Ամենակեր շաբաթ[1], ուղղափառ սլավոնների շաբաթ։ Այն սկսվում է Մեծ պասի սկզբից 3 շաբաթ առաջ, երբ ամեն օր կարելի է ուտել համեստ սնունդ՝ չորեքշաբթի և ուրբաթ օրերին առանց հետևելու պասին[2]։ Այս շաբաթը և իրեն հաջորդող Մասլենիցան նվիրված են Մեծ պասի նախապատրաստություններին[3]։
Այլ անվանումներ
ռուս.՝ Сплошная[1], Միջին շաբաթ[4], Ընդհանուր (հյուիսային ռուսերենով)[2]; բելառուս․՝ Усяядны тыдзень[3], ուկրաիներեն՝ Всеїдний тиждень[5]; բուլղար․՝ Редовна недел'а, Рушната неделя[2].
Ավանդույթներ
Շաբաթը կոչվում է «Ամենակեր», քանի որ եկեղեցին թույլ է տալիս ամբողջ շաբաթվա ընթացքում սնվել համեստ, նույնիսկ չորեքշաբթի և ուրբաթ օրերին՝ ավանդական պասային օրերին։ Այս շաբաթը նախավերջինն է, երբ կարելի է ուտել միս, այդ պատճառով էլ թույլատրվում էր ուտել սալ և սովորականից շատ միս[1]։
Բուլղարացիները այս շաբաթն անվանում էին «Ռուսական շաբաթ»՝ կապված պասի խախտումով կամ էլ «Կանոնավոր կիրակի», այսինքն՝ «նույնանման», երբ համեստ ուտելիքը կարելի է ամեն օր ուտել։ Դրան հակադրվում էր Գունավոր շաբաթը, երբ պասային և համեստ օրերը մեկըդմեջվում էին, և ընդունված էր պաս պահել չորեքշաբթի և ուրբաթ օրերին[2]։
Բելառուսները կարծում էին, որ եթե բուքը կիրակի օրն էր լինում, ապա վարսակը պիտի ցանվեր այդ օրվանից 9 շաբաթ հետո. եթե երկուշաբթի էր՝ 8 շաբաթ հետո, իսկ եթե ամբողջ շաբաթվա ընթացքում ձնաբուք է որ, ուրեմն վարսակը պիտի ցանվի շատ շուտ։ Սկզբում բքի մասին բելառուսներն ասում էին. «Սա Ամենակերն է գալիս» (բելառուս․՝ Ета Усяядная ў госцi едзе!), իսկ վերջում՝ «Սա Ամենակերն է գնում հյուրերի մոտից» (բելառուս․՝ Ета з госцей Усяядная едзе!)[1]:
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Котович, Крук, 2010, էջ 332
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Агапкина, 2002, էջ 199
- ↑ 3,0 3,1 Крук, Котович, 2003, էջ 143
- ↑ Толстая, 2005, էջ 297
- ↑ Воропай, 1958, էջ 146
Գրականություն
- Агапкина Т. А. Мифопоэтические основы славянского народного календаря. Весенне-летний цикл. — М.: Индрик, 2002. — 816 с. — (Традиционная духовная культура славян. Современные исследования).
- Золотые правила народной культуры / О. В. Котович, И. И. Крук. — Мн.: Адукацыя i выхаванне, 2010. — 592 с. — 3000 экз. — ISBN 978-985-471-335-9
- Колесо времени: традиции и современность / Янка Крук, Оксана Котович. — Мн.: Беларусь, 2003. — 350 с. — ISBN 985-01-0477-5
- Народная демонология Полесья: Публикации текстов в записях 80–90-х гг. XX века / Л. Н. Виноградова, Е. Е. Левкиевская. — М.: Языки славянских культур, 2010. — Т. I: Люди со сверхъестественными свойствами. — 648 с. — (Studia philologica). — ISBN 978-5-9551-0446-1
- Народная демонология Полесья: Публикации текстов в записях 80–90-х годов XX века. / Составители: Л. Е. Виноградова, Е. Е. Левкиевская. — М.: Рукописные памятники Древней Руси, 2012. — Т. 2: Демонологизация умерших людей. — 800 с. — (Studia philologica). — ISBN 978-5-9551-0606-9
- Толстая С. М. Полесский народный календарь. — М.: Индрик, 2005. — 600 с. — (Традиционная духовная культура славян. Современные исследования). — ISBN 5-85759-300-X
- Воропай О.[uk] Звичаї нашого народу. — Мюнхен: Українське видавництво, 1958. — Т. 1. — 310 с. (ուկր.)
- Сапіга В. К. Українські народні свята та звичаї. — К.: Т-во «Знання України», 1993. — 112 с. — ISBN 5-7770-0582-9 (ուկր.)
