Բիզնեսի շարունակականություն

Բիզնեսի շարունակականությունը կարող է սահմանվել որպես «կործանարար միջադեպից հետո կանխորոշված ընդունելի մակարդակներում ապրանքներ կամ ծառայություններ մատակարարելու կազմակերպության ունակություն»[1], իսկ բիզնեսի շարունակականության պլանավորումը[2][3] (կամ բիզնեսի շարունակականության և ճկունության պլանավորումը) կանխարգելման և վերականգնման համակարգերի ստեղծման գործընթաց է ՝ հնարավոր սպառնալիքները վերացնելու համար[4]։ Ի հավելումն, կանխարգելման նպատակն է ապահովել, որ ընթացիկ գործողությունները կատարվեն աղետներից առաջ և դրա ընթացքում[5]։ Բիզնեսի շարունակականությունը ինչպես բիզնեսի շարունակականության պլանավորման, այնպես էլ աղետների վերականգնման պատշաճ կատարման գնահատված արդյունքն է:

Ստանդարտացման տարբեր մարմիններ հրապարակել են բիզնեսի շարունակականության մի քանի ստանդարտներ ՝ ընթացիկ պլանավորման առաջադրանքների ցուցակ կազմելու հարցում օգնելու համար[6]։

Բիզնեսի շարունակականությունը պահանջում է վերևից ներքև մոտեցում՝ բացահայտելու կազմակերպության նվազագույն պահանջները՝ որպես կազմակերպություն նրա կենսունակությունն ապահովելու համար: Կազմակերպության դիմադրությունը ձախողմանը «կարողությունն է ... դիմակայելու իր միջավայրի փոփոխություններին և դեռևս գործելու»[7]: Հաճախ այն կոչվում է ճկունություն, այն կարողություն է, որը կազմակերպություններին հնարավորություն է տալիս կա՛մ դիմանալ շրջակա միջավայրի փոփոխություններին՝ առանց մշտապես հարմարվելու, կա՛մ կազմակերպությունը ստիպված է հարմարեցնել աշխատանքի նոր ձև, որն ավելի լավ է համապատասխանում շրջակա միջավայրի նոր պայմաններին[7]։

Ընդհանուր ակնարկ

Պլանը պետք է ներառի ցանկացած իրադարձություն, որը կարող է բացասաբար ազդել գործառնությունների վրա, ինչպիսիք են մատակարարման շղթայի ընդհատումը, կրիտիկական ենթակառուցվածքների (հիմնական սարքավորումների կամ հաշվողական/ցանցային ռեսուրսների) կորուստը կամ վնասը: ԲՇՊ - ն, այսպիսով, հանդիսանում է ռիսկերի կառավարման ենթաբաժին[8]։ ԱՄՆ-ում պետական գործակալություններն այս գործընթացն անվանում են գործողությունների շարունակական պլանավորում (անգլ․՝ COOP)[9]։ Բիզնեսի շարունակականության պլանը[10] նկարագրում է բնական աղետների մի շարք սցենարներ և այն քայլերը, որոնք բիզնեսը կարող է ձեռնարկել յուրաքանչյուր դեպքում ՝ բնականոն գործունեությանը վերադառնալու համար: ԲՇՊ-ները նախապես կազմվում են և կարող են ներառել նաև նախազգուշական միջոցներ, որոնք պետք է ձեռնարկել: Սովորաբար ստեղծված լինելով՝ հիմնական աշխատողների, ինչպես նաև շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ, ԲՇՊ-ը միջոցառումների ամբողջություն է, որոնք ուղղված են անբարենպաստ սցենարների դեպքում բիզնեսի հնարավոր վնասը նվազագույնի հասցնելուն[11]։

Կայունություն

2005 թվականին կատարված վերլուծությունը, թե ինչպես անսարքությունները կարող են բացասաբար ազդել կորպորացիաների գործունեության վրա, և ինչպես կայունության ներդրումները կարող են մրցակցային առավելություն տալ այն ձեռնարկությունների նկատմամբ, որոնք պատրաստ չեն տարբեր արտակարգ իրավիճակների [12], ընդլայնեց այդ ժամանակ տարածված բիզնեսի շարունակականության պլանավորման պրակտիկան: Առևտրային կազմակերպությունները, ինչպիսիք են մրցունակության խորհուրդը, աջակցեցին կայունության այս նպատակին[13]։

Փոփոխության հարմարվողականությունը, որը տեղի է ունենում, ըստ երևույթին, ավելի դանդաղ և էվոլյուցիոն, երբեմն տարիներ կամ տասնամյակներ շարունակ, նկարագրվում է որպես ավելի կայուն[14], և «ռազմավարական կայունություն» տերմինը ներկայումս օգտագործվում է ոչ միայն մեկանգամյա ճգնաժամին դիմակայելու համար, այլև անընդհատ կանխատեսելու և ճշգրտելու համար, «նախքան փոփոխությունների հիմքերի ի հայտ գալը»:

Այս մոտեցումը երբեմն հակիրճ նկարագրվում է հետևյալ կերպ ՝ պատրաստակամություն[15], պաշտպանություն, արձագանք և վերականգնում[16]։

Կայունության տեսությունը կարող է կապված լինել հասարակայնության հետ կապերի ոլորտի հետ: Կայունությունը հաղորդակցական գործընթաց է, որը կառուցվում է քաղաքացիների, ընտանիքների, մեդիա համակարգի, կազմակերպությունների և կառավարությունների կողմից ամենօրյա խոսակցության և միջնորդավորված զրույցի միջոցով[17]։

Տեսությունը հիմնված է Փերդյու համալսարանի Բրայան Լամբի հաղորդակցության դպրոցի պրոֆեսոր Պատրիս Մ. Բուզանելի աշխատանքի վրա: Իր 2010թ. «Տոկունություն. Խոսել, դիմադրել և պատկերացնել նոր նորմեր» հոդվածում Բուզանելը քննարկել է կազմակերպությունների՝ ճգնաժամից հետո կայունություն ստեղծելու միջոցով բարգավաճելու կարողությունը[18]: Բուզանելը նշել է, որ կան հինգ տարբեր գործընթացներ, որոնք մարդիկ օգտագործում են կայունությունը պահպանելու համար ՝ նորմալ ապրելակերպի ստեղծում, ինքնության ամրապնդում, կապի ցանցերի պահպանում և օգտագործում, այլընտրանքային տրամաբանության կիրառում և բացասական զգացմունքների նվազեցում ՝ միաժամանակ ուժեղացնելով դրական հույզերը:

Եթե մենք դիմենք կայունության տեսությանը, ապա կարող ենք տեսնել, որ այն նման է հակաճգնաժամային հաղորդակցության տեսությունը, բայց դրանք նույնը չեն: Հակաճգնաժամային հաղորդակցության տեսությունը հիմնված է ընկերության հեղինակության վրա, մինչդեռ կայունության տեսությունը հիմնված է ընկերության վերականգնման գործընթացի վրա: Կայունության հինգ հիմնական բաղադրիչ կա․ նորմալ ապրելակերպի ստեղծում, ինքնության ամրապնդում, կապի ցանցերի պահպանում և օգտագործում, այլընտրանքային տրամաբանության կիրառում և բացասական զգացմունքների նվազեցում ՝ միաժամանակ ուժեղացնելով դրական հույզերը[19]։ Այս գործընթացներից յուրաքանչյուրը կարող է կիրառելի լինել բիզնեսի համար ճգնաժամային ժամանակներում ՝ կայունությունը դարձնելով կարևոր գործոն, որի վրա ընկերությունները պետք է կենտրոնանան վերապատրաստման ընթացքում:

Ճգնաժամն ազդում է մարդկանց երեք հիմնական խմբերի վրա. դրանք միկրո (անհատներ), մեզո (խմբեր կամ կազմակերպություններ) և մակրո մակարդակներ են (ազգային կամ միջկազմակերպական): Գոյություն ունեն նաև կայունության երկու հիմնական տեսակ ՝ նախաձեռնողական և ընթացիկ կայունություն: Նախաձեռնողական կայունությունը ճգնաժամին նախապատրաստվելն է և ընկերության համար ամուր հիմք ստեղծելը: Ընթացիկ կայունությունը ներառում է աշխատողների հետ կապի և նամակագրության շարունակական պահպանում[20]։ Նախաձեռնողական կայունությունը ընթացիկ խնդիրների լուծումն է, նախքան դրանց աշխատանքային միջավայրում հնարավոր փոփոխություններ առաջացնելը, և դրան հաջորդող կայունությունը, որը պահպանում է կապը և ընդունում փոփոխությունները միջադեպից հետո: Կայունությունը կարող է գնահատվել ցանկացած կազմակերպությունում: Նոր Զելանդիայում Քենթերբերիի համալսարանի «Կայուն կազմակերպություններ» ծրագրի շրջանակներում մշակվել է գնահատման գործիք ՝ կազմակերպությունների կայունության համեմատական վերլուծության համար[21]։ Այն ընդգրկում է 11 կատեգորիաներ, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 5-ից 7 հարց: Գնահատման արդյունքում ստացվել է կայունության գործակից[22]։

Շարունակականություն

Պլաններն ու ընթացակարգերը օգտագործվում են բիզնեսի շարունակականության պլանավորման մեջ՝ ապահովելու, որ կազմակերպության գործունեությունը պահպանելու համար անհրաժեշտ կարևոր կազմակերպչական գործողությունները շարունակվեն իրականացնել այն իրադարձությունների ընթացքում, երբ խախտվում են հիմնական գործառնական կախվածությունները: Շարունակականությունը պարտադիր չէ, որ տարածվի կազմակերպության կողմից իրականացվող բոլոր գործունեության վրա: Օրինակ, ISO 22301:2019-ի համաձայն, կազմակերպությունները պետք է սահմանեն իրենց բիզնեսի շարունակականության նպատակները, ապրանքների և ծառայությունների հետ գործառնությունների նվազագույն մակարդակները, որոնք կարող են համարվել ընդունելի, և առավելագույն թույլատրելի պարապուրդի ժամանակահատվածը (անգլ․՝ MTPD), որը կարող է թույլատրվել[23]։

Դրա պլանավորման հիմնական ծախսը աուդիտի համապատասխանության կառավարման փաստաթղթերի պատրաստումն է. ավտոմատացման գործիքները հասանելի են այս տեղեկատվության ձեռքով արտադրելու հետ կապված ժամանակը և ծախսերը նվազեցնելու համար:

Գույքագրում

Պլանավորողները պետք է տեղեկատվություն ունենան հետևյալի մասին․

  • Սարքավորումներ
  • Սպառվող նյութեր և մատակարարներ
  • Գտնվելու վայրը, ներառյալ այլ գրասենյակները և աշխատանքային տարածքների պահուստավորման/վերականգնման օբյեկտները (անգլ․՝ WAR)
  • Փաստաթղթեր, ներառյալ ձեռնարկությունից դուրս պահվող պահուստավորված օրինակները[10]։
    • Բիզնես փաստաթղթեր
    • Ընթացակարգային փաստաթղթեր

Վերլուծություն

Վերլուծության փուլը բաղկացած է․

  • Ազդեցության վերլուծություն
  • Սպառնալիքների և ռիսկերի վերլուծություն
  • Ազդեցության սցենարներ

Կորուստների գործակիցների քանակական գնահատումը պետք է ներառի նաև «դատական գործընթացում պաշտպանության ծախսերը»[24]։ Հաշվարկվել է, որ կորուստների կանխարգելման համար ծախսված մեկ դոլարը կարող է կանխել «բնական աղետների հետ կապված յոթ դոլար տնտեսական կորուստները»[25]։

Բիզնեսի ազդեցության վերլուծություն (ԲԱՎ)

Բիզնեսի ազդեցության վերլուծությունը տարբերակում է կազմակերպության կրիտիկական (հրատապ) և ոչ կրիտիկական (ոչ հրատապ) գործառույթները/գործունեությունը: Գործառույթը կարող է համարվել կրիտիկական, եթե դա սահմանված է օրենքով:

Յուրաքանչյուր գործառույթ/գործունեություն, ընդհանուր առմամբ, կախված է բաղադրիչների համադրությունից՝ գործառույթն ապահովելու համար:

  • Մարդկային ռեսուրսներ (Ամբողջ դրույքով աշխատող աշխատակազմ, կես դրույքով աշխատող աշխատակազմ, կամ պայմանագրային աշխատակիցներ)
  • ՏՏ համակարգեր
  • Ֆիզիկական ակտիվներ (բջջային հեռախոսներ, նոութբուքեր/աշխատանքային կայաններ և այլն)
  • Փաստաթղթեր (էլեկտրոնային կամ ֆիզիկական)

Յուրաքանչյուր գործառույթի համար նշանակվում է երկու արժեք.

  • Վերականգնման կետի (անգլ.` RPO) նպատակը տվյալների թույլատրելի ուշացումն է: Օրինակ ՝ ընդունելի՞ է, որ ընկերությունը կորցնի տվյալները 2 օրվա ընթացքում[26]։ Վերականգնման կետի նպատակը այն է, որ պետք է ապահովի, որ յուրաքանչյուր գործողության համար տվյալների առավելագույն թույլատրելի կորուստը չգերազանցվի:
  • Թիրախային վերականգնման ժամանակ (անգլ.` RTO) – գործառույթը վերականգնելու համար ընդունելի ժամանակահատված:

Վերականգնման առավելագույն ժամանակ

Առավելագույն ժամանակային սահմանափակումները, թե որքան ժամանակ կարող են ձեռնարկության հիմնական արտադրանքները կամ ծառայությունները անհասանելի կամ անհասանելի լինել, մինչև շահագրգիռ կողմերը անընդունելի հետևանքները ընկալեն, անվանվել են հետևյալ կերպ.

