Նատալյա Ազարովան ծնվել է 1956 թվականին, Մոսկվայում, ինժեներ, գիտահանրամատչելի գրքերի հեղինակ Միխայիլ Դմիտրիևիչ Լեմբերգի ընտանիքում։ Ավարտել է Մոսկվայի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր է (դիսերտացիան` «XX-XXI դարերի բանաստեղծական և փիլիսոփայական տեքստերի մերձեցում», 2010)։ Դասավանդել է Մոսկվայի մանկավարժական ինստիտուտի (ՄՄՊՀ) ռուսաց լեզվի ամբիոնում, ներկայումս Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի լեզվաբանության ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատող է։ 2007 թվականին կազմակերպել է «Փիլիսոփայության լեզուն» միջառարկայական գիտական սեմինար, որին մասնակցել են բանասերներ և փիլիսոփաներ։ Ազարովան Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի բնական գիտությունների ինստիտուտի «Բանաստեղծական լեզվի հիմնախնդիրները» սեմինարի կազմկոմիտեի անդամ է[1]։ 2012 թվականից ղեկավարում է ինստիտուտում ստեղծված Համաշխարհային պոեզիայի ուսումնասիրության կենտրոնը։ «Փիլիսոփայության լեզուն և պոեզիայի լեզուն` շարժում ընդառաջ» և «Ռուսական փիլիսոփայական տեքստերի լեզվի տիպաբանական ուրվագիծը» մենագրությունների հեղինակն է (երկուսն էլ` 2010 թվական), որոնք ընդգրկվել են Անդրեյ Բելիի մրցանակի «Հումանիտար հետազոտություններ» անվանակարգում։ Բարձրագույն դպրոցի համար նախատեսված «Տեքստ» և «Պոեզիա» ուսումնական դասագրքերի հեղինակն է (2016, համահեղինակ` Կիրիլ Կորչագին, Դմիտրի Կուզմին, Վլադիմիր Պլունգյան և այլք), որոնք երկիմաստ են ընկալվել փորձագետների կողմից (տե՛ս` Գրականության հարցեր ամսագիր, 2016 թվականի թիվ 2 հատուկ թողարկումը, մասնավորապես՝ Ի. Շայտանովի ակնարկը[2], ինչպես նաև Ա. Տավրովի, Ի. Կարաուլովի, Վ. Կոզլովի և այլոց ակնարկները «Գրականություն» ամսագրում[3]) և միաժամանակ ճանաչվել է որպես տարվա լավագույն կրթական հրատարակություն Մոսկվայի գրքի միջազգային ցուցահանդես-տոնավաճառում[4]։
Յուրօրինակ բանաստեղծություններով հանդես է եկել 2004 թվականից, նույն թվականին լույս է տեսել Ազարովայի բանաստեղծությունների առաջին՝ «Մարմնային-անտառային» գիրքը։ Ազարովան բանաստեղծություններ է տպագրել «Новый мир», «Воздух», «Волга» և այլ ամսագրերում։ Հեղինակային հավաքածուների մեծ մասը ստեղծվել են նկարիչ Ալեքսեյ Լազարևի հետ համատեղ։ 2011 թվականին լույս է տեսել Ազարովայի բանաստեղծությունների ընտրանին «Հավասարության մենակատարը» գիրքը (Մոսկվա, «Նոր գրական հանդես»), որն ընդգրկվել է նաև Անդրեյ Բելիի մրցանակի կարճ ցուցակում։
2012 թվականին Ազարովան նախապատրաստել և հրատարակել է Դու-Ֆուի նոր թարգմանությունների գիրքը (բանաստեղծի 1300-ամյակի առթիվ)` թարգմանված չինական բնօրինակից, որն արտացոլում է նոր, ավելի խիստ մեթոդ և ավելի մոտ է այսօրվա բանաստեղծական լեզվին և չինական բանաստեղծական դասականների թարգմանության սկզբունքին։ Գիրքը համալրվել է Դու-Ֆուի պատվին մատուցված փոքրիկ հարգանքի տուրքով` ժամանակակից ռուս բանաստեղծների ստեղծագործությունների թարգմանություններով (Մարիա Գալինա, Իրինա Երմակովա, Նիկոլայ Զվյագինցև և այլն)[5]։ 2015 թվականին Ազարովան հրատարակել է Ֆեռնանդո Պեսոայի «Ծովային ներբող»-ի իր թարգմանությունը, որի համար արժանացել է Անդրեյ Բելիի մրցանակի։ Նաև թարգմանում է նորագույն պոեզիայի ստեղծագործություններ չինարենից և իսպաներենից։ Ազարովան նաև հանդես է եկել որպես Գենադի Այգիի և Աննա Ալչուկի բանաստեղծությունների հրատարակիչ։
Նատալյա Ազարովայի բանաստեղծությունները ստեղծվել են ինքնաբերական ամուր հիմքի վրա։ Նա ուսումնասիրում է ժամանակակից պոեզիայի և ժամանակակից փիլիսոփայության լեզուն։ Իսկ բանաստեղծությունների գրքի բաժիններից մեկը կոչվում է «Տրակտատներ»։ Ըստ ամենայնի, այդպիսին պետք է լինի ժամանակակից բանաստեղծը՝ միաժամանակ հետազոտող, փիլիսոփա և թարգմանիչ[6]։
Կիրիլ Կորչագինը նշում է, որ Ազարովան «լավ է զգում սովորական մետաֆիզիկայի ամենօրյա վտանգը» և ընդգծում է նրա պոետիկայի մի շարք այլ կարևոր՝ տարածական, առօրյա, բնապատկերային ասպեկտները։
Ազարովայի բանաստեղծական աշխարհում տեղի է ունենում տարածության կապի շարունակական վերականգնում, ապահովելով դրա ամենահեռավոր կետերի միջև կապը[7]։
Պարգևներ և մրցանակներ
Ռուսական ֆուտուրիզմի հոր՝ Դավիդ Բուրլյուկի անվան Միջազգային մրցանակ[8],
Անդրեյ Բելիի մրցանակ (Ֆերնանդո Պեսոայի «Ծովային ներբող»-ի պորտուգալերենից թարգմանության համար)[9][10]։
↑И. Шайтанов. ««Учебник нового поколения»?». // Вопросы литературы, 2016, № 2 (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑А. Тавров, И. Шайтанов, И. Караулов, В. Козлов, Ю. Подлубнова, Е. Абдуллаев, А. Пермяков, В. Березин, Е. Ермолин, Е. Никитин, О.Балла-Гертман. ««Поэзия»: учебник или манифест?». Лиterraтура.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
