Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան

Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան
Տեսակ	Արվեստի թանգարան
Երկիր	ԱՄՆ
Տեղագրություն	Նյու Յորք շրջան
Վայր	Վերին Իսթ Սայդ
Մասն է	The 20th-Century Architecture of Frank Lloyd Wright?
Հասցե	10128Հինգերորդ պողոտա (1071)
Հիմնադրվել է	1937[1][2]
Հիմնադիր	Սոլոմոն Գուգենհայմ[3]
Մակերես	6 հեկտար
Այցելուներ	1 199 123 (2013)[4]
Տնօրեն	Ռիչարդ Արմստրոնգ[5]
Կայք	guggenheim.org​(անգլ.)

Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան (անգլ.՝ Solomon R. Guggenheim Museum), արվեստի թանգարան ԱՄՆ-ում, որը աշխարհում ժամանակակից արվեստի հավաքածուներով առաջիններից մեկն է։ Այն հիմնադրվել է 1937 թվականին Գուգենհայմի հիմնադրամի շնորհիվ։ Թանգարանի հիմնադիրն է բարերար Սողոմոն Գուգենհայմը։

Թանգարանի կառուցման պատմություն

1943 թվականի հունիսին հիմնադրամն ամերիկացի ճարտարապետ Ֆրենկ Լլոյդ Ռայթին պատվիրեց թանգարանի նոր շենքի կառուցման ճարտարապետական գործը։

Թանգարանի շենքի ճարտարապետության մասին

Թանգարանի ինտերիերը

Ճարտարապետ Ֆրենկ Լլոյդ Ռայթը ապրել է 92 տարի։ Նա իր 72 տարվա ստեղծագործական գործունեության ժամանակ նախագծել է 800 շենք և կառուցել 400-ը։ Բացի թանգարանից, նրա առավել հայտնի փայլուն նախագծերն են. «Ջեկոբայի տունը» Մեդիսոնում (Վիսկոնսինի նահանգ), «Ջոնսոն — Ուեյքս» Ռասինում (Վիսկոնսինի նահանգ, հինությունը առանց պատուհանների է)։ «Տուն ջրվեժի տակ» շքեղ ամառանոցը (Ֆոլլինգ-Ուոթեր) Բեր Ռանեում (Փենսիլվանիայի նահանգ), որը քննադատների կողմից անվանվել է 20-րդ դարի հիանալի շինությունը։ Школа-мастерская в Սքոթթսդեյլում գտնվող դպրոց-արվեստանոց (Արիզոնայի նահանգ), ստացել է «Թեյլիզին Ուեյթս» անվանումը։

Որպես Գուգգենհայմի թանգարանի կառուցման վայր ընտրվեց Հինգերորդ պողոտայի 88-րդ և 89-րդ փողոցների միջև գտնվող Կենտրոնական այգու կանաչ տարածքը։ Նախագծելով կառույցը՝ ճարտարապետը հեռացավ արդեն գոյություն ունեցող մոդելից, առաջարկեց վերելակով բարձրանալ վերջին հարկ և շարունակական պարույրներով իջնել ներքև՝ ճանապարհին ուսումնասիրելով էքսպոզիցիան։

Ճարտարապետություն

Թանգարանն արտաքնապես նման է շրջված բրգանման ամրոցի։ Այս շենքը համարվում է 20-րդ դարի ճարտարապետության ամենավառ ստեղծագործություններից մեկը։ Թանգարանի շինարարությունը ավարտվել է 1959 թվականին, երբ Սողոմոն Գուգենհայմը և Ֆրենկ Լլոյդ Ռայթը արդեն ողջ չէին։

Տնօրեններ

• 1961-1988 թթ. — Թոմաս Մեսսեր (1920-2013 թթ.)

Թանգարանի մասնաճյուղեր

• մասնաճյուղ Վենետիկում
• մասնաճյուղ Լաս Վեգասում (2001-2008 թթ.)^[6]
• մասնաճյուղ Բեռլինում^[7]
• Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան Իսպանիայում
• Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան ԱՄԷ-ում (կառուցվում է)
• Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան Մեքսիկայում (կառուցվում է)
• Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան Լիդտվիայում (նախագծվում է)^[8]
• Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան Ֆինլանդիայում (նախագծում)^[9]

Հետաքրքիր փաստեր

• Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարանը օգտագործվել է այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսիք են «Ինթերնեյշնլ», (The International), «Սևազգեստ մարդիկ» (Men in Black), «Մի անգամ Հռոմում» (When in Rome), «Միստեր Պոպերի պինգվինները» (Mr. Popper’s Penguins)։

Ծանոթագրություններ

1. https://www.guggenheim.org/history
2. ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
3. https://www.guggenheim.org/history/solomon-r-guggenheim
4. Рейтинг посещаемости музеев и выставок // The Art Newspaper Russia № 4 (23). — 2014. — май.
5. Richard Armstrong Named New Director of Solomon R. Guggenheim Foundation — Solomon R. Guggenheim Museum, 2008.
6. «Отчёт музея за 2008 год» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
7. Собств. корр. В Европе закроют сразу два известных музея Արխիվացված 2016-03-10 Wayback Machine // Сноб. — 2012. — 9 февр.
8. Водо В. Вильнюс попал в сеть Гуггенхайма // Коммерсантъ. — 2008. — 9 апр.
9. Собств. корр. Музей Гуггенхайма в Хельсинки // www.artukraine.com.ua. — 2012. — 11 янв.

Արտաքին հղումներ

• Թանգարանի պաշտոնական կայքը (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սողոմոն Գուգենհայմի թանգարան» հոդվածին։