  • Խափանման առավելագույն թույլատրելի ժամանակահատված
  • Առավելագույն թույլատրելի պարապուրդ
  • Առավելագույն թույլատրելի ձախողում
  • Առավելագույն ընդունելի անջատում[27][28]

Համաձայն ԻՍՕ 22301 ստանդարտի ՝ «աշխատանքի առավելագույն թույլատրելի ընդմիջում» և «առավելագույն թույլատրելի պարապուրդի ժամանակահատված» տերմինները նշանակում են նույն բանը և սահմանվում են նույն բառերով[29]։

Հետևողականություն

Երբ մեկից ավելի համակարգեր խափանում են, վերականգնման ծրագրերը պետք է հավասարակշռեն տվյալների համապատասխանության անհրաժեշտությունը այլ նպատակների հետ, ինչպիսիք են RTO-ն և RPO-ն[30]։ Այս նպատակը կոչվում է Վերականգնման հետևողականության նպատակ (RCO): Այն օգտագործում է տվյալների հետևողականության նպատակները՝ արտակարգ միջադեպից հետո փոխկապակցված համակարգերում բաշխված բիզնեսի տվյալների հետևողականության ցուցանիշը որոշելու համար: Այս համատեքստում օգտագործվող նմանատիպ տերմիններն են ՝ «վերականգնման հետևողականության բնութագրերը» (անգլ․՝ RCC) և «վերականգնման օբյեկտի մանրամասնության աստիճանը» (անգլ․՝ ROG)[31]։

Թեև RTO-ն և RPO-ն յուրաքանչյուր համակարգի համար բացարձակ արժեքներ են, RCO-ն արտահայտվում է որպես տոկոս, որը չափում է բիզնես տվյալների իրական և նպատակային վիճակի միջև շեղումը գործընթացների խմբերի կամ առանձին բիզնես գործընթացների համակարգերի միջև:

Հետևյալ բանաձևը հաշվարկում է RCO-ն «n»-ով, որը ներկայացնում է բիզնես գործընթացների քանակը և «սուբյեկտները», որոնք ներկայացնում են բիզնես տվյալների վերացական արժեք.

100% RCO-ն նշանակում է, որ վերականգնումից հետո բիզնեսի տվյալների որևէ շեղում տեղի չի ունենում[32]։

Սպառնալիքների և ռիսկերի վերլուծություն

Վերականգնման պահանջները սահմանելուց հետո յուրաքանչյուր պոտենցիալ սպառնալիք կարող է պահանջել վերականգնման եզակի քայլեր: Ընդհանուր սպառնալիքները ներառում են.

* Համաճարակ/համավարակ

Ազդեցության սցենարներ

Ազդեցության սցենարները բացահայտում և փաստաթղթավորում են.

  • բժշկական պարագաների անհրաժեշտությունը[33]
  • փոխադրման տարբերակների անհրաժեշտությունը[34]
  • միջուկային աղետների քաղաքացիական ազդեցությունը[35]
  • բիզնեսի և տվյալների մշակման համար ծախսվող նյութերի անհրաժեշտությունը[36]

Սրանք պետք է արտացոլեն հնարավոր ամենալայն վնասը։

Պատրաստվածության մակարդակներ

SHARE-ի աղետների վերականգնման յոթ մակարդակները[37] որոնք թողարկվել են 1992 թվականին, և թարմացվել են 2012 թվականին IBM-ի կողմից որպես ութ մակարդակի մոդել[38]․

  • Մակարդակ 0 – Տվյալներ չկան • Աղետների վերականգնման 0 մակարդակի լուծում ունեցող ձեռնարկությունները չունեն աղետից վերականգնման ծրագիր: Չկա ոչ մի պահպանված տեղեկատվություն, ոչ մի փաստաթուղթ, ոչ մի պահեստային սարքավորում և ոչ մի արտակարգ իրավիճակի պլան: Վերականգնման տիպիկ ժամանակ. վերականգնման ժամանակահատվածն այս դեպքում անկանխատեսելի է:
  • Մակարդակ 1 – տվյալների պահուստավորում առանց ռեսուրսների հասանելիության • 1-ին մակարդակի աղետների վերականգնման լուծումներ օգտագործող ձեռնարկությունները պահուստավորում են իրենց տվյալները ձեռնարկությունից դուրս: Կախված նրանից, թե որքան հաճախ է պահուստավորումը կատարվում, նրանք կարող են կորցնել տվյալները, այնուամենայնիվ, դրանց պահուստավորումը ապահով կերպով պահվում է բիզնեսի սահմաններից դուրս: Սակայն այս մակարդակում բացակայում են այն համակարգերը, որոնցում հնարավոր կլինի վերականգնել տվյալները։ Պիկապ բեռնատարի մուտքի մեթոդ (անգլ․՝ PTAM):
  • Մակարդակ 2 – Տվյալների կրկնօրինակում Hot Site-ով • Մակարդակ 2 աղետների վերականգնման լուծումները կանոնավոր կերպով կրկնօրինակում են մագնսիական ժապավենի վրա: Սա զուգորդվում է տեղամասից դուրս գտնվող սարքավորումների և ենթակառուցվածքների հետ (հայտնի է որպես Hot Site), որոնք թույլ են տալիս համակարգերը վերականգնել այդ մագնիսական ժապավեններից: Այս բազմամակարդակ լուծումը  պահանջում է մի քանի ժամից մինչև մի քանի օր ՝ տվյալների վերականգման համար։ Որպես օրինակ կարելի է բերել PTAM-ը ՝ կայք արագ մուտք գործելու հնարավորությամբ:
  • Մակարդակ 3 – էլեկտրոնային պահեստավորում • 3-րդ մակարդակի լուծումներն օգտագործում են 2-րդ մակարդակի բաղադրիչներ: Բացի դրանից, որոշ կարևոր տվյալներ պահվում են էլեկտրոնային եղանակով: Այս տվյալները, որպես կանոն, ավելի արդիական են, քան նրանք, որոնք փոխանցվում են PTAM-ի միջոցով: Արդյունքում, տվյալների ավելի քիչ վերականգնում կամ կորուստ է տեղի ունենում խափանումից հետո:
  • Մակարդակ 4 – Ակնթարթային պատճենավորում • 4-րդ մակարդակի լուծումներն օգտագործվում են այն ձեռնարկությունների կողմից, որոնք պահանջում են ինչպես ավելի շատ տվյալներ, այնպես էլ ավելի արագ վերականգնում: 4-րդ մակարդակի լուծումները սկսում են ներառել ավելի շատ սկավառակի վրա հիմնված լուծումներ, քան մագնիսական ժապավենի վրա հիմնված լուծումներն, ինչպես ընդունված է ավելի ցածր մակարդակներում: Հնարավոր է, դեռևս,մ տվյալների կորուստ մի քանի ժամվա ընթացքում, բայց ավելի հեշտ է նման ակընթարթային (PIT) պատճեններ կատարել, քան տվյալները, որոնք կարող են կրկնօրինակվել ժապավենի վրա հիմնված լուծումների միջոցով:
  • Մակարդակ 5 – Գործարքների ամբողջականություն • 5-րդ մակարդակի լուծումներն օգտագործվում են ձեռնարկությունների կողմից՝ արտադրության և վերականգնման տվյալների կենտրոնների միջև տվյալների հետևողականության պահանջով: Նման լուծումներում տվյալների կորուստը շատ քիչ է կամ ընդհանրապես բացակայում է. այնուամենայնիվ, այս ֆունկցիոնալության առկայությունը լիովին կախված է օգտագործվող հավելվածից:
  • Մակարդակ 6 – Տվյալների զրոյական կամ աննշան կորուստ •  6-րդ մակարդակի աղետների վերականգնման լուծումներն ապահովում են տվյալների անվտանգության ամենաբարձր մակարդակը: Դրանք օգտագործվում են այն ձեռնարկությունների կողմից, որոնք գործնականում թույլ չեն տալիս տվյալների կորուստ, և որոնք պետք է արագ վերականգնեն տվյալները հավելվածներում: Այս լուծումները կախվածություն չունեն հավելվածներից տվյալների հետևողականություն ապահովելու համար:
  • Մակարդակ 7 – Բարձր ավտոմատացված, բիզնեսի համար ինտեգրված լուծում • 7-րդ մակարդակի լուծումները ներառում են բոլոր հիմնական բաղադրիչները, որոնք օգտագործվում են 6-րդ մակարդակի լուծումների համար՝ ավտոմատացման լրացուցիչ ինտեգրմամբ: Սա թույլ է տալիս 7-րդ մակարդակի լուծմանը ապահովել տվյալների համապատասխանությունը, որոնցք տրված են 6-րդ մակարդակում: Բացի այդ, հավելվածների վերականգնումն ավտոմատացված է, ինչը թույլ է տալիս համակարգերի և հավելվածների վերականգնումը շատ ավելի արագ և ավելի հուսալի, քան հնարավոր կլիներ ձեռքով աղետների վերականգնման ընթացակարգերի միջոցով:

Լուծման մշակում

Ազդեցության վերլուծության փուլի երկու հիմնական պահանջներն են.

