Սան Դիեգո

Բնակավայր
Սան Դիեգո
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	ԱՄՆ
Համայնք	Սան Դիեգո շրջան
Հիմնադրված է	հուլիսի 16, 1769 թ.
Մակերես	964,497168 կմ²
ԲԾՄ	422 ֆուտ
Բնակչություն	▼1 386 932 մարդ (2020)[1][2]
Ժամային գոտի	PDT?, UTC-8, UTC-7 և Ամերիկա/Լոս Անջելես
Հեռախոսային կոդ	619 և 858
Փոստային դասիչ	92101–92117, 92101, 92104, 92105, 92110, 92113 և 92116
Պաշտոնական կայք	sandiego.gov​(անգլ.)
Սան Դիեգո (ԱՄՆ)
Սան Դիեգո Վիքիպահեստում

Սան Դիեգո (անգլ.՝ San Diego), քաղաք ԱՄՆ Կալիֆոռնիա նահանգում։ Այն մտնում է Սան Դիեգո շրջանի մեջ Խաղաղ օվկիանոսի ափին, Լոս Անջելեսից 190 կմ հեռավորության վրա և անմիջապես Մեքսիկա-ԱՄՆ սահմանին։

Գյուղատնտեսական շրջանի կարևոր կենտրոն է (ցիտրուսների արտադրություն)։ Արդյունաբերության առաջատար ճյուղերն են ավիացիոն արդյունաբերությունը, ռադիոէլեկտրոնիկան, նավաշինությունը, նավանորոգումը, մետաղամշակումը։ Կա նաև սննդի, փայտամշակման արդյունաբերություն։ Ունի համալսարան, կենսաբանական հետազոտությունների ինստիտուտ։ Հիմնադրվել է 1769-ին։

2017 թվականի հուլիսի 1-ի տվյալներով բնակչությունը 1.419.516 է, ինչը նրան դարձնում է ԱՄՆ-ի ութերորդ խոշոր քաղաքը և երկրորդը` Կալիֆոռնիայում։ Այն Սան Դիեգո-Տիխուանա կոնուրբացիայի մասն է և երկրորդ խոշորագույն միջսահմանային ագլոմերացիան ԱՄՆ-ի և սահմանակից երկրի Դետրոյթ–Վինսդորից հետո, 4.922.723 բնակչությամբ^[3]։ Քաղաքը հայտնի է իր մեղմ տարեկան կլիմայով, բնական խորը ջրային հրվանդաններով, ընդարձակ լողափերով, երկարամյա համագործակցությամբ ԱՄՆ-ի նավատորմի և առողջապահական ու բիոտեխնոլոգիական զարգացման կենտրոնով։

Սան Դիեգոն անվանում են «Կալիֆոռնիայի ծննդավայր»^[4]։ Պատմականորեն այստեղ բնակվել է Կումեյայ ժողովուրդը։ Տարածաշրջան եվրոպացիների մուտք են գործել այստեղից։ Երբ այստեղ 1542 թվականին իջևանեց Խուան Ռոդրիգես Կաբրիլլոն, տարածքը հայտարարվեց Իսպանիայի գաղութ և հիմք հանդիսացավ Վերին Կալիֆոռնիայի բնակեցման հաջորդ 200 տարիներին։ Սանդ Դիեգոյի նավահանգիստը և միսիոնը հիմնադրվեցին 1769 թվականին և դարձավ ներկայիս Կալիֆոռնիայի առաջի եվրոպական բնակավայրը։ 1821 թվականին Սան Դիեգոն դարձավ նորանկախ Մեքսիկայի մաս, որը երկու տարի անց վերակազմավորվեց որպես Մեքսիկայի առաջին հանրապետություն։ Կալիֆոռնիան դարձավ ԱՄՆ-ի մաս 1848 թվականին Ամերիկա-մեքսիկական պատերազմից հետո և դարձավ ԱՄՆ նահանգ 1850 թվականին։

Աշխարհագրություն

Սան Դիեգոյի համայնպատկերը

Սան Դիեգոն գտնվում է անմիջապես Մեքսիկայի հետ սահմանի վրա։

Լուսինը Սան Դիեգոյի վրա

Քույր քաղաքներ

•  Ալկալա դե Էնարես, Իսպանիա (1982)^[5]
•  Էդինբուրգ, Միացյալ Թագավորություն (1977)^{[5][6][7][…]}
•  Լեոն, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ (1969)^[5]
•  Կամպինաս, Բրազիլիա (դեկտեմբերի 13, 1995)^{[5][6][8][…]}
•  Կավիտե, Ֆիլիպիններ
•  Յանթայ, Չինաստան (1985)^[5]
•  Յոկոհամա, Ճապոնիա (1957)^[5]
•  Պանամա, Պանամա (2014)^[5]
•  Պերթ, Ավստրալիա (1986)^[5][9][6]
•  Պերթ, Ավստրալիա
•  Ջալալաբադ, Աֆղանստան (2004)^[5]
•  Ջոնջու, Հարավային Կորեա (1982)^[5]
•  Սավիթ Սիթի, Ֆիլիպիններ (1969)^[5]
•  Սյուդադ Խուարես, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
•  Վարշավա, Լեհաստան (1996)^[5]
•  Վլադիվոստոկ, Ռուսաստան (սեպտեմբերի 10, 1991)^{[5][10][11][…]}
•  Տայչժուն, Թայվան (1983)^[5]
•  Տեմա, Գանա (1976)^[5]
•  Տիխուանա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ (1993)^[5]
•  Ցյուանչժոու, Չինաստան

Ծանոթագրություններ

1. https://data.census.gov/cedsci/table?q=United%20States&tid=DECENNIALPL2020.P1
2. 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
3. America: metropolitan areas. World Gazetteer. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 19-ին.
4. McGrew, Clarence Alan (1922). City of San Diego and San Diego County: the birthplace of California. American Historical Society. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 23-ին.
5. https://www.sandiego.gov/international-affairs/sistercities
6. https://www.sandiego.gov/insidesd/san-diego-sister-cities
7. https://www.edinburghlive.co.uk/news/edinburgh-news/edinburghs-ten-sisters-remarkable-cities-18177349
8. https://portal.campinas.sp.gov.br/noticia/16180
9. https://perth.wa.gov.au/council/partnerships/sister-cities
10. https://topovl.ru/netcat_files/userfiles/vladivostok-sister-cities/002-San-Diego-city.pdf
11. https://topovl.ru/vladivostok-sister-cities/

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 167)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սան Դիեգո» հոդվածին։