Paganismo xermánico

Representación de Emil Doepler do segundo encantamento de Merseburg, 1905. Con encantamentos, os deuses da mitoloxía xermánica continental curan un cabalo.

O paganismo xermánico fai referencia ás diversas prácticas relixiosas dos pobos xermánicos dende a Idade de Ferro até a cristianización durante a Idade Media. As prácticas relixiosas representaban un elemento esencial da primeira cultura xermánica. Tanto a partir de restos arqueolóxicos como de fontes literarias, é posíbel rastrexar unha serie de crenzas comúns entre os pobos xermánicos até a Idade Media, cando se cristianizaron os últimos redutos de Escandinavia. Con raíces na relixión protoindoeuropea, a relixión protoxermánica espallouse durante as invasións bárbaras, que deu lugar á relixión nórdica antiga entre os pobos xermánicos do norte, a mitoloxía xermánica continental e o paganismo anglosaxón entre os pobos que continuaban falando o inglés antigo. A relixión xermánica púidose documentar máis amplamente a partir dos textos dos séculos X e XI procedentes de Escandinavia e Islandia.

Dispersión xeográfica

Mapa do Imperio Romano e a Xermania Magna, c. 120 CE

Xermania era o termo romano para a zona leste do Rin e o norte do Danubio até as illas do mar Báltico ^[1] O seu homónimo provén de Xulio César, que o utilizou no seu tratado sobre as guerras galas, A guerra da Galia. O núcleo xermánico, Magna Germania, atopábase nas terras baixas do norte de Europa, que inclúe a actual Alemaña, os Países Baixos, Dinamarca e a península Escandinava.^[2] Non obstante, os límites de Germania non estaban definidos claramente, xa que grandes poboacións xermánicas vivían dentro das fronteiras do Imperio Romano, e a influencia romana chegaba até a "Xermania libre" a través da fronteira de Limes.^[3] En Europa central, a cultura celta xa era dominante a as primeiras prácticas relixiosas xermánicas estaban influídas polos pobos celtas. Máis tarde, elementos da cultura romana acabaron por mesturarse coa cultura xermánica, como demostran as probas arqueolóxiqcas de deuses romanos, estatuas e minaría de ouro. Os pobos xermánicos nunca constituíron un grupo uniforme cunha cultura común ou omnipresente, mais algúns sistemas xerais de crenza básicos xa se coñecían en textos medievais. Eran o resultado dunha fusión de diversas crenzas a través da extensión das tribos xermánicas por toda Europa central. Entre os pobos xermánicos orientais, pódense distinguir trazas de paganismo gótico a partir de escasos artefactos. Segundo o historiador John Thor Ewing, a relixión xermánica consistía en "adoracións individuais, tradicións familiares e cultos rexionais dentro dun marco xeralmente coherente".^[4]

Fontes

As obras do historiador islandés do século XIII Snorri Sturluson son fontes inestimábeis sobre o paganismo xermánico.

Existen poucas fontes escritas sobre o paganismo xermánico, e poucas das que hai foron escritas polos participantes desta relixión. A literatura oral tradicional asociada á relixión precristiá perdeuse a medida que as institucións cristiás se fixeron dominantes en Alemaña, Inglaterra e Escandinavia durante a Idade Media.^[5] Porén, as descricións das primeiras prácticas relixiosas xermánicas atópanse en obras de escritores romanos como Tácito na súa obra Xermania do século I.^[6]

Só na Islandia medieval se escribiu unha gran cantidade de material en lingua xermánica sobre o tema das tradicións pagás, sobre todo os poemas mitolóxicos da Edda poética, a Edda prosaica e o verso escáldico.^[7] Estas obras teñen unha enorme importancia para a comprensión das antigas tradicións relixiosas. Non obstante, estas fontes consérvanse despois da época na que o cristianismo xa era dominante en Islandia por parte de escritores que eran cristiáns.^[8] Algúns restos da relixión xermánica consérvanse noutras obras de cristiáns medievais como o libro en alemán antigo Canción dos Nibelungos e o Beowulf escrito en inglés antigo.^[9]

O folclore medieval e postmedieval tamén se usou como fonte para crenzas máis antigas. Tamén estaba influído polo cristianismo, que o fixo evolucionar.^[10]

As historias poden viaxar á présa e cambiar facilmente co paso do tempo, facendo que os textos tardíos sexan evidencias pouco fiábeis da primeira cultura xermánica. Porén, co método comparativo, é posíbel comparar palabras en linguas relacionadas e reconstruír racionalmente o que debían ser as súas formas anteriores perdidas e, até certo punto, o que deberon significar. Isto permite reconstruír os nomes dalgúns deuses, seres sobrenaturais e prácticas rituais. Por exemplo, todas as linguas xermánicas utilizan un nome neutro similar para designar deuses pagáns: en gótico guþ, god en inglés antigo, en alemán antigo got e guð nórdico antigo. Polo tanto, o protoxermánico tiña unha paraula similar cun significa semellante.^[11]

Notas

1. Heather 2005, pp. 49–53.
2. Manco 2013, p. 207.
3. Heather 2012, pp. 5–8.
4. Ewing 2010, p. 9.
5. Frassetto 2003, p. 180.
6. Eliade 1984, pp. 143, 475fn.
7. Eliade 1984, pp. 168, 470fn.
8. Eliade 1984, p. 154.
9. Eliade 1984, p. 170.
10. Heide & Bek-Pedersen 2014, pp. 11–16.
11. Green 1998, pp. 14–16.

Véxase tamén

Bibliografía

• Alexander, Marc (2013). Sutton Companion to British Folklore, Myths & Legends. Stroud: The History Press. ISBN 978-0-7509-5427-3. 
• Artz, Frederick B. (1980). The Mind of the Middle Ages: An Historical Survey, A.D. 200–1500. Chicago e Londres: University of Chicago Press. ISBN 978-0-22602-840-8. 
• Axboe, Morten (2005). "Guld og Guder". En Torsten Capelle; Christian Fischer; Morten Axboe; Silkeborg Museum; Karen M. Boe. Ragnarok: Odins Verden (en dinamarqués). Silkeborg: Silkeborg Museum Publishing. OCLC 68385544. 
• Bauer, Susan Wise (2010). The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade. Nova York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-05975-5. 
• Beare, W. (1964). Tacitus on the Germans. Greece & Rome 11 (Cambridge University Press on behalf of The Classical Association). pp. 64–76. JSTOR 642633. doi:10.1017/S0017383500012675. 
• Brown, Peter (2006). The Rise of Western Christendom: Triumph and Diversity, A.D. 200–1000. Malden, MA: Blackwell Publishing. ISBN 978-0-69116-177-8. 
• Burns, Thomas (2003). Rome and the Barbarians, 100 B.C.—A.D. 400. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-7306-5. 
• Caesar, Julius (2017). "Gallic War". En Raaflaub, Kurt A. The Landmark Julius Caesar—The Complete Works: Gallic War, Civil War, Alexandrian War, African War, and Spanish War. Nova York: Pantheon Books. ISBN 978-0-30737-786-9. 
• Cameron, Averil (1997). "Cult and Worship in East and West". En Leslie Webster; Michelle Brown. The Transformation of the Roman World, AD 400–900. Londres: British Museum Press. ISBN 978-0-7141-0585-7. 
• Chisholm, Hugh (1911). The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information 22. Nova York: Encyclopædia Britannica Inc. 
• Davidson, H.R. Ellis (1965). Gods and Myths of Northern Europe. Nova York: Penguin. ISBN 978-0-14013-627-2. 
• Dowden, Ken (1999). European Paganism. Nova York; Londres: Routledge. ISBN 978-0-41512-034-0. 
• Drinkwater, John F. (2007). Nordic Religions in the Viking Age. Oxford e Nova York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929568-5. 
• DuBois, Thomas (1999). Nordic Religions in the Viking Age. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-81221-714-8. 
• Eliade, Mircea (1984). A History of Religious Ideas: From Gautama Buddha to the Triumph of Christianity. Vol. 2. Chicago e Londres: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-20403-1. 
• Ewing, Thor (2010). Gods and Worshippers in the Viking and Germanic World. Stroud: Tempus. ISBN 978-0-75243-590-9. 
• Fletcher, Richard (1997). The Barbarian Conversion: From Paganism to Christianity. Nova York: Henry Holt. ISBN 0-8050-2763-7. 
• Forbes, Bruce David (2007). Christmas: A Candid History. Berkeley e Os Ánxeles: University of California Press. ISBN 978-0520251045. 
• Frassetto, Michael (2003). Encyclopedia of Barbarian Europe: Society in Transformation. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-263-9. 
• Geary, Patrick J. (2002). The Myth of Nations: The Medieval Origins of Europe. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-69109-054-2. 
• Ghosh, Shami (2015). Writing the Barbarian Past: Studies in Early Medieval Historical Narrative. Leiden: Brill. ISBN 978-9-00430-522-9. 
• Green, D.H. (1998). Language and History in the Early Germanic World. Cambridge: Cambridge University Press. OCLC 468327031. 
• Heather, Peter (2005). The Fall of the Roman Empire: A New History of Rome and the Barbarians. Oxford e Nova York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19515-954-7. 
• Heather, Peter (2012). Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-989226-6. 
• Heide, Eldar; Bek-Pedersen, Karen (2014). "Why a New Focus on Retrospective Methods?". En Eldar Heide; Karen Bek-Pedersen. New Focus on Retrospective Methods: Resuming Methodological Discussions. Case studies from Northern Europe. Helsinqui: Suomalainen Tidedeakatemia. ISBN 978-9-51411-093-1. 
• Ilkjær, Jørgen (2000). Illerup Ådal, et arkæologisk tryllespejl (en dinamarqués). Højbjerg: Moesgård Museum. ISBN 87-87334-40-2. 
• James, Edward (2014). Europe's Barbarians, AD 200–600. Londres e Nova York: Routledge. ISBN 978-0-58277-296-0. 
• Jolly, Karen Louise (1996). Popular Religion in Late Saxon England: Elf-Charms in Context. Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-80784-565-3. 
• Jones, Gwyn (1984). A History of the Vikings. Oxford e Nova York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-2158826. 
• Jones, Prudence; Pennick, Nigel (1995). A History of Pagan Europe. Nova York: Barnes & Noble. ISBN 978-0-76071-210-8. 
• Kendrick, T.D. (2013). A History of the Vikings. Nova York: Fall River Press. ISBN 978-1-43514-641-9. 
• Kofoed, Aase; Warming, Morten (1989). Old var Årle: Nordens Gamle Religioner (en dinamarqués). Copenhagen: Gjellerup & Gad. ISBN 87-13-03545-2. 
• Lee, Alvin A. (1997). "Symbolism and Allegory". En Robert E. Bjork; John D. Niles. A Beowulf Handbook. Lincoln, NE: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-80326-150-1. 
• Letcher, Andy (2014). "Paganism and the British Folk Revival". En Donna Weston; Andy Bennett. Pop Pagans: Paganism and Popular Music. Nova York: Routledge. ISBN 978-1-84465-646-2. 
• Lund, Allan A. (2002). Mumificerede moselig (en dinamarqués). Copenhagen: Høst. ISBN 978-8-71429-674-2. 
• Manco, Jean (2013). Ancestral Journeys: The Peopling of Europe from the First Venturers to the Vikings. Nova York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-05178-8. 
• McKitterick, Rosamond (2008). Charlemagne: The Formation of a European Identity. Nova York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-71645-1. 
• Persch, Alexandra (2005). "På glatis med ikonografi!: Blodoffer, drikkelag og frække sange?". En Torsten Capelle; Christian Fischer; Morten Axboe; Silkeborg Museum; Karen M. Boe. Ragnarok: Odins Verden (en dinamarqués). Silkeborg: Silkeborg Museum Publishing. OCLC 68385544. 
• Pohl, Walter (1997). "The Barbarian Successor States". En Leslie Webster; Michelle Brown. The Transformation of the Roman World, AD 400–900. Londres: British Museum Press. ISBN 978-0-7141-0585-7. 
• Santosuo, Antonio (2004). Barbarians, Marauders, and Infidels: The Ways of Medieval Warfare. Nova York: MJF Books. ISBN 978-1-56731-891-3. 
• Scholz, Bernard-Walter (1972). Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard's Histories. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press. ISBN 978-0472061860. 
• Schwarcz, Andreas (1999). "Cult and Religion Among the Tervingi and the Visigoths and their Conversion to Christianity". En Peter Heather. The Visigoths from the Migration Period to the Seventh Century: A Ethnographic Perspective. Suffolk: Boydell Press. ISBN 978-0851157627. 
• Shaw, Philip A. (2011). Pagan Goddesses in the Early Germanic World: Eostre, Hreda and the Cult of Matrons. traducido por Anthony R. Birley. Londres: Bristol Classical Press. ISBN 978-0-71563-797-5. 
• Stoklund, Marie (1994). "Myter, runer og tolkning". En Jens Peter Schjodt. Myte og ritual i det førkristne Nordenn: et symposium (en dinamarqués). Odense: Odense Universitetsforlag. ISBN 978-8-77838-053-1. 
• Tacitus (2009). Agricola and Germany. traducido por Anthony R. Birley. Nova York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19953-926-0. 
• Thrane, Henrik (2005). "Romerske og germanske småfigurer". En Torsten Capelle; Christian Fischer; Morten Axboe; Silkeborg Museum; Karen M. Boe. Ragnarok: Odins Verden (en dinamarqués). Silkeborg: Silkeborg Museum Publishing. OCLC 68385544. 
• Todd, Malcolm (2004). The Early Germans. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-63119-904-5. 
• van der Sanden, Wijnand; Stuyts, Ingelise (1996). Udødeliggjorte i mosen historierne om de nordvesteuropæiske moselig (en dinamarqués). Amsterdam: Batavian Lion International. ISBN 978-9-06707-414-8. 
• Vaughan-Sterling, Judith A. (1983). "The Anglo-Saxon "Metrical Charms": Poetry as Ritual". The Journal of English and Germanic Philology 82: 186–200. JSTOR 27709147. 
• Waldman, Carl; Mason, Catherine (2006). Encyclopedia of European Peoples. Nova York: Facts on File. ISBN 978-0816049646. 
• Wallace-Hadrill, J. M. (2004). The Barbarian West, 400–1000. Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-0-63120-292-9. 
• Williams, Derek (1998). Romans and Barbarians. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-19958-6. 
• Wilson, Derek (2005). Charlemagne: A Biography. Nova York: Vintage Books. ISBN 978-0-307-27480-9. 
• Winroth, Anders (2012). The Conversion of Scandinavia. New Haven e Londres: Yale University Press. ISBN 978-0-30017-026-9.