  • ՏՏ-ի համար. դիմումի և տվյալների նվազագույն պահանջները և դրանց հասանելիության ժամանակը:
  • ՏՏ-ից դուրս. թղթային պատճենների պահպանում (օրինակ ՝ պայմանագրեր): Գործընթացի պլանը պետք է հաշվի առնի անձնակազմի որակավորումը և ներկառուցված տեխնոլոգիաները:

Այս փուլը համընկնում է աղետների վերականգնման պլանավորման հետ:

Լուծման փուլը որոշում է.

  • Ճգնաժամային կառավարման հրամանատարական կառուցվածքը,
  • Հեռահաղորդակցության ճարտարապետությունը՝ հիմնական և օժանդակ աշխատատեղերի միջև,
  • Տվյալների վերարտադրման մեթոդիկան՝ առաջնային և երկրորդային աշխատանքային տեղամասերի միջև,
  • Պահուստային կայքը ՝ հավելվածներով, տվյալներով և աշխատանքային տարածքով։

Ստանդարտներ

ԻՍՕ Ստանդարտներ

Կան բազմաթիվ ստանդարտներ, որոնք հասանելի են բիզնեսի շարունակական պլանավորման և դրա կառավարմանն աջակցելու համար[39][40], Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը (ԻՍՕ), օրինակ, մշակել է ստանդարտների մի ամբողջ շարք բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգերի վերաբերյալ[41] տեխնիկական կոմիտեի ԻՍՕ/ՏԿ 292-ի պատասխանատվության ներքո.

  • ԻՍՕ 22300:2021 անվտանգություն և կայունություն[42]
  • ԻՍՕ 22301:2019 անվտանգություն և կայունություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – Պահանջներ (փոխարինում է ԻՍՕ 22301:2012)[43]
  • ԻՍՕ 22313:2020 անվտանգություն և կայունություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – ԻՍՕ 22301 ստանդարտի օգտագործման ուղեցույց (փոխարինում է ԻՍՕ 22313:2012 ստանդարտին անվտանգություն և կայունություն - բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր - ԻՍՕ 22301 ստանդարտի օգտագործման ուղեցույց)[44]
  • ԻՍՕ/ՏԿ 22317:2021 անվտանգություն և կայունություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – բիզնեսի ազդեցության վերլուծության ուղեցույց - (փոխարինում է ԻՍՕ /ՏԿ 22315:2015 Սոցիալական անվտանգություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – բիզնեսի ազդեցության վերլուծության ուղեցույց)[45]
  • ԻՍՕ/ՏԿ 22318:2021 անվտանգություն և կայունություն– բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – մատակարարման շղթայի շարունակականության ուղեցույց (փոխարինում է ԻՍՕ/ՏԿ 22318:2015 սոցիալական անվտանգություն — բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր — մատակարարման շղթայի շարունակականության ուղեցույց)[46]
  • ԻՍՕ/ԷՄՀ 22330:2018 անվտանգություն և կայունություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – բիզնեսի շարունակականության ապահովման կադրային ասպեկտների ուղեցույց (արդիական է 2022 թվականից)[47]
  • ԻՍՕ/ԷՄՀ 22331:2018 անվտանգություն և կայունություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – բիզնեսի շարունակականության ռազմավարության ուղեցույց - (արդիական է 2022 թվականից)[48]
  • ԻՍՕ/ՏԿ 22332:2021 անվտանգություն և կայունություն – բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգեր – բիզնեսի շարունակականության պլանների և ընթացակարգերի մշակման ուղեցույց (արդիական է 2022 թվականից)[49]
  • ԻՍՕ/ԷՄՀ/ՏԿ 17021-6:2014 համապատասխանության գնահատում – կառավարման համակարգերի աուդիտ և սերտիֆիկացում իրականացնող մարմիններին ներկայացվող պահանջներ – Մաս 6. բիզնեսի շարունակականության կառավարման համակարգերի աուդիտի և սերտիֆիկացման իրավասության պահանջներ[50]
  • ԻՍՕ/ԷՄՀ 24762:2008 տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ — անվտանգության ապահովման մեթոդներ — տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների ոլորտում աղետների վերականգնման ծառայությունների ուղեցույց (հանվել է)[51]
  • ԻՍՕ/ԷՄՀ 27001:2022 տեղեկատվական անվտանգություն, կիբերանվտանգություն և գաղտնիության պաշտպանություն-տեղեկատվական անվտանգության կառավարման համակարգեր-Պահանջներ: (Փոխարինում է ԻՍՕ /ԷՄՀ 27001:2013 ստանդարտին ՝ «տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ — Անվտանգության մեթոդներ — տեղեկատվական անվտանգության կառավարման համակարգեր — Պահանջներ»)[52]
  • ԻՍՕ/ԷՄՀ 27002:2022 տեղեկատվական անվտանգությունը, կիբերանվտանգությունը և անձնական կյանքի պաշտպանությունը տեղեկատվական անվտանգության վերահսկման միջոցներ են: (Փոխարինում է ԻՍՕ /ԷՄՀ 27002: 2013 տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ ստանդարտին - անվտանգության ապահովման մեթոդներ-տեղեկատվական անվտանգության վերահսկման գործնական կանոնների շարք)[53]
  • ԻՍՕ /ԷՄՀ 27031:2011 տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ – անվտանգության ապահովման մեթոդներ – բիզնեսի շարունակականության համար տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների պատրաստվածության ուղեցույց[54]
  • ԻՍՕ/ԱՕԾ 22399:2007 «հանրային անվտանգություն. միջադեպերի պատրաստվածության և գործառնական գործունեության շարունակականության ուղեցույց» (հանտվել է)[55]
  • ԻՎԱ 5:2006 Արտակարգ իրավիճակների պատրաստություն (հանվել է)[56]

Բրիտանական ստանդարտներ

Բրիտանական ստանդարտների ինստիտուտը (անգլ․՝ BSI Group) թողարկել է մի շարք ստանդարտներ, որոնք այդ ժամանակից ի վեր վերացվել և փոխարինվել են վերը նշված ԻՍՕ ստանդարտներով:

