Դելֆիններ

 Այս հոդվածը կամ բաժինը կարող է չհամապատասխանել հանրագիտական ոճի վերաբերյալ Վիքիպեդիայի չափանիշներին:
Ներկայացված մտահոգությունների համար այցելեք քննարկման էջը:
Տե՛ս Վիքիպեդիայի ոճական ուղեցույցը հոդվածը բարելավելու ցուցումների համար:
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դելֆին (այլ կիրառումներ)
՞
Դելֆիններ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ
Տիպ Քորդավորներ
Դաս Կաթնասուններ
Կարգ Կետանմաններ
Ընտանիք Դելֆիններ
Լատիներեն անվանում
Delphinidae
Gray, 1821


Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 180415
NCBI 9726
EOL 7659

Դելֆիններ (լատին․՝ Delphinidae), պատկանում են կաթնասունների դասի, կետանմանների կարգի, ատամնավոր կետերի ենթակարգին (Odontoceti)[1]։ Հայտնի է դելֆինների շուրջ 40 տեսակ։ Դելֆինների մարմնի երկարությունը 1-3 (երբեմն՝ մինչև 10) մետր է։ Ունեն կտցանման երկար դունչ, 70-ից ավելի ատամ, մեծ մասը՝ նաև մեջքային լողակ։ Դելֆինների գունավորումը տարբեր է։ Սովորաբար նրանք ապրում են վտառներով՝ յուրաքանչյուրում 15-40 կենդանի։ Լողում են ժամում մինչև 50 կմ արագությամբ։ Չնայած ջրում ապրելուն՝ օդ են շնչում։ Սնվում են ձկներով, գլխոտանի փափկամարմիններով, երբեմն՝ խեցգետնակերպներով։ Ունենում են 1 ձագ, որին 4-6 ամիս կերակրում են կաթով։ Խոշոր դելֆիններն ապրում են 50, մանրերը՝ 30 տարի։ Կան նստակյաց և գաղթող տեսակներ։

Երբ դելֆիններից մեկը օգնություն է կանչում, ընկերները սրընթաց լողալով մոտենում են, բռնում նրան 2 կողմից և պահում ջրի վրա, որպեսզի նա կարողանա շնչել։ Նույն կերպ նրանք օգնում են նաև խեղդվող մարդուն։

Դելֆինները միմյանց հետ հաղորդակցվում են սուլոցի և չպչպոցների նմանվող ձայներով։ Նրանք կարող են նմանակել նաև մարդկային խոսքը։

