VII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)

VII բանակ (Օսմանյան կայսրություն) թուրքերեն՝ Yedinci Ordu, անգլ.՝ Seventh Army (Ottoman Empire), ռուս.՝ 7-я армия (Османская империя), արաբ․՝ (الجيش السابع (الإمبراطورية العثمانية‎‎, գերմ.՝ Siebte Armee (Osmanisches Reich)
Օսմանյան կայսրության VII բանակի III բանակային կորպուսի հրամանատար Էսաթ փաշա՝ Esat Paşa և իր ենթակաները 1915 թվականին։
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակ	ռազմական կազմավորում, մշտական օպերատիվ-մարտավարական զորամիավորում (բանակ, դաշտային բանակ) ցամաքային զորքերի կազմում
Զորքերի տեսակ	ցամաքային զորքեր
Երկիր	Օսմանյան կայսրություն, Թուրքիա՝ Օսմանյան կայսրություն
Ենթարկոում	Օսմանյան կայսրության Սուլթան
Մտնում է	Յըլդըրըմ բանակախումբ
Գործառույթ	ռազմական պաշտպանություն և անվտանգություն
Թվակազմ	իրականում կորպուսի չափ էր, սակայն կրում էր բանակ անունը
.
Տեղաբաշխում	Սիրիա, Պաղեստին, Սինայ
Պատմություն
Ստեղծվեց	1877–? օգոստոս 12, 1917[1]
Ճակատամարտեր	Առաջին համաշխարհային պատերազմ Սինայի և Պաղեստինի պատերազմաշրջան Մեգիդդոյի ճակատամարտ
Լուծարվեց	նոյեմբերի 7, 1918[2]
Հրամանատարներ
Հայտնի հրամանատարներ	Մուստաֆա Քեմալ փաշա (հուլիսի 5 – հոկտեմբեր 9, 1917) Ֆևզի Չաքմքա փաշա (հոկտեմբեր 9, 1917 – օգոստոս 1918) Մուստաֆա Քեմալ փաշա (օգոստոս 7 – նոյեմբեր 7, 1918)

VII բանակը (թուրքերեն՝ Yedinci Ordu, «Յեդինջի օրդու»), Օսմանյան կայսրության զինված ուժերի մեծ ռազմական կազմավորում էր՝ զորամիավորում, դաշտային բանակ Օսմանյան ցամաքային զորքերի կազմում՝ XIX դարի վերջից XX դարի սկիզբ։ Այն ունեցավ բավական երկար պատմություն։ Յոթերորդ բանակը կազմավորվել է 1877–?, իսկ ապա՝ օգոստոս 12, 1917^[3]՝ Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության սկսվելուց մեկ ամիս առաջ, և լուծարվել է 1918 թվականի հոկտեմբերին^[3], երբ ակնհայտ էր Օսմանյան կայսրության պարտությունը Առաջին համաշխարհային պատերազմում։ Օսմանյան VII դաշտային բանակը մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ռազմագործողություններին, մասնավորապես՝ Սինայի և Պաղեստինի պատերազմաշրջանին, այդ թվում՝ Մեգիդդոյի ճակատամարտին։ Թեպետ և VII բանակը ստեղծված էր բանակի տեսքով, սակայն, առնվազն 1918-ին այն իրենից ներկայացնում էր ընդամենը բանակային կորպուս, ունենալով վերջինիս համապատասխան անձնակազմի թվակազմ։

Համառոտ պատմություն

VII բանակը ստեղծվել է 1877-ին՝ Արաբիայում և Եմենում ծառայելու համար^[4]։ 1908 թվականին VII բանակը կազմված էր XIII և XIV հետևակային դիվիզիաներից, մեկ հեծելազորային և մեկ հրետանային զորագնդից^[5]։

Առաջին աշխարհամարտ

Մարտական կազմը 1917 թվականին

1917-ի օգոստոսին VII բանակն ուներ հետևայալ մարտական կազմը.^[6]

