaro 1710. Farmisti invadis Recife, destruktis la pilorio, liberigis karcerani ed atakis personi proxim lora guberniestro Sebastião de Castro Caldas Barbosa, mascate. Le mascate kontreatakis en 1711, invadis Olinda ed incendiis domi e plantacerii. La milito finis kande nova guberniestro, Felix José de Mendonça, indikesis por la kapitanio.

Ye la 6ma di marto 1817 eventis la nomizita "Revoluciono Pernambukana", influita dal idei de la Racion-epoko, propagita da framasonaro, kontre l'absolutismo monarkiala, e l'augmento di imposti por financar la Rejala Familio e la nobeli Portugalana, qui arivis en Rio de Janeiro en 1808. Omnayare, la kapitanio di Pernambuco mustis sendar pekunio por pagar salarii, nutrivi e festi rejala, e to desfacilesis la konfronto di lokala problemi, exemple la sikeso di 1816. La sedicio komandesis dal komercisto Domingos José Martins e dal sacerdoto João Ribeiro, e suportesis da altra komercisti, regulieri, militisti e dal politikisto Antônio Carlos Ribeiro de Andrada. Li kaptis lokala administreyo e la trezoro di la provinco, instalis provizora guverno e proklamis la republiko. La represo esis sangoza, e multa ek la sedicieri fusilagesis o mortis en karcero.

En 1824 eventis tale nomizita "Kunfederuro dil Equatoro", revolucionala movado kun skopo separar la regiono de Brazilia e proklamar la republiko. La revolto subisis violentoza represo, e kom "puniso" a lora provinco Pernambuco, lora imperiestro Pedro la 1ma di Brazilia separis la sudo di la provinco ed anexis ol komence a Minas Gerais e pose a Bahia.

Geografio

Historiala quartero centrala e lua centyarala ponti.

Quartero Boa Viagem, e la samnoma plajo.

La reliefo di Recife esas plana, kun mezavalora altitudo di 4 metri super la marala nivelo, kun kelka kolineti proxim Olinda e Jaboatão dos Guararapes. L'urbo expansis sur multa insuli, peninsuli, marshi ed inundebla zoni, inter 5 fluveti: Capibaribe, Beberibe, Tejipió, Jaboatão e Pirapama. Pro la granda quanto di fluvii, insuli e ponti, l'urbo surnomizesis "Venezia Braziliana".

L'originala vejetantaro dil urbo esis tropikala foresto e mangli. Tamen restas poka arei kun vejetantaro originala, nome en parki. Havanta 215 hektari, la parko Parque dos Manguezais prezervas la maxim granda rezervo urbala di manglieri.

Pro esar en regiono di humida tropikala klimato (Am' segun la klimatala klasifikuro da Köppen), la pluvo-quanto esas granda, e la sulo dil urbo esas povra pro ke lua nutrivi portesas per l'aqui. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 2263,4 mm, e la maxim pluvoza epoko iras de aprilo til julio. Junio esas la maxim pluvoza monato, kun mezavalore 391,1 mm, kontre ke en novembro e decembro la pluvo-quanto esas infre 60 mm. Ofte eventas inundadi dum la maxim pluvoza dii.

La mezavalora yarala temperaturo esas 26°C, ed atingas 30°C dum la somero. L'alizei moderas la klimato, tamen la granda quanto di edifici en kelka quarteri ofte kreas la nomizita "insuli di kaloro", qui kontributas por diferi di temperaturi inter diferanta regioni.

Panoramo pri la centrala quartero di Recife.

Transporto

Aeroportuo internaciona di Recife.

Staciono Tancredo Neves dil metroo.

L'aeroportuo di Recife, nomizita "Aeroportuo Internaciona Recife/Guararapes-Gilberto Freyre", o simple "Aeroportuo internaciona di Recife" fakte jacas en la vicina urbo Jaboatão dos Guararapes. Ol recevas nacionala ed internaciona flugi, nome de Europa, Usa e Sud-Amerika, e recevis 8 422 566 pasajeri en 2018,^[9] esanta la 8ma maxim okupata de Brazilia.

Lua portuo, antee multe importanta por importaco ed exportaco di vari, nun uzesas precipue por pasajeri qui arivas per krozonavi. La portuo Suape, jacanta an la metropolala regiono di Recife atendas navi dum tota yaro, kun nula problemi pri basa marei.

Importanta chosei konvergas a Recife, nome la choseo BR-101, qua sude ligas l'urbo a Salvador, Bahia e la sudo di Brazilia, e norde ligas l'urbo a João Pessoa e Natal. Altra importanta choseo esas BR-232, qua ligas Recife a regioni doplanda del stato.

Pri publika transporto, Recife havas 71 kilometri di metroo e lejera treni, dividita inter 5 linei kun entote 29 stacioni, transportanta cirkume 600 mil veheri omnadie. Ol esas la maxim importanta sistemo di metroo de la Nord-estala regiono, segun quanto di uzeri. L'urbo anke posedas cirkume 2.800 ordinara omnibusi, qui transportas 2 milion personi omnadie,^[10] e sistemo pri lejera e larja autobusi, nomizita "BRT Via Livre" qua povas transportar 335 mil personi omnadie.^[11] La sistemo di taxii havas 6 125 vehili.^[12] La quanto di automobili kreskis multe dum recenta yari: segun statistiki de marto 2015, existis 1 246 107 automobili en la urbo.^[13]

Turismo

Historiala edifici de Recife.

