A familia extensa —ou familia complexa— é un concepto con varios significados distintos. En primeiro lugar, é empregado como sinónimo de familia consanguínea. En segundo lugar, naquelas sociedades dominadas pola familia conxugal, refire á parentela —unha rede de parentesco egocéntrica que se estende máis aló do grupo doméstico—, mesma que está excluída da familia conxugal. Unha terceira acepción é aquela que define á familia estendida como aquela estrutura de parentesco que habita nunha mesma unidade doméstica (ou fogar) e está conformada por parentes pertencentes a distintas xeracións.
Nas familias estendidas, a rede de afíns actúa como unha comunidade pechada. Este tipo de estruturas parentais pode incluír aos pais cos seus fillos, os irmáns dos pais cos seus fillos, os membros das xeracións ascendentes —avós, tíos avós, bisavós...— ou da mesma xeración que Ego. Ademais pode abarcar parentes non consanguíneos, como medios irmáns, fillos adoptivos ou putativos. Todo o anterior estabelece un contraste coa pequena familia nuclear.
Nas culturas onde a familia estendida é a forma básica da unidade familiar, a transición dun individuo cara á adultez non necesariamente implica a separación dos seus parentes ou dos seus pais. Cando un pequeno crece, trasládase ao máis amplo e real ámbito dos adultos, aínda cando en circunstancias normais estabeleza unha identidade separada do resto da súa comunidade.
A familia extensa ao redor do mundo
As definicións da "familia inmediata" persisten notablemente no Medio Oriente e en África; nas estruturas familiares tradicionais de países mediterráneos como Grecia, Italia, España e Portugal —aínda que nestes países tende a prevalecer cada vez menos nas grandes cidades, debido ás pautas sociais que lles impón o estilo de vida das sociedades industriais— e en toda América Latina e o Caribe.
Nalgunhas sociedades —especialmente as non occidentais, pero non só nelas— a familia extensa constitúen o tipo básico de familia, en contraste coa familia nuclear, que é o tipo familiar por antonomasia entre as nacións de tradición occidental. As sociedades onde a familia extensa é común son definidas como sociedades de cultura colectivista, ou noutras palabras, son sociedades onde os intereses do individuo quedan supeditados aos intereses da colectividade.
Poligamia
As familias poligínicas e poliándricas —agrupadas baixo a definición de familias poligámicas— foron moi comúns en varios sitios de Asia, África, pero foron historicamente rexeitadas polas sociedades modernas de Occidente. Os antropólogos sociais empregan a evidencia empírica dispoñible para sinalar que durante boa parte da súa historia, os seres humanos deberon vivir en sociedades onde a poligamia era unha forma de estrutura familiar común, e que nesas sociedades, as partes da familia (un esposo con varias esposas e os seus respectivos fillos, por exemplo), podían convivir en harmonía social. Desta sorte, Khomegah sinala que en Ghana, a poliginia redituaba en varios beneficios sociais.[1]
Notas
↑Khomegah, R. (1997) ‘Socio-economic characteristics of Ghanaian women in polygynous marriages’ Journal of Comparative Studies, Spring 1997 v28 n1 p73(16)