  • ԲՍ 7799-1:1995 - ծայրամասային կերպով հասցեագրված տեղեկատվական անվտանգության ընթացակարգեր: (հանվել է)[57]
  • ԲՍ 25999-1:2006 - Բիզնեսի շարունակականության կառավարում Մաս 1. Գործնական օրենսգիրք (փոխարինված, հանվել է)[58]
  • ԲՍ 25999-2:2007 Բիզնեսի շարունակականության կառավարում Մաս 2. Հստակեցում (փոխարինվել է, հանվել է)[59]
  • 2008: ԲՍ 25777, տեղեկատվական եւ հաղորդակցական տեխնոլոգիաների օգտագործման շարունակականության կառավարում: Պրակտիկայի օրենսգիրք (հանվել է)[60]

Մեծ Բրիտանիայում BS 25999-2:2007 և BS 25999-1:2006 ստանդարտները օգտագործվել են բոլոր կազմակերպություններում, արդյունաբերություններում և տնտեսության ոլորտներում բիզնեսի շարունակականությունը կառավարելու համար: Այս փաստաթղթերը պարունակում են գործնական գործողությունների ծրագիր արտակարգ իրավիճակների մեծ մասի համար ՝ սկսած ծայրահեղ եղանակային պայմաններից մինչև ահաբեկչություն, ՏՏ համակարգի խափանում և անձնակազմի հիվանդություններ[61]։

2004 թ. - ին, Նախորդ տարիների ճգնաժամերից հետո, Մեծ Բրիտանիայի կառավարությունը ընդունեց 2004 թ. քաղաքացիական արտակարգ իրավիճակների մասին օրենքը. ձեռնարկությունները պետք է շարունակական պլանավորման միջոցներ ձեռնարկեն գոյատևելու և բարգավաճելու համար ՝ միաժամանակ ձգտելով նվազագույնի հասցնել միջադեպերը: Մաս 1. Քաղաքացիական պաշտպանություն, որը ներառում է տեղական պատասխանողների գործառույթներն ու պարտականությունները, Մաս 2.արտակարգ իրավիճակների լիազորություններ[62]։ Միացյալ Թագավորությունում կայունության ապահովումն իրականացվում է տեղական մակարդակում տեղական կայունության ֆորումի կողմից[63]։

Ավստրալական ստանդարտներ

  • Կ 292-2006, «բիզնեսի շարունակականության կառավարման գործնական ուղեցույց»[64]
  • Կ293-2006, «Բիզնեսի շարունակականության կառավարման գործնական ուղեցույց»[65]

Ամերիկյան ստանդարտներ

  • Աղետների/արտակարգ իրավիճակների կառավարման և բիզնեսի շարունակականության ծրագրերի NFPA 1600 ստանդարտ (2010). Հրդեհային պաշտպանության ազգային ասոցիացիա. (տեղահանվել է)[66]
  • NFPA 1600, շարունակականության, արտակարգ իրավիճակների և ճգնաժամային կառավարման ստանդարտ (2019, գործող ստանդարտ), հրդեհային պաշտպանության ազգային ասոցիացիա[67]
  • Գործողությունների շարունակականության ապահովում (անգլ․՝ COOP) և շարունակականության քաղաքականության իրականացման ազգային պլան (NCPIP), Միացյալ Նահանգների դաշնային կառավարություն[68][69][70]
  • Բիզնեսի շարունակականության պլանավորման կենտրոն, ներքին գործերի նախարարության, ազգային պաշտպանության և ծրագրերի գրասենյակ և FEMA[71][72][73][68]
  • ASIS SPC.1-2009, Կազմակերպության կայունություն. անվտանգության, պատրաստակամության և շարունակականության կառավարման համակարգեր-պահանջներ և օգտագործման ուղեցույց, ամերիկյան ստանդարտների ազգային ինստիտուտ[74]

Իրականացում և փորձարկում

Իրականացման փուլը ներառում է քաղաքականության փոփոխություն, նյութերի ձեռքբերում, անձնակազմ և փորձարկում:

Փորձարկում և ընդունում կազմակերպության կողմից

2008 թ. - ին բրիտանական ստանդարտների ինստիտուտի կողմից հրատարակված «Վարժությունների կատարելության համար» գրքում սահմանվել են վարժությունների երեք տեսակ, որոնք կարող են օգտագործվել բիզնեսի շարունակականության պլանները փորձարկելիս:

  • Սեղանի վարժություններ - փոքր թվով մարդիկ կենտրոնանում են բիզնեսի շարունակակնության պլանի որոշակի ասպեկտի վրա: Մեկ այլ ձևով մասնակցում է մեկ ներկայացուցիչ՝ մի քանի թիմերից:
  • Միջին վարժություններ - մի քանի բաժիններ, թիմեր կամ առարկաներ կենտրոնանում են բիզնես շարունակականության պլանի մի քանի ասպեկտների վրա.մասշտաբը կարող է տատանվել մեկ շենքի մի քանի թիմերից մինչև տարբեր վայրերում աշխատող մի քանի թիմեր:
  • Համալիր վարժություններ - միջին վարժության բոլոր ասպեկտները մնում են, բայց առավելագույն իրատեսության համար ավելացվում է առանց ծանուցման ակտիվացումը, փաստացի տարհանումը և աղետի վերականգնման վայրի փաստացի կանչը:

Չնայած մեկնարկի և ավարտի ժամանակները նախապես համաձայնեցված են, իրական տևողությունը կարող է անհայտ լինել, եթե թույլ տան, որ իրադարձությունները ընթանան իրենց հունով:

Պահպանում

Բիզնեսի շարունակականության պլան ձեռնարկի[75] սպասարկման երկամյա կամ տարեկան ցիկլի պահպանումը բաժանված է երեք պարբերական գործողությունների․

  • Ձեռնարկի տեղեկատվության հաստատում, տրամադրում անձնակազմին իրազեկման և կարևորագույն անձանց հատուկ վերապատրաստման համար:
  • Վերականգնման աշխատանքների համար ստեղծված տեխնիկական լուծումների փորձարկում և ստուգում:
  • Կազմակերպության վերականգնման ընթացակարգերի փորձարկում և ստուգում:

Փորձարկման փուլում հայտնաբերված խնդիրները հաճախ պետք է վերաներկայացվեն վերլուծության փուլ:

Տեղեկատվություն և թիրախներ

ԲՇՊ ձեռնարկը պետք է մշակվի կազմակերպության հետ և պահպանի տեղեկատվություն այն մասին, թե ով ինչ պետք է իմանա.

  • Մի շարք ստուգաթերթեր
    • Աշխատանքի նկարագրություններ, անհրաժեշտ հմտություններ, վերապատրաստման պահանջներ
    • Փաստաթղթավորում և փաստաթղթերի կառավարում
  • Տերմինաբանության սահմանումներ ՝ աղետների վերականգնման ընթացքում տեղեկատվության ժամանակին փոխանակումը հեշտացնելու համար[76]
  • Բաշխման ցուցակներ (աշխատակազմ, կարևոր հաճախորդներ, վաճառողներ/մատակարարներ)
  • Տեղեկատվություն կապի և տրանսպորտային ենթակառուցվածքների մասին (ճանապարհներ, կամուրջներ)[77]

Տեխնիկական

Մասնագիտացված տեխնիկական ռեսուրսները պետք է պահպանվեն։ Ստուգումները ներառում են.

