Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa.
A 8-oxo-2'-desoxiguanosina (8-oxo-dG) é un derivado oxidado do nucleósidodesoxiguanosina. Está formado pola base nitroxenada derivada 8-oxoguanina unida ao azucre 2-desoxirribosa. A 8-oxo-dG é un dos principais produtos da oxidación do ADN.[1] A cuantificación das concentracións de 8-oxo-dG nunha célula son unha medida do estrés oxidativo ao que está exposta. Diversos estudos suxiren que o incremento de 8-oxo-dG nas células favorece a aparición de cancros.
A 8-oxo-dG no ADN
Os niveis de estado estacionario dos danos no ADN representan o equilibrio entre a formación dos danos e a súa reparación. Swenberg et al.[3] mediron as frecuencias medias do estado estacionario dos danos no ADN en células de mamíferos. O dano oxidativo máis frecuente presente normalmente no ADN é a 8-oxo-dG, que aparece cunha frecuencia media de 2.400 por célula.
Cando a formación de 8-oxo-dG é inducida por un axente que causa danos no ADN, esta é rapidamente reparada. Por exemplo, a presenza de 8-oxo-dG multiplícase por 10 nos fígados de ratos sometidos a radiacións ionizantes, pero o exceso de 8-oxo-dG é rapidamente eliminado e ten unha vida media de só 11 minutos.[4]
Segundo Valavanidis et al.[5] o incremento dos niveis de 8-oxo-dG nun tecido poden servir como biomarcador do estrés oxidativo. Estes autores tamén indicaron que se encontra frecuentemente un incremento dos niveis de 8-oxo-dG durante a carcinoxénexe.
Na figura que se mostra nesta sección, móstrase no panel A o epitelio do colon dun rato ao que se lle deu unha dieta normal e ten un baixo nivel de 8-oxo-dG nas súas criptas do colon. No panel B móstrase o epitelio do colon dun rato que probablemente está sufrindo tumoroxénese de colon (debido a que se engadiu desoxicolato á súa dieta[2]) e ten un alto nivel de 8-oxo-dG no seu epitelio do colon. O desoxicolato incrementa a produción intracelular de oxíxeno reactivo, o que ten como resultado un incremento do estrés oxidativo,[6][7] e isto conduce á tumoroxénese e carcinoxénese. De 22 ratos alimentados no experimento coa dieta suplementada con desoxicolato, 20 (91%) desenvolveron tumores de colon despois de 10 meses tomando esa dieta, e os tumores de 10 destes ratos (45% dos ratos) incluían un adenocarcinoma (cancro).[2]
A 8-oxo-dG no envellecemento
A presenza de 8-oxo-dG aumenta coa idade no ADN de tecidos de mamíferos.[8] Este aumento prodúcese tanto no ADN mitocondrial coma no nuclear.[9] Fraga et al.[10] estimaron que en riles de ratos, por cada 54 residuos de 8-oxo-dG reparados, queda sen reparar un residuo.
A 8-oxo-dG na carcinoxénese
Valavanidis et al.[5] sinalaron que os danos oxidativos, como a formación de 8-oxo-dG, probablemente contribúen carcinoxénese por medio de dous mecanismos. O primeiro mecanismo implica a modulación da expresión xénica, mentres que o segundo ten lugar por indución de mutacións.
Alteracións epixenéticas
A alteración epixenética, por exemplo por metilación de illas CpG nunha rexión promotora dun xene, pode reprimir a expresión do xene. En xeral, a alteración epixenética pode modular a expresión xénica. Segundo Bernstein e Bernstein,[11] a reparación de varios tipos de danos no ADN pode, con baixa frecuencia, deixar restos de diferentes procesos de reparación, e deste modo causar alteracións epixenéticas. A 8-oxo-dG é reparda principalmente por reparación por escisión de bases (BER).[12] Li et al.[13] revisaron diversos estudos e indicaron que unha ou máis proteínas da BER tamén participan nas alteracións epixenéticas que implican a metilación do ADN, desmetilación ou reaccións acopladas á modificación de histonas. Nishida et al.[14] examinaron os niveis de 8-oxo-dG e avaliaron a metilación dos promotores de 11 xenes supresores de tumores en 128 mostras de biopsias de fígado. Estas biopsias extraéronse de pacientes con hepatite C crónica, unha condición que causa danos oxidativos no fígado. Entre os cinco factores avaliados, só o incremento dos niveis de 8-oxo-dG estaba altamente correlacionado coa metilación do promotor de xenes supresores de tumores (p<0,0001). Esta metilación do promotor podería ter reducido a expresión destes xenes supresores de tumores e contribuído á carcinoxénese.
Mutaxénese
Yasui et al.[15] examinaron o destino que tiña a 8-oxo-dG cando este derivado oxidado da deoxiguanosina era inserido no xene da timidina quinase nun cromosoma de células linfoblastoides humanas en cultivo. Inseriron 8-oxo-dG nunhas 800 células, e puideron detectar os produtos que aparecían despois da inserción desta base alterada, o que determinaron a partir dos clons producidos despois do crecemento das células.
A 8-oxo-dG fora cambiada a G no 86% dos clons, o que probablemente reflectía unha exacta reparación por escisión de bases ou síntese translesión sen mutación. As transversións G:C a T:A ocorrían no 5,9% dos clons, as delecións dunha soa base no 2,1%, e as transversións G:C a C:G no 1,2%. En conxunto, estas mutacións máis comúns totalizaban o 9,2% do 14% das mutacións xeradas no sitio da inserción da 8-oxo-dG. Entre as outras mutacións nos 800 clons analizados, houbo tamén 3 delecións máis grandes, de tamaños de 6, 33 e 135 pares de bases. Así, a 8-oxo-dG, se non se repara, pode causar directamente mutacións frecuentes, algunhas das cales contribúen á carcinoxénese.
↑Swenberg JA, Lu K, Moeller BC, Gao L, Upton PB, Nakamura J, Starr TB. (2011) Endogenous versus exogenous DNA adducts: their role in carcinogenesis, epidemiology, and risk assessment. Toxicol Sci. 120(Suppl 1):S130-45. doi10.1093/toxsci/kfq371PMID 21163908
↑Tsuei J, Chau T, Mills D, Wan YJ. Bile acid dysregulation, gut dysbiosis, and gastrointestinal cancer. Exp Biol Med (Maywood). 2014 Nov;239(11):1489-504. doi: 10.1177/1535370214538743. PMID 24951470
↑Ajouz H, Mukherji D, Shamseddine A. Secondary bile acids: an underrecognized cause of colon cancer. World J Surg Oncol. 2014 May 24;12:164. doi: 10.1186/1477-7819-12-164. Review. PMID 24884764
↑Nishida N, Arizumi T, Takita M, Kitai S, Yada N, Hagiwara S, Inoue T, Minami Y, Ueshima K, Sakurai T, Kudo M (2013). "Reactive oxygen species induce epigenetic instability through the formation of 8-hydroxydeoxyguanosine in human hepatocarcinogenesis". Dig Dis31 (5-6): 459–66. PMID24281021. doi:10.1159/000355245.
↑Yasui M, Kanemaru Y, Kamoshita N, Suzuki T, Arakawa T, Honma M (2014). "Tracing the fates of site-specifically introduced DNA adducts in the human genome". DNA Repair (Amst.)15: 11–20. PMID24559511. doi:10.1016/j.dnarep.2014.01.003.