Jimena Quirós Fernández y Tello, nada en Almería o 5 de decembro de 1899 e finada en Madrid en 1983, foi unha científica española, considerada como a primeira oceanógrafa do país.[1]
Traxectoria
Jimena Quirós Fernández y Tello naceu en Almería o 5 de decembro de 1899. Foi a pequena dunha familia de varios irmáns. Foi educada pola súa nai, Carmen Fernández-Tello, unha cualificada docente e emprendedora que abriu un colexio privado na cidade andaluza e encargouse de manter e asegurar o futuro da familia.[2]
O seu pai, José María Quirós Martín, era enxeñeiro e viaxaba continuamente instalando gas. Chegaron desde Madrid cando a el o contrataron como axente de explosivos para a minería e levaban algúns anos instalados en Almería. Ao pouco de nacer a pequena, os seus pais separáronse e o pai se desentendió da familia.[3][2]
Quirós chegou a Madrid en 1917, antes de cumprir os 18 anos, para estudar Ciencias na Universidade Central. Residiu na Residencia de Señoritas, onde se relacionou con nomes que serían importantes para a cultura española da primeira metade do século XX: Maruja Mallo, María Zambrano, Matilde Huici, Clara Campoamor, Victoria Kent e outras científicas como a propia Quirós.[3]
Ciencia
Especializouse en física e aplicou os seus coñecementos ao estudo do océano (estudo das masas de auga, temperatura, salinidade, correntes, etc.).[4]
En 1920, mentres terminaba os seus estudos, comezou a traballar no Instituto Español de Oceanografía (IEO). Licenciouse con premio extraordinario e, uns meses despois, converteuse na primeira muller en España en embarcar nunha campaña oceanográfica. Foi tamén a primeira en asinar un traballo científico en ciencias do mar.[4][5] Á súa volta de devandita expedición polo Mediterráneo opositou e, con só 22 anos, incorporouse ao IEO como a primeira científica da historia da institución.[5]
Quirós continuou formándose desprazándose á Universidade de París. En 1926 foille concedida unha bolsa dun ano para asistir ao Laboratorio de Fisiografía da Universidade de Columbia, en Nova York.[6] Alí estudou Xeografía Física da Atmosfera e os Océanos con algúns dos mellores científicos da época na materia. Aínda que dominaba moitos campos das ciencias mariñas, a súa especialidade foi a física e a aplicala aos océanos dedicou os seus coñecementos.[5]
Política
Ademais da a ciencia, Quirós dedicouse á política e en especial á loita pola igualdade de dereitos da muller. Presidiu o comité feminino do Partido Republicano Radical Socialista antes mesmo de que as mulleres tivesen dereito a votar. Para poder compaxinar a súa actividade política e científica, pediu excedencia no IEO para dedicarse ao ensino. Traballou en varios institutos ata que chegou a Guerra Civil; sobreviviu a esta, pero a súa carreira científica e a súa loita pola igualdade de dereitos quedou truncada. En 1940, a ditadura franquista cesouna dos seus cargos e botouna do IEO. Dedicouse, entón, a dar clases particulares.[5][7]
En 1966 Quirós, xa como xubilada, obtivo a rehabilitación e conseguiu o reingreso no IEO.
Notas
- ↑ "Jimena Quirós, primera oceanógrafa española y ejemplo de la brecha de género". 25 de novembro de 2018. Consultado o 11 de abril de 2019.
- ↑ 2,0 2,1 Macho-Stadler, Marta. "Jimena Quirós: la primera oceanógrafa española" (en inglés). Consultado o 12 de agosto de 2020.
- ↑ 3,0 3,1 "Jimena Quirós: la Guerra Civil truncó la carrera de la primera oceanógrafa en la historia de España" (en castelán). 30 de outubro de 2018. Consultado o 5 de decembro de 2019.
- ↑ 4,0 4,1 "Jimena Quirós, oceanógrafa | Efemérides" (en castelán). 5 de decembro de 2019. Consultado o 5 de decembro de 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 "Jimena Quirós" (en castelán). Consultado o 5 de decembro de 2019.
- ↑ Real orden de 25 de maio de 1926 (Gaceta del 28)
- ↑ "La injusta historia de la almeriense Jimena" (en castelán). Consultado o 24 de xaneiro de 2020.
Véxase tamén
Bibliografía
Ligazóns externas
.png)