Հետաքրքիր փաստեր

  • Դելֆինները լողում են շրջանաձև և մի աչքով միշտ հետևում են, որպեսզի գիշատիչները չմոտենան իրենց։ Որոշ ժամանակ անց նրանք սկսում են լողալ հակառակ ուղղությամբ  ու սկսում են արդեն հետևել մյուս աչքով։
  • Դելֆինների միջին արագությունը կազմում է 5-12 կիլոմետր ժամ։  Այն կախված է իր վիճակից և տեսակից, որոշ արագ դելֆինները կարող են զարգացնել  մինչև 32 կ/ժ արագություն։
  • Դելֆինները ապրում են խմբերով, դրա համար էլ նրանց մոտ զարգացած է փոխադարձ օգնությունը։ Նրանք միշտ օգնում են թուլացած դելֆիններին մնալ ջրի երեսին, որպեսզի շնչահեղձ չլինեն։ Հայտնի են  պատմություններ այն մասին, թե ինչպես են  դելֆինները հասնում օգնության խեղդվող մարդկանց։ Նրանք երբեք իրենց թշնամաբար չեն պահում։
  • Ամենաաղմկահարույց բացահայտումը դարձավ դելֆինների անունների առկայությունը, որոնցով իրենք իրար տարբերում են։ Նույնիսկ յուրաքանչյուր դելֆին   ծննդյան օրվանից ստանում է իր անունը։ Դրանք հաստատվեցին  փորձարկումների արդյունքում. ձայնագրված սուլիչ-ազդանշանով, կարևորելով անունը, լսելով անունը արձագանքում է նույն դելֆինը։
  • Դելֆինները ֆիզիոլոգիապես նման են մեզ։ Մենք և դելֆինները  շնչում ենք թոքերով:Երկուսն էլ ունեն քառախուց  սիրտ և ամբողջ ուղեղը համարյա նույնն է։ Մարդիկ և դելֆինները տաքարյուն արարածներ են։ Նույնիսկ  չափսերը մոտավոր նույնն են, նրանց և մարդկանց հասակը արտահայտված մետրերով   հասնում է 1,5-2 մետր։
  • Դելֆինների մեծամասնությունը չեն տեսնում իրենց առջևի  առարկաները։ Դելֆինները և նույնիսկ կետադելֆինները առարկաները քննելիս պառկում են կողքի և ուսումնասիրում դրանք սկզբում մեկ աչքով հետո մյուս։
  • Դելֆինները շնչում են օդով։ Նրանք ձկների նման չունեն խռիկներ, սակայն ունեն թոքեր և շնչառական ուղիներ, իրանի վերին հատվածում, կետերը և դելֆիները օգտագործում են, որպեսզի արձակեն տարբեր ձայներ։ Հաճախ նրանք պահում են շունչը 7 րոպե բայց կարող են ջրի տակ մնալ մինչև 15 րոպե։
  • Դելֆինները օգտագործում են էխոլոկացիոն ֆունկցիան, որոնց մեջ կան նույն սկզբունքները, ինչպես ռադարների մոտ, և դրանք օգտագործվում են  սնունդ հայթայթելու համար։
  • Դելֆինները կարողանում են իրենց ճանաչել հայելու մեջ։
  • Ունենալով բաց վերքեր` դելֆինները կարող են լողալ կեղտոտ ջրերում և ոչ մի վարակ ձեռք չբերել։ Պարզվում է, որ դելֆիններին ոչ մի վարակ չի կպչում։ Հայտնի է, որ այս կենդանիների իմունային համակարգը նման է մարդկայինին, բայց ինչպե՞ս են նրանք կարողանում հեռու պահել իրենց տարբեր տեսակի վարակներից։
  • Բաց վերքերի դեպքում դելֆինների մոտ չեն բացվում նյարդային վերջավորությունները։ Բայց դա չի նշանակում, որ նրանք ընդհանրապես ցավ չեն զգում։ Սակայն, լուրջ վնասվածք ստանալու դեպքում նրանք կարողանում են ուղղակի ուշադրություն չդարձնել  դրան։ Համարվում է, որ դելֆինների օրգանիզմն արտադրում է հատուկ ցավազրկող (մորֆիինման)[2]։

Ծանոթագրությոներ

  1. ↑ Жизнь Животных (в 7-ми томах), под ред. академика Соколова В. Е. (второе издание), т. 7 (Млекопитающие), Москва, изд-во «Просвещение», 1989; стр. 367, 369, 378
  2. ↑ «10 հետաքրքիր փաստեր դելֆինների մասին». Դավիթ Շահինյանի բլոգ (ռուսերեն). 2014 թ․ մայիսի 28. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 22-ին.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դելֆիններ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դելֆիններ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Տաքսոնոմիա
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 328)։

Read other articles:

Сталинская премия за выдающиеся изобретения (1941)

Основные статьи: Сталинская премия и Сталинская премия за выдающиеся изобретения и коренные усовершенствования методов производственной работы В 1941 году были названы лауреаты Сталинской премии за выдающиеся изобретения, в том числе военные, в период последних 6—7 лет в

 

Chester Fritz Auditorium

Interior of the Chester Fritz Auditorium CFAclass=notpageimage| Location of Chester Fritz Auditorium The Chester Fritz Auditorium (CFA) is a performance facility on the campus of the University of North Dakota (UND) located in the city of Grand Forks, North Dakota.[1] The Fritz, as it is commonly known, has a maximum capacity of 2,384 and is used for many events including concerts, dance recitals, and popular Broadway musicals. The auditorium also plays host to university events inclu...

 

Kościelec (Hohe Tatra)

Kościelec Höhe 2155 m n.p.m. Lage Polen Gebirge Hohe Tatra, Karpaten Koordinaten 49° 13′ 31″ N, 20° 0′ 52″ O49.22527777777820.0144444444442155Koordinaten: 49° 13′ 31″ N, 20° 0′ 52″ O Kościelec (Hohe Tatra) (Kleinpolen) f6 Der Kościelec ist ein Berg in der Hohen Tatra mit einer Höhe von 2155 m n.p.m. und liegt in Polen. Inhaltsverzeichnis 1 Lage und Umgebung 2 Etymologie 3 Tourismus 3.1 Rou...

