Lotaringija je bila mala vojvodina na sjeveroistoku Francuske. U njenom tadašnjem glavnom gradu Nancyju 8. prosinca 1708. godine rođen je Franjo Stjepan Lotarinški, drugi sin vojvode Leopolda od Lotaringije i vojvotkinje Elizabete Šarlote.
Kao petnaestogodišnjeg mladića otac ga je poslao na bečki dvor cara Karla VI. Habsburškog kako bi stekao dodatno obrazovanje. Tamo je upoznao carevu kći Mariju Tereziju. Godine zajedničkog druženja s vremenom su dovele do mladenačke ljubavi, koja je 12. veljače 1736. okrunjena brakom. Nakon Maksimilijana i Marije Burgundske taj je brak u habsburškoj kući bio prvi koji nije bio isključivo brak iz interesa.
Iako je suprug kraljice i carice Marije Terezije 13. rujna 1745. u Frankfurtu proglašen rimsko-njemačkim carem, kao Franjo Stjepan I., njegove su vladarske ingerencije sezale samo do formalnog i protokolarnog pojavljivanja uz suprugu te osiguranja nastavka habsburške loze. Bio je otac šesnaestoro djece, a dinastija se od tada naziva Habsburg-Lothringen.