Karayan Yangtze

Yangtze
长江 (Cháng Jiāng)
Sumipnget iti Karayan Yangtze
Ti kurso ti Karayan Yangtze iti kaunegan ti Tsina
Lokasion
Pagilian	Tsina
Probinsia	Qinghai, Tibet, Yunnan, Sichuan, Chongqing, Hubei, Hunan, Jiangxi, Anhui, Jiangsu, Shanghai
Dagiti siudad	Yibin, Luzhou, Chongqing, Yichang, Jingzhou, Yueyang, Wuhan, Jiujiang, Anqing, Tongling, Wuhu, Nanjing, Zhenjiang, Yangzhou, Nantong, Shanghai
Pisikal a pakaidumdumaan
Taudan	Jari Hill
- lokasion	Banbantay Tanggula, Qinghai
- nagsasabtan	32°36′14″N 94°30′44″E
- kangato	5,170 m (16,960 ft)
Sabangan	Baybay Daya a Tsina
- lokasion	Shanghai ken Jiangsu
- nagsasabtan	31°23′37″N 121°58′59″ENagsasabtan: 31°23′37″N 121°58′59″E
Kaatiddog	6,357 km (3,950 mi)[1]
Kadakkel ti labneng	1,808,500 km^2 (698,300 sq mi)[5]
Panagayus
- kaadu	2,000 m^3/s (71,000 cu ft/s)
- natimbeng	30,166 m^3/s (1,065,300 cu ft/s)[2]
- kabassit	110,000 m^3/s (3,900,000 cu ft/s)[3][4]
Langlanga ti labneng
Dagiti tributario
- kanigid	Yalong, Min, Tuo, Jialing, Han
- kanawan	Wu, Yuan, Zi, Xiang, Gan, Huangpu

Karayan Yangtze
Nagan nga Insik
Tradisional nga Insik	長江
Napalaka nga Insik	长江
Literal a kaibuksilan	Ti Atiddog a Karayan
Dagiti transkripsion Pagalagadan a Mandarin Hanyu Pinyin Cháng Jiāng Wade–Giles Ch'ang Chiang IPA [tʂʰɑ̌ŋ tɕjɑ́ŋ]
Alternatibo a nagan nga Insik
Tradisional nga Insik	揚子江
Napalaka nga Insik	扬子江
Dagiti transkripsion Pagalagadan a Mandarin Hanyu Pinyin Yángzǐ Jiāng Wade–Giles Yangtzu Chiang IPA [jɑ̌ŋtsì tɕjɑ́ŋ]
Nagan a Tibetano
Tibetano	འབྲི་ཆུ་
Dagiti transkripsion Wylie 'bri chu THDL dri chu

Ti Karayan Yangtze, wenno Chang Jiang (Mandarin [tʂʰɑ̌ŋ tɕjɑ́ŋ]) ket isu ti kaatiddogan a karayan idiay Asia, ken ti maikatlo a kaatiddogan iti lubong. Daytoy ket agayus iti 6,418 kilometro (3,988 mi) manipud kadagiti glasier idiay Banak ti Qinghai-Tibet idiay Qinghai nga agpadaya a bumallasiw ti abagatan a laud, tengnga ken akindaya a Tsina sakbay nga agayus idiay Baybay Daya a Tsina idiay Shanghai. Daytoy pay ket maysa kadagiti kadakkelan a karayan iti lubong babaen ti tomo ti panagayus. Ti Yangtze ket agayus ti maysa a panglima a kalawa ti daga ti Republika dagiti Tattao iti Tsína (PRC) ken ti labneng ti karayanna ket pagtaengan dagiti maysa a pagkatlo ti populasion ti Tsina.^[6]

No mairaman ti Karayan Duyaw, ti Yangtze ket isu ti kangrunaan a karayan iti pakasaritaan, kultura ken ekonomia ti Tsina. Ti nalames a Karayan Yangtze Delta ket agpatpataud ti ad-adu ngem 20% ti GDP ti Tsina. Ti Karayan Yangtze ket agay-ayus kadagiti nadumaduma a kita ti ekosistema ken kabukbukodanna pay a pagtaengan dagiti nadumaduma a endemiko ken dagiti nadangran a sebbangan a mairaman ti Insik a buaya ken ti esturion ti Yangtze. Para kadagiti rinibu a tawen, dagiti tattao ket inus-usarda ti karayan para iti danum, panagsibog, kinadalus, pagluganan, industria, panagmarka ti pagbeddengan ken gubat. Ti Penned ti Tallo a Baw-ang idiay Karayan Yangtze ket isu ti kadakkelan a hidro-elektriko nga estasion ti elektrisidad iti lubong.^[7][8]

Dagiti napalabas a tawen, daytoy a karayan ket nakasagsagaba maipud kadagiti karugitan ti industria, dagiti nagayusan ti agrikultura, panaglan-ak, ken dagiti pannakapukaw ti kalugnakan ken danaw, a dagitoy ket mangipakaro kadagiti natiempoan a panaglayos. Adda dagiti paset ti karayan a nasalakniban tattan a kas dagiti katutubo a reserba. Ti maysa bennat ti Yangtze nga agyayus ti adalem a karabukob iti akinlaud a Yunnan ket paset ti Tallo a Paralelo a Karkarayan dagiti Nasalakniban a Lugar ti Yunnan, ti Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO.