Народний парк Гумбольдтхайн

Народний парк Гумбольдтхайн 52°32′50″ пн. ш. 13°23′10″ сх. д. / 52.54722222224977202° пн. ш. 13.38611111113877783° сх. д. / 52.54722222224977202; 13.38611111113877783Координати: 52°32′50″ пн. ш. 13°23′10″ сх. д. / 52.54722222224977202° пн. ш. 13.38611111113877783° сх. д. / 52.547222222...

 

Гней Доміцій Агенобарб (консул 122 року до н. е.)

Гней Доміцій Агенобарблат. Cn. Domitius Cn.f.Cn.n. Ahenobarbus Народився 169 до н. е.[1]Стародавній РимПомер не пізніше 103 до н. е.невідомоКраїна Стародавній РимДіяльність давньоримський політик, давньоримський військовийЗнання мов латинаПосада цензор Стародавнього Риму, д...

 

Jewish wedding

For 1903 painting by Jozef Israëls, see A Jewish Wedding. Wedding ceremony that follows Jewish law and traditions Traditional nissu'in in Eastern Europe during the 20th century Signing of the ketubah (marriage contract) A decorated ketubah A Jewish wedding is a wedding ceremony that follows Jewish laws and traditions. While wedding ceremonies vary, common features of a Jewish wedding include a ketubah (marriage contract) which is signed by two witnesses, a chuppah or huppah (wedding canopy),...

Savvy Shields

American beauty pageant winner Savvy ShieldsShields in September 2017BornSavannah Janine Shields (1995-07-01) July 1, 1995 (age 28)Fayetteville, Arkansas, U.S.Alma materUniversity of ArkansasTitleMiss Heart of the Ozarks 2016Miss Arkansas 2016Miss America 2017TermSeptember 11, 2016 – September 10, 2017PredecessorBetty CantrellSuccessorCara MundSpouse Nate Wolfe ​(m. 2018)​Websitesavvyjanine.com Savannah Janine Shields Wolfe (née Shields; July 1, 1995)...

 

Fernando Pérez de Traba

12th-century nobleman and count of the Kingdom of León Signo rodado [es] used by Fernando Pérez de Traba[1] Fernando (or Fernán) Pérez de Traba (Spanish: [feɾˈnando ˈpeɾeθ ðe ˈtɾaβa, feɾˈnam -]; c. 1090 – 1 November 1155), or Fernão Peres de Trava (Portuguese: [fɨɾˈnɐ̃w ˈpeɾɨʒ ðɨ ˈtɾavɐ]), was a nobleman and count of the Kingdom of León who for a time held power over all Galicia. He became the lover of Countess Teresa...

 

Otto von Bülow (Diplomat)

Bildnis Otto von Bülow (Georg Lampe zugeschrieben) Hans Otto Theodor von Bülow (* 28. Dezember 1827 in Frankfurt am Main; † 22. November 1901 in Rom) war ein deutscher Diplomat. Inhaltsverzeichnis 1 Herkunft 2 Leben 3 Familie 4 Auszeichnungen 5 Siehe auch 6 Literatur 7 Weblinks 8 Einzelnachweise Herkunft Hans Otto Theodor von Bülow, gemeinhin genannt Otto von Bülow, entstammte dem mecklenburgischen Uradelsgeschlecht von Bülow (als „de Bulowe“ erwähnt in 1229). Er war der älteste ...

Ms. Jazz

1974 studio album by Carmen McRaeMs. JazzStudio album by Carmen McRaeReleased1974RecordedMarch 1973StudioNew York, NYGenreJazzLength30:15LabelGroove MerchantGM 531ProducerSonny LesterCarmen McRae chronology It Takes a Whole Lot of Human Feeling(1973) Ms. Jazz(1974) November Girl(1975) Ms. Jazz is an album by American jazz vocalist Carmen McRae recorded in 1973 and released on the Groove Merchant label the following year.[1][2] Professional ratingsReview scoresSourceRat...

 

Wizz Air

Hungarian low-cost airline Wizz Air Hungary Ltd. IATA ICAO Callsign W6[1] WZZ WIZZ AIR FoundedSeptember 2003; 20 years ago (2003-09)Commenced operations19 May 2004; 19 years ago (2004-05-19)AOC #EASA.AOC.001Operating bases List of bases Abu Dhabi Belgrade Bucharest Budapest Catania Cluj-Napoca Craiova Debrecen Gdańsk Iași Katowice Kraków Kutaisi Larnaca London–Gatwick London–Luton Milan–Malpensa Naples Rome–Fiumicino Sibiu Skopj...

