Հասբանի (գետ)

Հասբանի
Բնութագիր
Երկարություն	65 կմ
Ավազանի մակերես	640 կմ²
Ջրի ծախս	5 մ³/վ
Գետաբերանի տեղակայում	Հորդանան
Կոորդինատներ	33°14′17″ հս․. լ. 35°37′29″ ավ. ե.^HGЯOL
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Նահալ Այուն
Երկիր	Լիբանան և  Իսրայել
Երկրամաս	Նաբատիայի մարզ և Safed Subdistrict?

Ալ Հասբանի^[1] (Նահր ալ Հասբանի^[2], արաբ․՝ الحاصباني‎‎ (Հասբանի), եբր.` שניר (Սնիր)<sup>[3]</sup> կամ եբր.` חאצבני (Հացբանի)^[3]), լեռնային գետ Լիբանանում և Իսրայելում, Հորդանան գետի աջ վտակն է։ Իսրայելի չցամաքող քիչ թվով գետերից մեկն է։

Դեպի Հորդանան գետ իր ուղու մի մասը հոսում է Նահալ Սնիր Հացբանի արգելոցի միջով։

Հոսք

Գետը սկիզբ է առնում Լիբանանի Վադի Միմես և Նահր ալ-Վաթերի գետերի միախառնումից^[4]։ Երկարությունը մոտավորապես 65 կմ է^[5]։

Այն ունի քարքարոտ հուն և իր ամբողջ հոսանքի ընթացքում ուժեղ հոսք ունեցող գետ է, ձմռանը ջրի սպառումը կազմում է վայրկյանում մինչև 150 խորանարդ մետր^[5]։ Ակունքից դեպի Հասբայա աղբյուրներ թեքությունը կազմում է 2,7 %, այդ հատվածի մեծ մասում Կազզանիի աղբյուրներից դեպի գետաբերան` մոտ 2,2 %^[6]։

Ջրագիտություն

Տարեկան հոսքը միջինը կազմում է 135 միլիոն խորանարդ մետր ջուր^[5], ինչը տալիս է Հորդանանի տարեկան հոսքի մոտ մեկ քառորդը։ Գետի ջրի քանակությունը մեծապես տարբերվում է կախված սեզոնից. անձրևային սեզոնում օրվա առավելագույն հոսքի և չոր սեզոնի նվազագույն օրական հոսքի միջև ընկած տատանումը հասնում է 400-ի^[6]։ Տարեկան առավելագույն հոսքը 300 միլիոն խորանարդ մետր է^[5]։ Գետի ջրահավաք ավազանի մակերեսը կազմում է 640 կմ², ներառյալ Բեքաայի հովտի մի փոքր արևելյան հատվածը և Հերմոնի լեռնային զանգվածի հյուսիսարևմտյան լանջը^[6], հիմնական ներդրումը կատարում են Լիբանանի Հացբայայի և Կազզանիի^[7] (Վազանի) աղբյուրների խմբերը^[8], տարեկան համապատասխանաբար 30 և 50 միլիոն խորանարդ մետր ջրով^[6]։

Տարեկան միջին հոսքը կազմում է 0,125 կմ³/տարի^[9] (3.964 մ³/վ)։

Պատմական տեղեկություններ

20-րդ դարի սկզբին Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարանում ներկայացվել էր Պաղեստինի քարտեզ, որտեղ գետը նշվում է որպես «Ն. ալ-Հասբանի», «Н. = Нааръ — Ріъка» մեկնաբանությամբ [1]։

2002 թվականին Ալ-Հասբանիի ջրերի օգտագործման ավելացման Լիբանանի կառավարության ծրագիրը լարվածություն առաջացրեց Իսրայելի հետ և, ըստ վարչապետ Արիել Շարոնի հայտարարության, կարող է դիտարկվել որպես կազուս բելլի^[10]։

Ծանոթագրություններ

1. Карта Сирии, масштаб 1:1 000 000, ГУГК, 1977 год
2. Карта|I-36-XXX
3. «Хермон». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Энциклопедический путеводитель по Израилю. И. Торик. Иерусалим, МарТ (2001) 560 стр. ISBN 5-241-00040-2
4. Карта|I-36-96
5. «Заповедник На́халь Снир — Хацбани». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.(եբրայերեն) — Управление природы и парков Израиля
6. Заповедник Нахаль Снир — Хацбани Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine(եբրայերեն) — брошюра Управления природы и парков Израиля
7. Название согласно: Карта|I-36-108-А|scale=1:50000
8. Managing Water for Peace in the Middle East: Alternative Strategies. Masahiro Murakami, United Nations University Press, 1995 (անգլ.)
9. Голанские высоты играют важную роль в водоснабжении Израиля
10. Зерна нового конфликта на Ближнем Востоке всходят на воде

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հասբանի (գետ)» հոդվածին։