Ալքիմիա

Ալքիմիական տարրերի սիմվոլները. 1 — անագ, 2 — կապար, 3 — ոսկի, 4 — ծծումբ, 5 — սնդիկ, 6 — արծաթ, 7 — երկաթ։

Ալքիմիա (լատին․՝ alchimia, alchymia), նախագիտական քիմիա, որը ձևավորվել էր 3-4-րդ դարերում Եգիպտոսում։

Ստուգաբանություն

«Ալքիմիա» բառը եվրոպական լեզուներում ծագել է արաբ․՝ الكيمياء‎‎ (’al-khīmiyā’), որը իր հերթին, պարտք է վերցվել χυμεία - «հեղուկ» բառից[1]։

Պատմություն

Ալքիմիկոսը փիլիսոփայական քարը փնտրելիս (Ջոզեֆ Ռայթ, 1771)

Այն միջնադարյան մշակույթի յուրահատուկ շերտ է։ Երբ քիմիան դրվեց գիտական հիմքերի վրա, ալքիմիան սկսեցին անվանել հասարակ մետաղներից ազնիվ մետաղներ (ոսկի, արծաթ) ստանալու կեղծ արհեստ, որովհետև ալքիմիկոսները բոլոր մետաղները դիտում էին որպես ծծմբի ու սնդիկի միացություն։

Ալքիմիկոսներն ունեին հատուկ ծածկագրեր, որոնցից շատերը մինչև այսօր էլ վերծանված չեն։ Ոսկին ծածկագրված էր արևի, արծաթը՝ լուսնի, իսկ մյուս հայտնի հինգ մետաղները՝ այն ժամանակ հայտնի մոլորակների նշաններով։ Ալքիմիկոսների ուսումնասիրությունները նպաստեցին քիմիայի՝ որպես գիտության ձևավորմանն ու զարգացմանը. ստացվեցին բազմաթիվ նոր նյութեր, զարգացան մետաղաձուլությունը, ապակեգործությունը, խեցեգործությունը, ներկերի, թղթի, օճառի, ոգելից խմիչքների արտադրությունները։ Քաղաքների աճը և վարակիչ հիվանդությունների տարածումը հանգեցրին բժշկական քիմիայի՝ յատրոքիմիայի ստեղծմանը։ Գիտական քիմիայի ձևավորման սկիզբը համարվում է XVII դարի 2-րդ կեսը, երբ անգլիացի գիտնական Ռ. Բոյլը տվեց քիմիական տարր հասկացության առաջին գիտական սահմանումը։

Ժամանակին մարդիկ կարծում էին որ սնդիկը, երկաթը կամ պղինձը կարող են փոխարկվել արծաթի կամ ոսկու։ Դրա համար անհրաժեշտ է միայն մետաղը միահալել «Կարմիր Առյուծի» հետ, իսկ եթե այն միահալվի ուրիշ նյութի հետ օրինակ՝ «Սպիտակ Առյուծի» հետ, ապա կստացվի արծաթ։ «Կարմիր Առյուծը» այլ կերպ անվանում էին փիլիսոփայական քար։ Իսկ «Կյանքի էլիքսիրը» ամեն հիվանդության դեղ է և կարող է ծերուկին երիտասարդացնել և նույնիսկ անմահացնել։ Ուստի այդ «Փիլիսոփայական Քարը» և «Կյանքի էլիքսիրը» փնտրում էին բոլորը, նույնիսկ հին աշխարհի նշանավոր գիտնականները, որոնք իրենց անվանում էին Ալքիմիկոսներ։Նրանք իրենց փորձանոթներում իրար էին խառնում ինչ գտնում էին իրենց ձեռքի տակ հող փոշի և այլն։ Այս բոլորը վերջում նրանք եռացնում էին և ավելացնում բազմապիսի հեղուկներ։ Միաժամանակ ալքիմիկոսները ասում էին կախարդական խոսքեր, որոնք պետք է օգնեին այդ անիմաստ խառնուրդին դառնալ «Փիլիսոփայական Քար»։

Այս ամենը իմանալով թագավորները և սուլթանները լաբորատորիաներ էին ստեղծում նրանց համար և պահանջում նրանցից ոսկի,սակայն ալքիմիկոսների մոտ ոչինչ չէր ստացվում։ Նրանք մոլորության մեջ էին։