  • Վիրուսների սահմանումների տարածում
  • Հավելվածի անվտանգության և սպասարկման կարկատների բաշխում
  • Սարքավորումների գործունակություն
  • Հավելվածի գործունակություն
  • Տվյալների վավերացում
  • Տվյալների կիրառում

Վերականգնման ընթացակարգերի փորձարկում և ստուգում

Ծրագրային ապահովման և աշխատանքային գործընթացի փոփոխությունները պետք է փաստաթղթավորվեն և վավերացվեն, ներառյալ ստուգումը, ըստ որի, փաստաթղթավորված աշխատանքային գործընթացի վերականգնման առաջադրանքները և աղետից վերականգնման օժանդակ ենթակառուցվածքը թույլ են տալիս անձնակազմին վերականգնել՝ վերականգնման ժամանակի կանխորոշված ​​նպատակը[78]։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ BCI Good Practice Guidelines 2013, quoted in Mid Sussex District Council, Business Continuity Policy Statement Արխիվացված 2022-01-20 Wayback Machine, published April 2018, accessed 19 February 2021
  2. ↑ «How to Build an Effective and Organized Business Continuity Plan». Forbes. June 26, 2015.
  3. ↑ «Surviving a Disaster» (PDF). American Bar.org (American Bar Association). 2011. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  4. ↑ Elliot, D.; Swartz, E.; Herbane, B. (1999) Just waiting for the next big bang: business continuity planning in the UK finance sector. Journal of Applied Management Studies, Vol. 8, No, pp. 43–60. Here: p. 48.
  5. ↑ Alan Berman (March 9, 2015). «Constructing a Successful Business Continuity Plan». Business Insurance Magazine.
  6. ↑ «Business Continuity Plan». United States Department of Homeland Security. Արխիվացված է օրիգինալից 7 December 2018-ին. Վերցված է 4 October 2018-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Ian McCarthy; Mark Collard; Michael Johnson (2017). «Adaptive organizational resilience: an evolutionary perspective». Current Opinion in Environmental Sustainability. 28: 33–40. Bibcode:2017COES...28...33M. doi:10.1016/j.cosust.2017.07.005.
  8. ↑ Intrieri, Charles (10 September 2013). «Business Continuity Planning». Flevy. Վերցված է 29 September 2013-ին.
  9. ↑ «Continuity Resources and Technical Assistance | FEMA.gov». www.fema.gov.
  10. ↑ 10,0 10,1 «A Guide to the preparation of a Business Continuity Plan» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019-02-09-ին. Վերցված է 2019-02-08-ին.
  11. ↑ «Business Continuity Planning (BCP) for Businesses of all Sizes». 19 April 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 24 April 2017-ին. Վերցված է 28 April 2017-ին.
  12. ↑ Yossi Sheffi (October 2005). The Resilient Enterprise: Overcoming Vulnerability for Competitive Enterprise. MIT Press.
  13. ↑ «Transform. The Resilient Economy». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-22-ին. Վերցված է 2019-02-04-ին.
  14. ↑ «Newsday | Long Island's & NYC's News Source | Newsday».
  15. ↑ Tiffany Braun; Benjamin Martz (2007). «Business Continuity Preparedness and the Mindfulness State of Mind». AMCIS 2007 Proceedings. S2CID 7698286. «"An estimated 80 percent of companies without a well-conceived and tested business continuity plan, go out of business within two years of a major disaster" (Santangelo 2004)»
  16. ↑ «Annex A.17: Information Security Aspects of Business Continuity Management». ISMS.online. November 2021.
  17. ↑ «Communication and resilience: concluding thoughts and key issues for future research». www.researchgate.net.
  18. ↑ Buzzanell, Patrice M. (2010). «Resilience: Talking, Resisting, and Imagining New Normalcies Into Being». Journal of Communication. 60 (1): 1–14. doi:10.1111/j.1460-2466.2009.01469.x. ISSN 1460-2466.
  19. ↑ Buzzanell, Patrice M. (March 2010). «Resilience: Talking, Resisting, and Imagining New Normalcies Into Being». Journal of Communication. 60 (1): 1–14. doi:10.1111/j.1460-2466.2009.01469.x. ISSN 0021-9916.
  20. ↑ Buzzanell, Patrice M. (2018-01-02). «Organizing resilience as adaptive-transformational tensions». Journal of Applied Communication Research. 46 (1): 14–18. doi:10.1080/00909882.2018.1426711. ISSN 0090-9882. S2CID 149004681.
  21. ↑ «Resilient Organisations». March 22, 2011.
  22. ↑ «Resilience Diagnostic». November 28, 2017. Արխիվացված է օրիգինալից March 11, 2024-ին. Վերցված է July 19, 2024-ին.
  23. ↑ ISO, ISO 22301 Business Continuity Management: Your implementation guide, published, accessed 20 February 2021
  24. ↑ «Emergency Planning» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  25. ↑ Helen Clark (August 15, 2012). «Can your Organization survive a natural disaster?» (PDF). RI.gov. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  26. ↑ May, Richard. «Finding RPO and RTO». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-03-ին.
  27. ↑ «Maximum Acceptable Outage (Definition)». riskythinking.com. Albion Research Ltd. Վերցված է 4 October 2018-ին.
  28. ↑ «BIA Instructions, BUSINESS CONTINUITY MANAGEMENT - WORKSHOP» (PDF). driecentral.org. Disaster Recovery Information Exchange (DRIE) Central. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին. Վերցված է 4 October 2018-ին.
  29. ↑ «Plain English ISO 22301 2012 Business Continuity Definitions». praxiom.com. Praxiom Research Group LTD. Արխիվացված է օրիգինալից 13 May 2020-ին. Վերցված է 4 October 2018-ին.
  30. ↑ «The Rise and Rise of the Recovery Consistency Objective». 2016-03-22. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-09-26-ին. Վերցված է September 9, 2019-ին.
  31. ↑ "How to evaluate a recovery management solution." West World Productions, 2006 [1]
  32. ↑ Josh Krischer; Donna Scott; Roberta J. Witty. «Six Myths About Business Continuity Management and Disaster Recovery» (PDF). Gartner Research. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  33. ↑ «Medical supply location and distribution in disasters». doi:10.1016/j.ijpe.2009.10.004. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)[պարզաբանել]
  34. ↑ «transportation planning in disaster recovery». SCHOLAR.google.com. Արխիվացված օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  35. ↑ «PLANNING SCENARIOS Executive Summaries» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  36. ↑ Chloe Demrovsky (December 22, 2017). «Holding It All Together». Manufacturing Business Technology.
  37. ↑ developed by SHARE's Technical Steering Committee, working with IBM
  38. ↑ Ellis Holman (March 13, 2012). «A Business Continuity Solution Selection Methodology» (PDF). IBM Corp. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  39. ↑ Tierney, Kathleen (21 November 2012). «Disaster Governance: Social, Political, and Economic Dimensions». Annual Review of Environment and Resources (անգլերեն). 37 (1): 341–363. doi:10.1146/annurev-environ-020911-095618. ISSN 1543-5938. S2CID 154422711.
  40. ↑ Partridge, Kevin G.; Young, Lisa R. (2011). CERT® Resilience Management Model (RMM) v1.1: Code of Practice Crosswalk Commercial Version 1.1 (PDF). Pittsburgh, PA: Carnegie Mellon University. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  41. ↑ «ISO - ISO/TC 292 - Security and resilience». International Organization for Standardization.
  42. ↑ «ISO 22300:2018». ISO. 12 July 2019.
  43. ↑ «ISO 22301:2019». ISO. 5 June 2023.
  44. ↑ «ISO 22313:2020». ISO.
  45. ↑ «Iso/Ts 22317:2021».
  46. ↑ «Iso/Ts 22318:2021».
  47. ↑ «ISO/TS 22330:2018». ISO. 12 July 2019.
  48. ↑ «ISO/TS 22331:2018». ISO.
  49. ↑ «Iso/Ts 22332:2021».
  50. ↑ «ISO/IEC TS 17021-6:2014». ISO.
  51. ↑ «ISO/IEC 24762:2008». ISO (անգլերեն). 6 March 2008. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  52. ↑ «ISO/IEC 27001:2022». ISO (անգլերեն). Վերցված է 5 January 2023-ին.
  53. ↑ «ISO/IEC 27002:2022». ISO (անգլերեն). Վերցված է 5 January 2023-ին.
  54. ↑ «ISO/IEC 27031:2011». ISO (անգլերեն). 5 September 2016. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  55. ↑ «ISO/PAS 22399:2007». ISO (անգլերեն). 18 June 2012. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  56. ↑ «IWA 5:2006». ISO (անգլերեն). Վերցված է 5 January 2023-ին.
  57. ↑ «BS 7799-1:1995 Information security management - Code of practice for information security management systems». BSI Group. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  58. ↑ «BS 25999-1:2006 Business continuity management - Code of practice». BSI Group. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  59. ↑ «BS 25999-2:2007 (USA Edition) Business continuity management - Specification». BSI Group. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  60. ↑ «BS 25777:2008 (Paperback) Information and communications technology continuity management. Code of practice». BSI Group. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  61. ↑ British Standards Institution (2006). Business continuity management-Part 1: Code of practice :London
  62. ↑ Cabinet Office. (2004). overview of the Act. In: Civil Contingencies Secretariat Civil Contingencies Act 2004: a short. London: Civil Contingencies Secretariat
  63. ↑ «July 2013 (V2) The role of Local Resilience Forums: A reference document» (PDF). Cabinet Office. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  64. ↑ «HB HB 292—2006 Executive Guide to Business Continuity Management» (PDF). Standards Australia. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  65. ↑ «HB 293—2006 Executive Guide to Business Continuity Management» (PDF). Standards Australia. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  66. ↑ NFPA 1600, Standard on Disaster/Emergency Management and Business Continuity Programs (PDF) (2010 ed.). Quincy, MA: National Fire Protection Association. 2010. ISBN 978-161665005-6. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2023-01-04-ին. Վերցված է 2024-07-19-ին.
  67. ↑ «A Comprehensive Overview of the NFPA 1600 Standard». AlertMedia (անգլերեն). 29 January 2019. Վերցված է 4 January 2023-ին.
  68. ↑ 68,0 68,1 «Business Continuity Plan | Ready.gov». www.ready.gov. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  69. ↑ «NATIONAL CONTINUITY POLICY IMPLEMENTATION PLAN Homeland Security Council August 2007» (PDF). FEMA. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 7 September 2020-ին. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  70. ↑ «Continuity Resources and Technical Assistance | FEMA.gov». FEMA (անգլերեն). Վերցված է 5 January 2023-ին.
  71. ↑ «Continuity of operations: An overview» (PDF). FEMA. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  72. ↑ «Business | Ready.gov». www.ready.gov. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  73. ↑ «Business Continuity Planning Suite | Ready.gov». www.ready.gov. Վերցված է 5 January 2023-ին.
  74. ↑ ASIS SPC.1-2009 Organizational Resilience: Security, Preparedness, and Continuity Management Systems - Requirements with Guidance for Use (PDF). American National Standards Institute. 2009. ISBN 978-1-887056-92-2.
  75. ↑ «Business Continuity Plan Template».
  76. ↑ «Glossary | DRI International». drii.org.
  77. ↑ «Disaster Recovery Plan Checklist» (PDF). CMS.gov. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին.
  78. ↑ Othman. «Validation of a Disaster Management Metamodel (DMM)». SCHOLAR.google.com.