 

Marie Niedermann

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Desember 2022. Marie NiedermannLahir(1880-09-27)27 September 1880DenmarkMeninggal23 Mei 1967(1967-05-23) (umur 86)DenmarkPekerjaanPemeranTahun aktif1910–1954 Marie Niedermann (27 September 1880 – 23 Mei 1967) adalah seorang pemeran film D...

Morgan Fisher

English keyboard player and composer For the American experimental filmmaker and artist, see Morgan Fisher (artist). Morgan FisherBackground informationBirth nameStephen Morgan FisherBorn (1950-01-01) 1 January 1950 (age 73)Middlesex Hospital, London, EnglandOccupation(s)MusicianInstrument(s)KeyboardsYears active1960s–presentWebsitemorgan-fisher.comMusical artist Stephen Morgan Fisher (born 1 January 1950) is an English keyboard player and composer, and is most known as a member of Mot...

 

Oneida, Iowa

Unincorporated community in Iowa, United StatesOneida, IowaUnincorporated communityOneida, IowaCoordinates: 42°32′34″N 91°21′13″W / 42.54278°N 91.35361°W / 42.54278; -91.35361CountryUnited StatesStateIowaCountyDelawareElevation1,053 ft (321 m)Time zoneUTC-6 (Central (CST)) • Summer (DST)UTC-5 (CDT)Area code563GNIS feature ID459866[1] Oneida is an unincorporated community in Oneida Township, Delaware County, Iowa, United States....

 

Tofurkey

Meat substitute in the form of a loaf or casserole of vegetarian protein For the brand, see Tofurky. Tofurky brand tofurkey Tofurkey (a portmanteau of tofu and turkey) is a plant-based meat substitute patterned after turkey, in the form of a loaf of vegetarian protein, usually made from tofu (soybean protein) or seitan (wheat protein) with a stuffing made from grains or bread, flavored with a broth and seasoned with herbs and spices.[1][2] It is often served at a vegetarian or...

Thabo Sefolosha

Swiss basketball player Sefolosha redirects here. For the painter, who is also his mother, see Christine Sefolosha. Thabo SefoloshaSefolosha with the Houston Rockets in 2019Vevey Riviera BasketPositionShooting guard / small forwardLeagueSBLPersonal informationBorn (1984-05-02) May 2, 1984 (age 39)Vevey, SwitzerlandNationalitySwissListed height6 ft 7 in (2.01 m)Listed weight215 lb (98 kg)Career informationNBA draft2006: 1st round, 13th overall pickSelected by the ...

 

Associazione Calcio Legnano 1981-1982

Voce principale: Associazione Calcio Legnano. A.C. LegnanoStagione 1981-1982Sport calcio Squadra Legnano Allenatore Pietro Maroso Presidente comm. Giovanni Mari Serie C24º posto nel girone A Coppa Italia Serie CQuarti di finale Maggiori presenzeCampionato: Belletta (34) Miglior marcatoreCampionato: Baldan (10) StadioComunale 1980-1981 1982-1983 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce raccoglie le informazioni riguardanti l'Associazione Calcio Legnano nelle competizioni uf...

 

Кубинка

У этого топонима есть и другие значения, см. Кубинка (значения). ГородКубинка Флаг Герб 55°34′35″ с. ш. 36°41′41″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект Федерации Московская область Городской округ Одинцовский Глава Степаненко Евгений Сергеевич История и география Основ...

消費者金融

この記事には複数の問題があります。改善やノートページでの議論にご協力ください。 出典がまったく示されていないか不十分です。内容に関する文献や情報源が必要です。（2021年3月） 古い情報を更新する必要があります。（2021年3月）出典検索?: 消費者金融 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパ...

 

Taveta

Mandhari ya Taveta Taveta Nchi Kenya Kaunti Taita-Taveta Idadi ya wakazi  - Wakazi kwa ujumla 67 505 Taveta ni mji wa Kenya kusini mashariki, katika kaunti ya Taita-Taveta. Mwaka 2009 ulikuwa na wakazi 67,505[1].[2]. Tazama pia Orodha ya miji ya Kenya Tanbihi ↑ Sensa ya Kenya 2009 Archived 9 Januari 2019 at the Wayback Machine., tovuti ya KNBS, ilitazamwa Januari 2009. ↑ https://www.knbs.or.ke/?wpdmpro=2019-kenya-population-and-housing-census-volume-ii-distributi...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!