Սոցիալական մեդիա

Սոցիալական մեդիայի հավելվածներ հեռախոսի վրա

Սոցիալական մեդիա (անգլ.՝ social media, social networking services, հաղորդակցման սոցիալական միջոցներ, ցանցային հաղորդակցման ծառայություններ), համացանցի միջոցով զանգվածային հաղորդակցության տեսակ։ Ունի մի շարք էական տարբերություններ ավանդական տեսակներից։ Սոցիալական մեդիան համակարգչային տեխնոլոգիաներն են, որոնք հեշտացնում են տեղեկատվության, գաղափարների, կարիերայի շահերի և արտահայտման այլ ձևերի ստեղծումը և փոխանակումը վիրտուալ համայնքների և ցանցերի միջոցով։ Ներկայումս առկա ինքնավար և ներկառուցված սոցիալական լրատվամիջոցների ծառայությունների բազմազանությունը ներկայացնում է որոշման խնդիրները. սակայն կան որոշ ընդհանուր առանձնահատկություններ^[1]։

Ըստ 2021 թ․ հոկտեմբեր ամսվա տվյալների՝ աշխարհի բնակչության 57,6%-ն օգտվում է սոցիալական մեդիա ռեսուրսներից^[2], ներառյալ սոցիալական ցանցերն ու սոցիալական հաղորդակցության միջոցները։ Օգտատերերի կողմից միջին օրական օգտագործումը 2 ժամ 27 րոպե է (2021 թվականի հոկտեմբեր)։

Վերլուծական տվյալների համաձայն՝ կանխատեսվում է, որ 2025 թ․-ին սոցիալական մեդիա հարթակներում օգտատերերի թիվը կհասնի 4․41 մլրդ-ի^[3]։

Սոցիալական մեդիաները՝ Web 2.0 ինտերակտիվ առցանց ծրագրեր են^[4]։ Սոցիալական մեդիա հարթակների շարքում առանձնացնում են՝

• սոցիալական ցանցեր
• սոցիալական հաղորդակցման ռեսուրսներ և հավելվածներ
• բլոգային և միկրոբլոգային հարթակներ
• կարծիքների հրապարակման ռեսուրսներ և այլն

Պատմություն

PLATO համակարգը գործարկվել է 1960 թվականին այն բանից հետո, երբ մշակվել է Իլինոյսի համալսարանում և այնուհետև առևտրայնացվել է Control Data Corporation-ի կողմից^[5]։ Այն առաջարկում էր սոցիալական ցանցերի վաղ ձևեր 1973 թվականի այնպիսի նորարարություններով, ինչպիսիք են Notes-ը, PLATO-ի message-forum հավելվածը։

1991 թվականին, երբ Թիմ Բերներս-Լին ինտեգրեց հիպերտեքստային ծրագրաշարը ինտերնետի հետ, նա ստեղծեց Համաշխարհային սարդոստայնը՝ սկիզբ դնելով ցանցային հաղորդակցության ժամանակակից դարաշրջանին։ Այս բեկումն օգնեց ձևավորել առցանց համայնքներ և թույլ տվեց, որ անցանց խմբերը պահպանվեն բլոգների, փոստային ցուցակների սերվերների և էլփոստի ծառայությունների միջոցով։ Առցանց ծառայությունների էվոլյուցիան որպես առցանց հաղորդակցման ուղիներ օգտագործելուց տեղափոխվել է առցանց սոցիալական փոխազդեցության ինտերակտիվ հարթակներ՝ Web 2.0-ի գալուստով^[6]։

Սոցիալական մեդիան ի հայտ եկավ 1990-ականների կեսերին այնպիսի հարթակների հայտնվելով, ինչպիսիք են GeoCities, Classmates.com և SixDegrees.com^[7][8]: Չնայած այն ժամանակ կային ակնթարթային հաղորդագրությունների հաճախորդներ և չաթեր, SixDegrees-ը եզակի էր նրանով, որ այն առաջին առցանց ծառայությունն էր, որը նախատեսված էր իրական մարդկանց համար, ովքեր շփվում էին իրենց իսկական անուններով։ Այն պարծենում էր այնպիսի հատկություններով, ինչպիսիք են պրոֆիլները, ընկերների ցուցակները և դպրոցական պատկանելությունը, ինչը այն դարձնում էր «առաջին սոցիալական ցանցը», ըստ CBS News-ի^[9]։ Պլատֆորմի անվանումը ոգեշնչված է «վեց աստիճանի բաժանման» հայեցակարգից, որը ենթադրում է, որ մոլորակի յուրաքանչյուր մարդ բոլորից հեռու է ընդամենը վեց հանգույցով^[10]։

Ծանոթագրություններ

1. Steve Wildman, Jonathan A Obar Social Media Definition and the Governance Challenge: An Introduction to the Special Issue(անգլ.). Архивировано из первоисточника 12 հունվարի 2018.
2. «Global social media statistics research summary 2022». Smart Insights (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ հունվարի 27. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 20-ին.
3. «Number of social media users 2025». Statista (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 20-ին.
4. Jonathan Obar, Steven Wildman Social Media Definition and the Governance Challenge - An Introduction to the Special Issue. — Rochester, NY: Social Science Research Network, 2015-07-22. — № ID 2663153. And Social Media Platfoms
5. «how plato changed the world…in 1960». news.elearninginside.com. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.
6. «The Culture of Connectivity: A Critical History of Social Media». books.google.com. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.
7. «Social Media Marketing: A Complete Overview». softailed.com. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.
8. «Then and now: a history of social networking sites». www.cbsnews.com. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.
9. «The Facebook Effect: The Inside Story of the Company That Is Connecting the World». books.google.com. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.
10. «Social Networks History - Everything You Need to Know!». techjury.net. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին.