Múltiplo (gramática)

Representación visual das diferentes táboas de multiplicación do 2 ó 50.

Un múltiplo é un tipo de numeral. Un múltiplo expresa multiplicación pola serie natural dos números a partir de dous: dobre, triplo etc. Por tanto, dobre equivale a multiplicado por dous, triplo a multiplicado por tres etc.

Lista de múltiplos

Os múltiplos con forma propia son:

• dobre; duplo/a
• triplo/a
• cuádruplo/a
• quíntuplo/a
• séxtuplo/a
• séptuplo/a
• óctuplo/a
• nónuplo/a
• décuplo/a
• céntuplo/a

Os restantes fórmanse mediante o cardinal correspondente seguido da palabra veces.

Función sintáctica

Como categoría gramatical, un múltiplo pode ter función pronominal (cando suple a un nome) ou adxectiva (cando o acompaña), por exemplo:

• Pronomes:
  • Saquei o dobre de libros da biblioteca para esta fin de semana.
  • A lebre pesa o dobre ca o coello.
  • A presa tén o quíntuplo de auga que en verán.
• Adxectivos:
  • Cómpre reforzar este amaño cunha soldadura dobre.
  • Este novo dispositivo de almacenamento tén tripla capacidade.

Verbos derivados

Os numerais múltiplos dan orixe aos seus respectivos verbos, por exemplo:

• dobre dá dobrar
• duplo dá duplicar
• triplo dá triplicar
• cuádruplo dá cuadriplicar
• quíntuplo dá quintuplicar
• séxtuplo dá sextuplicar
• séptuplo dá septuplicar
• décuplo dá decuplicar
• céntuplo dá centuplicar

Outras formas derivadas

Algúns numerias múltiplos orixinan outras formas léxicas:

• De dobre: dobra, dobradura, dobramento, dobraxe, dobregar, dobremente, dobrez, dobrón.
• De duplo: dúplex, duplicación, duplicado, duplicador, dúplice, duplicidade, duplicidentados.
• De triplo: triplete, triplicación, triplicador.

Os múltiplos en matemáticas

Fálase de múltiplo cando se está a tratar con cantidades que multiplican a outra.

Un múltiplo dun número é outro número que o contén un número enteiro de veces. Doutro xeito, un múltiplo de n é un número tal que, dividido por n, da como resultado un número enteiro (xa que o resto da división euclidiana é cero). Os primeiros múltiplos do un ó dez adoitan agruparse nas chamadas táboas de multiplicar.

• Exemplo: 18 é múltiplo de 9.

a=18

b=9

a=2·b

En efecto, 18 contén 9 dúas veces de xeito exacto.

Propiedades dos múltiplos

• Se a é un múltiplo de b, entón b é un divisor de a.
• Todo número enteiro é múltiplo de 1 e de si mesmo.
• Cero (0) é múltiplo de calquera número.
• Se a e b son múltiplos de n, entón a+b, a-b, ka e kb sóno para calquera número k natural.

Submúltiplos

Un número enteiro a é submúltiplo doutro número b só se b é múltiplo de a.

Propiedades dos submúltiplos

• O número un é submúltiplo de calquera número.
• Todo número é submúltiplo de si mesmo.
• Todo número é submúltiplo do número cero.

Véxase tamén

Outros artigos

• Divisibilidade
• Táboa de multiplicar
• Táboa de divisores

Ligazóns externas

• Documentos de referencia da Real Academia Galega:
  • Vocabulario Ortográfico da Lingua Galega
  • Normas Ortográficas e Morfolóxicas do Idioma Galego
• Criterios para saber se un número é múltiplo doutro Arquivado 25 de xullo de 2008 en Wayback Machine.
• Táboas de Múltiplos e Submúltiplos para Imprimir