Nagnagan

Ti nagan a "Yangtze", a nailetra pay iti "Yangtse" wenno "Yangzi", ket naala manipud iti lokal a nagan para iti maysa a gay-at iti akin-baba a Yangtze idiay asideg ti Yangzhou.

Ti "Yangzi" (Insik: 扬子; pinyin: Yángzǐ) ket isu idi ti nagan ti purok ken ti lugar ti maysa a taga-ugma a pagballasiwan ti balsa, ken ti "Jiang" (Insik: 江; pinyin: Jiāng) ken maysa kadagiti Insika balikas para iti karayan.^[9] Idi maiak-13 a siglo, ti nadayeg nga opisial ti Song a Dinastia, a ni Wen Tianxiang ket nangsurat ti maysa a daniw a natituluan iti Yangzi Jiang. Kalpasanna, dagiti Lumaud a Misionario ket nangngegda ti nagan ken impakatda iti intero a karayan.

Dagiti nagibasaran

1. Encyclopædia Britannica: Yangtze River http://www.britannica.com/eb/article-9110538/Yangtze-River
2. "Main Rivers". National Conditions. China.org.cn. Naala idi 2010-07-27.
3. https://probeinternational.org/three-gorges-probe/flood-types-yangtze-river Naiyarkibo Hulio 23, 2011, iti Wayback Machine Naala idi 2011-02-01
4. "Three Gorges Says Yangtze River Flow Surpasses 1998". Bloomberg Businessweek. 2010-07-20. Naala idi 2010-07-27.
5. Zhang Zengxin; Tao Hui; Zhang Qiang; Zhang Jinchi; Forher, Nicola; Hörmann, Georg (2009). "Moisture budget variations in the Yangtze River Basin, China, and possible associations with large-scale circulation". Stochastic Environmental Research and Risk Assessment. Springer Berlin/Heidelberg. 24 (5): 579–589. doi:10.1007/s00477-009-0338-7.
6. (Insik) [1]^{[permanente a natay a silpo]} Naala idi2010-09-10
7. "Tallo a Karabukob a Penned, Tsina : Ladawan ti Aldaw". earthobservatory.nasa.gov. Naala idi 2009-11-03.
8. Dagiti Sangalubongan a Karayan, bariweswes ti Tallo a Karabukob a Penned Naiyarkibo 2009-04-20 iti Wayback Machine, Naala idi Agosto 3, 2009
9. (Insik)An Min, "夜晤扬子津" Yangzi Wanbao Naiyarkibo 2012-04-05 iti Wayback Machine 2010-01-23

Adu pay a mabasbasa

• Carles, William Richard, "Ti Yangtse Chiang", Ti Heograpiko a Warnakan, Tom. 12, Blng. 3 (Sep., 1898), pp. 225–240; Inpablaak babaen ti: Blackwell Publishing para iti Kagimongan ti Naarian a Heograpiko (a kaduna ti Instituto dagiti Britaniko a Heograpo)
• Danielson, Eric N. 2004. Nanjing ken ti Akin-baba a Yangzi, Manipud ti Napalabas ken Agdama, Ti Baro a Trilohia ti Karayan Yangzi, Tom. II. Singapore: Times Editions/Marshall Cavendish. ISBN 981-232-598-0.
• Danielson, Eric N. 2005. Ti Tallo a Karabukob ken Ti Akin-ngato a Yangzi, Manipud ti Napalabas ken Agdama, Ti Baro a Trilohia ti Karayan Yangzi, Tom.. III. Singapore: Times Editions/Marshall Cavendish. ISBN 981-232-599-9.
• Grover, David H. 1992 Dagiti KOmersio a Barko ti Amerikano idiay Yangtze, 1920–1941. Wesport, Conn.: Praeger Publishers.
• Van Slyke, Lyman P. 1988. Yangtze: katutubo, pakasaritaan, ken ti karayan. Ti Bassit a Libro ti Stanford . ISBN 0-201-08894-0
• Winchester, Simon. 1996. Ti Karayan iti Tengnga ti Lubong: Ti angpangato a panagdaliasat idiay Yangtze ken Panagsubli iti Insik a Panawen, Holt, Henry & Company, 1996, hardcover, ISBN 0-8050-3888-4; trade paperback, Owl Publishing, 1997, ISBN 0-8050-5508-8; trade paperback, St. Martins, 2004, 432 pampanid, ISBN 0-312-42337-3

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Karayan Yangtze iti Wikimedia Commons
Palko ti Karayan Yangtze