Գրականություն

Արտաքին հղումներ

Read other articles:

عز العرب

عز العرب تقسيم إداري  البلد لبنان  تعديل مصدري - تعديل   عز عرب هي إحدى القرى اللبنانية من قرى قضاء راشيا في محافظة البقاع.[1] وهي تابعة عقاريا لبلدة الرفيد في قضاء راشيا. المراجع ^ كتاب أقضية لبنان، الخصائص السكانية والواقع الإقتصادي والإجتماعي - قضاء راشيا - إعداد...

 

Приключение

У этого термина существуют и другие значения, см. Приключение (значения). Ньюэлл Конверс Уайет «Приключение гигантского кальмара» (около 1939) Приключе́ние — захватывающее происшествие, неожиданное событие или случай в жизни, цепь нечаянных событий и непредвиденных сл...

 

الكوما (وشحة)

قرية الكوما  - قرية -  تقسيم إداري البلد  اليمن المحافظة محافظة حجة المديرية مديرية وشحة العزلة عزلة ضاعن السكان التعداد السكاني 2004 السكان 1٬358   • الذكور 733   • الإناث 625   • عدد الأسر 84   • عدد المساكن 65 معلومات أخرى التوقيت توقيت اليمن (+3 غرينيتش) تعديل...

Penelitian

Artikel ini membutuhkan rujukan tambahan agar kualitasnya dapat dipastikan. Mohon bantu kami mengembangkan artikel ini dengan cara menambahkan rujukan ke sumber tepercaya. Pernyataan tak bersumber bisa saja dipertentangkan dan dihapus.Cari sumber: Penelitian – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Juli 2023)Untuk kebijakan riset asli, lihat Wikipedia:Bukan riset asli. Pusat penelitian Tenaga Nasional di Selangor, Malaysia. Penelitian atau ...

 

Kocian Quartet

Leader Pavel Hůla in 2011 The Kocián Quartet is a Czech classical chamber ensemble. Originally named the New String Quartet, it was founded in 1972 by three members of the Prague Symphony Orchestra (Jan Odstrčil – 2nd violin, Jiří Najnar – viola, Václav Bernášek – cello) with Pravoslav Kohout as 1st violin.[1] In 1975 they were renamed the Kocián Quartet in honor of famous violinist Jaroslav Kocián. Between 2001 and 2009, the quartet consisted of: Pavel Hůla – 1st v...

 

2022 Russian mobilization

Overview of 2022 Russian mobilization 2022 Russian mobilizationMobilized Russian recruits in SevastopolNative name Частичная мобилизация в России (Chastichnaya mobilizatsiya v Rossii)Date21 September 2022 – present[1][a]LocationRussiaCauseRussian invasion of Ukraine Ukrainian counteroffensives in Russian-occupied Kharkiv and Kherson oblasts[2] Annexation of Russian-occupied territories of Ukraine[citation needed] Heavy casualti...

Caroline Quentin

English actress and presenter (born 1960) Caroline QuentinQuentin in 2011BornCaroline Amanda Jane Jones (1960-07-11) 11 July 1960 (age 63)Reigate, Surrey, EnglandOccupationsActresspresenterbroadcasterYears active1980–presentSpouses Paul Merton ​ ​(m. 1990; div. 1998)​ Sam Farmer ​ ​(m. 2006)​ Children2 Caroline Quentin (born Caroline Amanda Jane Jones; 11 July 1960)[1] is an English actress,...