Recife atraktas turisti de multa loki de la mondo, precipue pro lua festi e kultural atraktivi, ma anke pro lua parki, muzei e historiala kirki. Exempli pri atraktivi esas:

• La historiala konstrukturi de la quarteri Recife, Santo Antônio, São José, Boa Vista e Santo Amaro, qui gastigas multa artala galerii, muzei ed altra kulturala loki.
• Che la quartero Recife (anke nomizita "Recife Antigo") jacas la nomizita "marko zero", de ube kalkulesas la disto inter Recife ed altra urbi de la stato, de Brazilia e de la mondo, ed anke la sinagogo Kahal Zur Israel, l'unesma sinagogo de Amerika.
• Che la quartero Santo Antônio jacas la palaco Campo das Princesas, sideyo dil gubernio di Pernambuco. L'edifico projetesis en 1786 e konstruktesis en 1841. Ol gastigis l'imperiestro Pedro la 2ma di Brazilia e lua spozino dum vizito a Pernambuco. Avan l'edifico plantacesis baobabo, arboro Afrikana.
• La Muzeo dil urbo (Museu da Cidade do Recife) jacas en la fortreso São Tiago das Cinco Pontas. Ol gastigas plu kam 250 mil objekti, 2560 libri e revui, 1898 imaji prezervata en komputeri - nome mapi ed arkitekturala projeti -, e 146 kareli uzita en konstrukturi.

Muzeo dil Stato.

• La Muzeo dil Stato Pernambuco (Museu do Estado de Pernambuco) inauguresis en 1929 e gastigas 12 mil objekti pri la historio, etnografio ed antropologio, inkluzite ceramikaji ed altra objekti produktita da Brazilian indijeni, religiala objekti, edc, ed anke historiala pikturi qui montras aspekti de la historio dil stato.
• La Muzeo Cais do Sertão gastigas objekti ed imaji pri la vivo dil kantisto e kompozisto Luiz Gonzaga, e pri la vivo dil habitantaro de la miarida regiono sertão. La muzeo judikesis kom un ek la maxim bona de Recife, segun la viziteri di la retpagino Trip Advisor.
• La baziliko "Nia Damo de Carmo" (Nossa Senhora do Carmo), en la quartero Santo Antônio, inauguresis en 1767, segun arkitekturala stilo baroko. Ol havas du turmi, di qui nur 1 parfinesis.^[14]
• La karnavalo di Recife ed Olinda, qua eventas dum la monati februaro o marto ante la Karesmo katolika, esas un ek la maxim granda stradala karnavali de Brazilia. Dum ta epoko, multa bandi e kamioneti kun fono-buxi pleas lauta muziko de la ritmi frevo e maracatu, e personi uzanta sive fantaziaji e/o maskili, sive ordinara vestaro, dansas en la stradi por amuzar su.
• En l'oceano proxim Recife existas multa loki ube on povas submersar por vidar sinkita navi e koloroza fishi, rayi e sharki. Sunala lumo penetras til plu kam 20 metri.^[15]

Pro lua granda quanto di bona hoteli, Recife ank uzesas da turisti qui deziras vizitar vicina turistala loki, exemple Olinda, Porto de Galinhas, Itamaracá o Caruaru.

Fratala urbi

Karnavalo en Recife.

Amsterdam, Nederlando Aveiro, Portugal Guangzhou, PR Chinia La Coruña, Hispania

Nantes, Francia Porto, Portugal Venezia, Italia Vitória, Brazilia

Referi

1. Publikigita da G1. Dato di publikigo: 28ma di junio 2023. 
2. Concentração urbana do Recife é a quinta maior do Brasil - Publikigita da Folha de Pernambuco. Dato di publikigo: 28ma di junio 2023. URL vidita ye 23ma di julio 2023. Idiomo: Portugalana.
3. Recife — cidade que surgiu do açúcar - Publikigita da Despertai!. URL vidita ye 24ma di mayo 2015. 
4. A escravidão que fez e explica o Brasil - URL vidita ye 2ma di marto 2015. 
5. Prelúdio para uma história: ciência e tecnologia no Brasil - Publikigita da Google Books. URL vidita ye 15ma di novembro 2016. Idiomo: Portugalana.
6. Palácio de Friburgo, Recife, PE - Publikigita da Fundaj. URL vidita ye 8ma di junio 2015. Idiomo: Portugalana.
7. Padre Polman:Os 60 importantes momentos - URL vidita ye 2ma di marto 2015. 
8. Brasil Holandês - URL vidita ye 16ma di marto 2012. Idiomo: Portugalana.
9. Estatísticas - Publikigita da Infraero. URL vidita ye 29ma di mayo 2019. Idiomo: Portugalana.
10. Empresas de ônibus pedem à Justiça que 70% da frota circule durante greve - Publikigita da G1. URL vidita ye 24ma di mayo 2015. 
11. BRT Via Livre - Publikigita da Granderecife.pe.gov.br. URL vidita ye 8ma di junio 2016. 
12. Táxi|Prefeitura do Recife - URL vidita ye 22ma di septembro 2019. Idiomo: Portugalana.
13. Frota na Região Metropolitana do Recife - URL vidita ye 14ma di julio 2015. Idiomo: Portugalana.
14. Basílica de Nossa Senhora do Carmo - URL vidita ye 22ma di septembro 2019. 
15. Recife, a capital brasileira de naufrágios - Publikigita da Diário de Pernambuco. Dato di publikigo: 28ma di januaro 2014. URL vidita ye 22ma di septembro 2019.