Ալքիմիայով սկսեցին զբաղվել շատ հայտնի գիտնականներ և նրանց շնորհիվ են դարձել հայտնի մետաղները և այլ նյութերի շատ հատկություններ։ Նրանք են դեղանյութերի հիմնադիրները։ Նրանք են հնարել լաբորատոր շատ սարքեր,օրինակ՝ թորման կաթսաները, տաքացնող վառարանները։

Առավել կարևոր էր «փիլիսոփայական քարի» պատրաստումը, որը պետք է օժտված լիներ յուրահատուկ հատկությամբ. այն է՝ վերածել հասարակ մետաղները`ոսկու։ Այն անվանում էին նաև կյանքի համադարման և կյանքի էլիքսիր։ Բացի այդ այն հանդիսանում էր հատուկ դեղորայք, որի լուծույթի ոսկե ըմպելիքի նույնիսկ շատ փոքր զանգվածների ընդունումը կնպաստեր զանազան հիվանդությունների բուժմանը, երիտասարդեցմանը, կյանքի տևողության երկարեցմանը։

Ալքիմիան միջնադարյան Հայաստանում

Քիմիական երևույթների գիտակցված օգտագործման մասին առաջին տեղեկությունները վերաբերում են Հայաստանի, Միջագետքի, Եգիպտոսի և Չինաստանի տարածքներին։ Հայաստանի տարածքում մետաղներ ու համաձուլվածքներ ստացվել և Միջագետք, Ասորեստան ու այլուր արտահանվել են դեռևս մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակում։

Հովհաննես Երզնկացին իր «Վասն նյութի ու տեսակի» (1283) աշխատության մեջ զանազան տեղեկություններ է հայտնում աղերի, հիմքերի, թթուների, գազերի միացման կամ տարազատման ժամանակ առաջացող նոր նյութերի վերաբերյալ։ Նա կարծում է, որ բնության հիմքում ընկած նյութը հավիտենական է, այն կարող է փոխել իր որակը, վերածվել այլ նյութի, բայց երբեք չի ոչնչանում։ Մատենադարանի ձեռագրերում առանձնանում են նաև ալքիմիային վերաբերող այլ հայալեզու աշխատություններ, օրինակ՝ անանուն հեղինակների «Խրատք ոսկվո հալելու» (16-րդ դար) և «Դեղաբուսակ» խորագրերը կրող երկերը։

Նյութերի հետ միաժամանակ Արևելքի և Արևմուտքի երկրներ են փոխանցվել նաև ալքիմիական գիտելիքներ։ Ըստ ռուս ակադեմիկոս Ն. Ֆիգուրովսկու՝ քիմիական գիտելիքները Ռուսաստան են անցել մասամբ Հայաստանից։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

  1. Lipiński E. Semitic languages:Outline of a Comparative Grammar. — Leuven: Peeters, 1997. — P. 563. — ISBN 90-6831-939-6
Ընթերցե՛ք «ալքիմիա» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալքիմիա» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 193

Read other articles:

1974 single by Harry Chapin For the CSI episode, see Cats in the Cradle (CSI). For other uses of Cat's cradle, see Cat's cradle (disambiguation). Cat's in the CradleSide-A label of the U.S. vinyl singleSingle by Harry Chapinfrom the album Verities & Balderdash B-sideVacancyReleasedOctober 1, 1974Recorded1973StudioConnecticut Recording Studios, Bridgeport, ConnecticutGenreFolk rock[1][2]soft rock[3][4]Length3:29 (single)3:45 (album version)LabelElektraSongwr...

 

Bupati WakatobiPetahanaHalianasejak 28 Juni 2021Masa jabatan5 tahun, dapat dipilih kembali 1 kali lagiDibentuk19 Januari 2004Pejabat pertamaSyarifudin SafaaSitus webwakatobikab.go.id Berikut ini adalah daftar Bupati Wakatobi yang menjabat sejak pembentukannya pada tahun 2004.[1] No. Foto Nama Bupati Awal Menjabat Akhir Menjabat Wakil Bupati Keterangan Ref. — Syarifudin Safaa, S.H., M.M. 19 Januari 2004 19 Januari 2006 — Penjabat bupati — H. L.M. Mahufi Madra, S.H., M.H. 19 ...

 

Artikel ini menggunakan format tanggal/angka/penomoran asing yang belum sesuai dengan Pedoman Umum Ejaan Bahasa IndonesiaJika Anda adalah ahli yang dapat membantu, silakan membantu memperbaiki kualitas artikel ini.   kota terpilih  kota inti  kota khusus  kota  distrik kota khusus Berikut ini daftar kota di Jepang, diurutkan berdasarkan nama prefektur dan tanggal pendiriannya. Daftar ini juga bisa diurutkan berdasarkan populasi, luas, kepadata...