• VII բանակի վարչակազմ, Սիրիա (հրամանատար՝ բրիգադային գեներալ Մուստաֆա Քեմալ փեշա, թուրքերեն՝ Mirliva Mustafa Kemal Pasha
  • III բանակային կորպուս (հրամանատար՝ Էսաթ փաշա՝ Esat Pasha)
    • XXIV հետևակային դիվիզիա,
    • L հետևակային դիվիզիա,
  • XV բանակային կորպուս,
    • XIX հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն),
    • XX հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն)
  • Գերմանական «Ասիա» կորպուս

Մարտակազմը 1917-ի վերջին

1917-ի վերջին, զորահրամանատար Ֆևզի փաշան հրամայեց Յոթերորդ բանակին առաջ խաղալու անապատով՝ բրիտանացի գեներալ Ալենբիի զորքերի ներքին թևերին հզոր ճնշում գործադրելու համար։ Մինչդեռ Ալենբին գրոհում էր Օսմանյան VIII բանակի վրա, նրա Ավստրալիական դիվիզիան ուղարկվեց հետ մղելու VII բանակի գրոհը։ VII բանակն ի վիճակի եղավ ստիպելու ավստրալիացիներին նահանջելու մի քանի մղոն, սակայն, ի վերջո, ավստրալիացիներն իրենց դիրքերը պահեցին։ Մուղար լեռնաշղթային ճակատամարտում բրիտանացիների հաղթանակից հետո՝ 1918-ի նոյեմբերի 13-ին (որն ուղղակի չառնչվեց օսմանյան Յոթերորդ բանակին), Ֆևզին որոշեց մարտից դուրս բերել Յոթերորդ բանակը և պաշտպանել Երուսաղեմը^[7]։

Մարտակազմը 1918-ի հունվարին

1918-ի հունվարին Յոթերորդ բանակն ուներ հետևյալ մարտակազմը^[8].

• VII բանակի վարչակազմ (Բրիգադային գեներալ Մուստաֆա Ֆևզի Չաքմաք փաշա, Mirliva Mustafa Fevzi Pasha)
  • III բանակային կորպուս
    • I հետևակային դիվիզիա,
    • XIX հետևակային դիվիզիա,
    • XXIV հետևակային դիվիզիա,
  • XX բանակային կորպուս
    • XXVI հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն),
    • LIII հետևակային դիվիզիա
  • III հեծելազորային դիվիզիա
  • Գերմանական «Ասիա» կորպուս։

Մարտակազմը 1918-ի հունիսին

Մուստաֆա Ֆևզի փաշան՝ Յոթերորդ բանակի հրամանատարը 1918-ի հունիսին:

1918-ի հունիսին Յոթերորդ բանակի կառուցվածքը հետևյալն էր.^[9]

• VII բանակի վարչակազմ (Բրիգադային գեներալ Մուստաֆա Ֆևզի Չաքմաք փաշա, Mirliva Mustafa Fevzi Pasha)
  • III բանակային կորպուս
    • I հետևակային դիվիզիա,
    • XXIV հետևակային դիվիզիա,
    • III հեխելազորային դիվիզիա,
    • XXVI հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն),
    • LIII հետևակային դիվիզիա
    • XIX հետևակային դիվիզիա,
  • Գերմանական «Ասիա» կորպուս։

Մարտական կազմը 1918 թվականի սեպտեմբերին

1918 թվականի սեպտեմբերին Յոթերորդ բանակի մարտակազմը հետևյալն էր.^[10]

• VII բանակի վարչակազմ (Բրիգադային գեներալ Մուստաֆա Քեմալ փաշա, Mirliva Mustafa Kemal Pasha)
  • III բանակային կորպուս, հրամանատար՝ գնդապետ Իսմեթ բեյ (Miralay İsmet Bey)
    • I հետևակային դիվիզիա,
    • XI հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն),
  • XX բանակային կորպուս հրամանատար՝ գնդապետ Ալի Ֆուաթ բեյ, (Miralay Ali Fuat Bey)
    • XXVI հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն),
    • LIII հետևակային դիվիզիա։

Յոթերորդ բանակը ոչնչացվեց բրիտանական զորքերի կողմից՝ օդանավերով ռմբակոծությամբ, երբ թուրքական այդ զորամիավորումը նահանջում էր Նաբլուսից՝ 1918 թվականի սեպտեմբերին^[11]

Մուդրոսի զինադադարից հետո

Մարտական կազմը 1918 թվականի նոյեմբերին

1918 թվականի նոյեմբերին VII դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը^[12].