 

1964 North Carolina lieutenant gubernatorial election

1964 North Carolina lieutenant gubernatorial election ← 1960 November 3, 1964 1968 →   Nominee Robert W. Scott Clifford L. Bell Party Democratic Republican Popular vote 815,994 526,727 Percentage 60.77% 39.23% Lieutenant Governor before election Harvey Cloyd Philpott Democratic Elected Lieutenant Governor Robert W. Scott Democratic Elections in North Carolina Federal government U.S. President 1792 1796 1800 1804 1808 1812 1816 1820 1824 1828 1832 1836 1840 1844...

 

Daftar munisipalitas di Pontevedra

Berikut adalah daftar munisipalitas di provinsi Pontevedra, di wilayah otonomi Galicia, Spanyol. Peta munisipal Provinsi Pontevedra Peta munisipal provinsi Pontevedra dengan (comarca) berwarna berbeda Nama Populasi (2002) Agolada 3 Arbo 4 Baiona 12 Barro 3 Bueu 13 Caldas de Reis 10 Cambados 14 Campo Lameiro 2 Cangas 25 A Cañiza 7 Catoira 4 Cerdedo 2 Cotobade 5 Covelo 4 Crecente 3 Cuntis 5 Dozón 2 A Estrada 22 Forcarei 5 Fornelos de Montes 2 Gondomar 13 O Grove 11 A Guarda 10 A Illa de Arous...

SS Admiral Halstead

Aerial starboard side view of the U.S. cargo vessel Admiral Halstead. (Australian War Memorial) History Name Suwordenco Admiral Halstead Owner Submarine Boat Corporation (1922—1930) Pacific Steamship Company (1930-1936) Pacific Lighterage Company (1936-1947) Pacific Mail Steamship Company (1947-1949) Operator Transmarine (1922—1930) Pacific Steamship Company (1930-1936) Pacific Lighterage (1936-1947) Pacific Mail Steamship Company (1947-1949) Port of registryNew York, New York BuilderSubm...

 

Minawa Beach, Wisconsin

Unincorporated community in Wisconsin, United StatesMinawa Beach, WisconsinUnincorporated communitySign for Minawa BeachMinawa Beach, WisconsinShow map of WisconsinMinawa Beach, WisconsinShow map of the United StatesCoordinates: 43°50′47″N 88°22′53″W / 43.84639°N 88.38139°W / 43.84639; -88.38139Country United StatesState WisconsinCounty Fond du LacElevation229 m (751 ft)Time zoneUTC-6 (Central (CST)) • Summer (DST)UTC-5 ...

 

The Fourth Political Theory

2009 non-fiction book by Aleksandr Dugin The Fourth Political Theory Cover of the 2009 Russian editionAuthorAleksandr DuginOriginal titleЧетвертая политическая теорияTranslatorMark Sleboda and Michael MillermanCountryRussiaLanguageRussianSubjectPolitical theoryPublished2009 (Amfora)Published in English2012 (Arktos Media)Pages351 (Russian edn.)ISBN978-5-367-01089-3 The Fourth Political Theory (Russian: Четвертая политическая теори...

Walter Hagen

American professional golfer (1892–1969) This article is about the golfer. For the Luftwaffe general, see Walter Hagen (aviator). Walter HagenHagen in 1914Personal informationFull nameWalter Charles HagenNicknameSir Walter, The HaigBorn(1892-12-21)December 21, 1892Rochester, New YorkDiedOctober 6, 1969(1969-10-06) (aged 76)Traverse City, MichiganHeight5 ft 10.5 in (1.79 m)Weight185 lb (84 kg; 13.2 st)Sporting nationality United StatesResidenceTraverse...

 

Мартинов Іван Іванович (партійний діяч)

Мартинов Іван ІвановичНародився 1905(1905)невідомоПомер 1943(1943)невідомоКраїна  Російська імперія СРСРНаціональність росіянинДіяльність політикAlma mater Московський державний гірничий університетЗнання мов російськаУчасник німецько-радянська війнаПартія ВКП(б) У Вікі...

 

Mazuku

Pocket of carbon dioxide–rich air that can be lethal In geology, a mazuku (Swahili for evil wind) is a pocket of carbon dioxide-rich air that can be lethal to any human or animal life inside.[1] Mazuku are created when carbon dioxide accumulates in pockets low to the ground.[2] CO2 is denser than air, which causes it to flow downhill, hugging the ground like a low fog, and is also undetectable by human olfactory or visual senses in most conditions. Mazuku can be related to v...

Ligue des champions de rink hockey 2023-2024

Cet article ou cette section contient des informations sur une compétition de rink hockey en cours. Le texte peut changer à mesure que l'événement progresse, ne pas être à jour ou manquer de recul. N’hésitez pas à participer en citant vos sources.La dernière modification de cette page a été faite le 30 novembre 2023 à 23:38. Ligue des champions 2023-2024 Généralités Sport Rink hockey Organisateur(s) CERH Éditions 59e Lieu(x) Europe (finale à 4 : à déterminer) Date du...

 

Kon-Tiki expedition

1947 raft journey from South America to Polynesia For other uses of Kon-Tiki, see Kontiki (disambiguation). Kon-Tiki expeditionThe Kon-Tiki raft at the Kon-Tiki Museum, Oslo The Kon-Tiki expedition was a 1947 journey by raft across the Pacific Ocean from South America to the Polynesian islands, led by Norwegian explorer and writer Thor Heyerdahl. The raft was named Kon-Tiki after the Inca god Viracocha, for whom Kon-Tiki was said to be an old name. Heyerdal’s book on the expedition was enti...

 

Christian Gourcuff

Christian Gourcuff Informasi pribadiNama lengkap Christian GourcuffTanggal lahir 5 April 1955 (umur 68)Tempat lahir Hanvec, Brittany, PrancisPosisi bermain GelandangInformasi klubKlub saat ini Stade Rennais (manajer)Karier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)1972–1974 Stade Rennais 1974–1978 US Berné 1978–1980 EA Guingamp 1980–1981 FC Rouen 1981–1982 FC La Chaux-de-Fonds 1982–1986 FC Lorient 1986–1989 Le Mans 1989 Montreal Supra Kepelatihan1982–1986 FC Lorient1986–1989 Le Man...

This is How We Do It

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Oktober 2016. This Is How We Do ItBerkas:ThisIsHowWeDoIt.jpgSingel oleh Montell Jordandari album This Is How We Do ItDirilis6 Februari 1995FormatCD singleDirekam1994–1995GenreR&B, New jack swing, Hip-HopDurasi3:59LabelDef JamPenciptaMontell JordanOji PierceRic...

 

Duloe, Bedfordshire

Human settlement in EnglandDuloeDuloeLocation within BedfordshireOS grid referenceTL157607Civil parishStaploeUnitary authorityBedfordCeremonial countyBedfordshireRegionEastCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townST NEOTSPostcode districtPE19Dialling code01480PoliceBedfordshireFireBedfordshire and LutonAmbulanceEast of England UK ParliamentNorth East Bedfordshire List of places UK England Bedfordshire 52°13′49″N 0°18′29″W / ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!