Mario MaurerLahirMario Maurer4 Desember 1988 (umur 34)Bangkok, ThailandKebangsaanThailandNama lainNutthawuth MaurerNutthawuth SuwannaratAlmamaterKrirk UniversityRamkhamhaeng UniversityPekerjaan Aktor Model Penyanyi Tahun aktif2004-sekarangSitus webwww.ohohmario.com Mario Maurer (bahasa Thai: มาริโอ้ เมาเร่อ; lahir 4 Desember 1988) adalah seorang aktor dan peragawan Thailand, keturunan China dan Jerman. Memulai karier sebagai model pada usia 16, i...

 

Kolonel Inf (Purn.)SoerachmadPanglima Kodam VIII/Brawijaya Informasi pribadiLahirBaron, Nganjuk, Jawa TimurMeninggal1984Alma materPeta (1942)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratMasa dinas1940–1975Pangkat KolonelSatuanInfanteriSunting kotak info • L • B Kolonel Inf (Purn.) Soerachmad (lahir di Baron, Nganjuk, Jawa Timur, 12|1904 - meninggal pada 1984 pada usia 79 tahun) adalah mantan Pangdam V/Brawijaya dan mengawali karier sebagai Kapten Pembe...

 

1938 film by Carol Reed Bank HolidayDirected byCarol ReedWritten byRodney AcklandRoger BurfordBased onstory by Hans WilhelmRodney AcklandProduced byEdward BlackStarringJohn LodgeMargaret LockwoodHugh WilliamsCinematographyArthur CrabtreeEdited byR. E. DearingMusic byLouis LevyProductioncompanyGainsborough PicturesRelease date 27 January 1938 (1938-01-27) Running time86 minutes81 minutes (censored)CountryUnited KingdomLanguageEnglish Bank Holiday (also known as Three on a Weeken...

Currency of the Kingdom of Serbs, Croats, and SlovenesKingdom of Serbs, Croats & Slovenes, 400 Kronen overstamped on a 100 Dinara note (1919). The krone (Serbo-Croatian: крyна / kruna; Slovene: krona) was a short-lived, provisional currency used in parts of the then newly formed Kingdom of Serbs, Croats, and Slovenes, parts of which had previously been part of the Austro-Hungarian Empire (Austria-Hungary). It was worth 1⁄4 of a dinar or 25 para. The name translates into English ...

 

نموذج ايسنج هو نموذج رياضي للمغناطيسية الحديدية في الميكانيكا الإحصائية. وقد استخدم لنمذجة الظواهر المختلفة التي تنتج فيها التأثيرات الجماعية عن طريق التأثرات المحلية بين جزيئات ذات حالتين. المثال الرئيسي هو المغناطيسية الحديدية ، و  في هذه  الحالة يعتبر نموذج ايسي...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2019) روجر هولت معلومات شخصية الميلاد 8 أبريل 1956 (67 سنة)  دايتونا بيتش  مواطنة الولايات المتحدة  الحياة العملية المهنة لاعب كرة قاعدة[1]  الرياضة كرة ا...

Anugerah Musik Indonesia 2000Tanggal20 Oktober 2000LokasiTeater Tanah Airku, Taman Mini Indonesia Indah, Jakarta TimurNegaraIndonesiaIkhtisarPenghargaan terbanyakChrisye (4)Pencipta Lagu Terbaik-TerbaikMencintaimu – Bebi RomeoAlbum Terbaik-TerbaikBadai Pasti Berlalu – ChrisyePendatang Baru Terbaik-TerbaikAndienLegend AwardBroery MarantikaSitus webami-awards.comSiaran televisi/radioSaluranRCTIWaktu tayang180 menitProduserYayasan Anugerah Musik Indonesia← 1999 Anugerah Musik Indonesia...

 

AutheuilAutheuil Lokasi di Region Normandia Autheuil Koordinat: 48°34′22″N 0°40′19″E / 48.5728°N 0.6719°E / 48.5728; 0.6719NegaraPrancisRegionNormandiaDepartemenOrneArondisemenMortagne-au-PercheKantonTourouvreAntarkomuneCommunauté de communes du Haut-PerchePemerintahan • Wali kota (2008–2014) Béatrice DevedjianLuas • Land16,22 km2 (240 sq mi) • Populasi2140 • Kepadatan Populasi20,23/km2 (0,5...