• VII բանակի վարչակազմ, հրամանատարի պաշտոնակատար՝ հրամատարի տեղակալ բրիգադային գեներալ Ալի Ֆուաթ փաշա, (Mirliva Ali Fuat Pasha),
  • III բանակային կորպուս,
    • XI հետևակային դիվիզիա (Օսմանյան կայսրություն),
    • XXIV հետևակային դիվիզիա,
  • XX բանակային կորպուս,
    • I հետևակային դիվիզիա,
    • LIII հետևակային դիվիզիա։

Տես նաև

• I բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• II բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• III բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• IV բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• V բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• VI բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• VII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• VIII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• IX բանակ (Օսմանյան կայսրություն)
• Կովկասյան բանակախումբ (Օսմանյան կայսրություն)
• «Յըլդըրըմ» բանակախումբ
• Արևելյան բանակախումբ (Օսմանյան կայսրություն)
• I բանակային կորպուս
• II բանակային կորպուս
• III բանակային կորպուս
• IV բանակային կորպուս
• V բանակային կորպուս
• VI բանակային կորպուս
• VII բանակային կորպուս
• VIII բանակային կորպուս
• IX բանակային կորպուս
• XI բանակային կորպուս
• XII բանակային կորպուս
• XIII բանակային կորպուս
• XIV բանակային կորպուս
• XV բանակային կորպուս
• XVI բանակային կորպուս
• XVII բանակային կորպուս
• XVIII բանակային կորպուս
• XIX բանակային կորպուս
• XX բանակային կորպուս
• XXI բանակային կորպուս
• XXII բանակային կորպուս
• XXV բանակային կորպուս
• Օտտո Լիման ֆոն Սանդերս

Ծանոթագրություններ

1. David Nicolle, colour plates by Rafaelle Ruggeri, The Ottoman Army 1914-18, Men-at-Arms 269, Ospray Publishing Ltd., 1994, ISBN 1-85532-412-1, p. 15.
2. Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 30. (թուրքերեն)
3. David Nicolle, colour plates by Rafaelle Ruggeri, The Ottoman Army 1914-18, Men-at-Arms 269, Ospray Publishing Ltd., 1994, ISBN 1-85532-412-1, p. 15.
4. Erickson, Edward J (2003). Defeat in detail: the Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913. Greenwood Publishing Group. էջ 6. ISBN 0-275-97888-5.
5. Erickson, Edward J (2003). Defeat in detail: the Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913. Greenwood Publishing Group. էջ 17. ISBN 0-275-97888-5.
6. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 170.
7. http://www.firstworldwar.com/battles/mugharridge.htm
8. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 181.
9. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 188.
10. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
11. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 9-ին.
12. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.

Աղբյուրներ

Գրականություն

• David Nicolle, colour plates by Rafaelle Ruggeri, The Ottoman Army 1914-18, Men-at-Arms 269, Ospray Publishing Ltd., 1994.
• Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001
• Edward J. Erickson, Order to Die։ A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001.
• Erickson E. J. Ottoman Army Effectiveness in World War I։ A Comparative Study. New York, NY։ Taylor & Francis, 2007. — 236 p. — (Cass Series։ Military History and Policy).

Արտաքին հղումներ

• V օսմանյան բանակը Գալիպոլիում Արխիվացված 2004-03-09 Wayback Machine
• Turkish Army at Gallipoli Արխիվացված 2004-03-09 Wayback Machine
• 5-я турецкая армия в Галлиполи Արխիվացված 2004-03-09 Wayback Machine