 

Navid NegahbanNegahban di 2019 WonderConLahir2 Juni 1968 (umur 55)Mashhad, Dinasti PahlaviKebangsaanIran-AmerikaPekerjaanAktorTahun aktif1993–menyajikan Navid Negahban (Bahasa Persia: نوید نگهبان; lahir 2 Juni 1968) adalah aktor keturunan Iran-Amerika. Dia telah muncul di 24, Homeland, Mistresses dan sebagai Amahl Farouk / Shadow King di musim kedua dan ketiga Legiun FX. Dia juga membintangi sebagai The Sultan dalam pembuatan ulang live-action Aladdin. Film, televisi, kr...

Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Outubro de 2023) São Raimundo Nome São Raimundo Esporte Clube (Amazonas) Alcunhas expandir lista: Tufão[1] Tufão da Colina[2] Time do Povo[3] Alvi-Celeste da Colina[4] Mundico[5] São Rai Rei do Norte[6] Torcedor(a)/Adepto(a) São-raim...

 

Stadium in Clearwater, Florida Clearwater Athletic FieldFormer namesBrooklyn FieldLocationPennsylvania Ave and Seminole St, Clearwater, FloridaCoordinates27°58′25″N 82°47′34″W / 27.973680°N 82.792890°W / 27.973680; -82.792890OwnerCity of ClearwaterCapacity3,100 (1951-1954)Field sizeLeft – 340 ft. Center – ft. Right – 290 ft.SurfacegrassConstructionBroke groundDecember 1922OpenedMarch 15, 1923Closed1954Demolished1956Construction cost$25,000TenantsBrook...

 

Chemical compound VedaclidineClinical dataOther names(S)-3-[4-(butylthio)-1,2,5-thiadiazol-3-yl]quinuclidineATC codeNoneIdentifiers IUPAC name (3S)-3-[4-(Butylsulfanyl)-1,2,5-thiadiazol-3-yl]quinuclidine CAS Number141575-50-0PubChem CID9889093ChemSpider8064764UNII98IW5HAV1NChEMBLChEMBL136807CompTox Dashboard (EPA)DTXSID30275663 Chemical and physical dataFormulaC13H21N3S2Molar mass283.45 g·mol−13D model (JSmol)Interactive image SMILES CCCCSC1=NSN=C1[C@@H]2CN3CCC2CC3 InChI InChI=1S/C13H...

Upazila in Barisal Division, BangladeshRajapur রাজাপুরUpazilaCoordinates: 22°34′N 90°8.5′E / 22.567°N 90.1417°E / 22.567; 90.1417Country BangladeshDivisionBarisal DivisionDistrictJhalakati DistrictHeadquartersRajapur UnionThana1920Upazila1983Government • Upazila ChairmanMuhammad Maniruzzaman • MP (Jhalokati-1)Bazlul Haque HaroonArea • Total164.59 km2 (63.55 sq mi)Population (2011) ...

 

Френк Лемпард Френк Лемпард Особисті дані Повне ім'я Френк Джеймс Лемпард-молодший (Frank James Lampard Junior) Народження 20 червня 1978(1978-06-20)[1][2][…] (45 років)   Ромфордd, Великий Лондон, Лондон[d], Англія, Велика Британія Зріст 183 см Вага 88 кг Прізвисько Лемпс Громадянст...

 

Historical oddity in Alexandra, Virginia, US (1793–1816) The Grave of the Female Stranger The Grave of the Female Stranger is a famous historical oddity and local landmark and visitor's attraction in St. Paul's Cemetery of St Paul's Episcopal Church in Alexandria, Virginia. The grave is the resting place of an unnamed individual who died in 1816 and was elevated to national intrigue by the mysterious headstone and romanticized tale. Accounts of the stranger increase in oddity over time ...

Bjerke TravbaneLocationBjerke, Oslo, NorwayOwned byNorwegian Trotting AssociationDate opened24 June 1928Course typeHarness racingNotable racesOslo Grand PrixOfficial website 1929 Bjerke Travbane (English: Bjerke Race Track)[1][2][3] is a harness racing track located in the Bjerkebanen neighborhood of the Bjerke borough in Oslo, Norway. The course is 1,000 meters (3,300 ft). Owned by Norwegian Trotting Association, its tote betting is handled by Norsk Rikstoto. The...

 

Japanese term for a group of friends Not to be confused with Douyin. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Doujin – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2007) (Learn how and when to remove this template message) Comiket, pictured here in 2002, is the largest venue for the sale of douj...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!