Óscar Romero

Óscar Romero

(1978)
Beathaisnéis
Breith	(es) Óscar Arnulfo Romero Galdámez 15 Lúnasa 1918 Ciudad Barrios, An tSalvadóir
Bás	24 Márta 1980 61 bliana d'aois San Salvador, An tSalvadóir
7 Ard-Easpag Caitliceach Rómhánach San Salvador
3 Feabhra 1977 – 24 Márta 1980 ← Luis Chávez y González – Arturo Rivera y Damas ^(en)  → Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach San Salvador Ceaptha ag: Pápa Pól VI
2 Roman Catholic Bishop of Santiago de María ^(en)
15 Deireadh Fómhair 1974 – 3 Feabhra 1977 ← Francisco José Castro y Ramírez ^(en) – Arturo Rivera y Damas ^(en)  → Deoise: Deoise Chaitliceach Santiago de María Ceaptha ag: Pápa Pól VI
Easpag cúnta
25 Aibreán 1970 – 15 Deireadh Fómhair 1974 Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach San Salvador
Easpag teidealach
5 Aibreán 1970 – 15 Deireadh Fómhair 1974 ← Francisco Raval Cruces ^(en) – Angélico Sândalo Bernardino → Deoise: Tambeae titular see ^(en) Ceaptha ag: Girolamo Prigione
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Phontaifiúil Ghréagóra
Gníomhaíocht
Gairm	sagart Caitliceach Rómhánach (1942–)
Teangacha	An Spáinnis
Coisreacan	Girolamo Prigione
Ardú
2018 - canonized saint ^(en) , ceaptha ag Pápa Proinsias 2015 - beannaithe, ceaptha ag Angelo Amato
Lá féile	24 Márta
Gradam a fuarthas  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Chaitliceach Lováin
Síniú

Ardeaspag de chuid na Salvadóire ab ea Óscar Romero y Galdámez, beannaithe (15 Lúnasa 1917 – 24 Márta 1980).^[1]

Cháin an tArdeaspag Romero imeaglú an phobail go rialta, agus é ag lorg go gcuirfí leasuithe sóisialta agus eacnamaíocha i bhfeidhm sa tír.^[2] Tá an-mheas ag cosmhuintir El Salvador ar an Ardeaspag Romero inniu.^[3] Meastar gur mharaigh an rialtas é mar gur cháin sé go minic an leatrom a bhí á imirt ag Rialtas El Salvador ar mhuintir na tíre.^[4]

1928

Beatha

Rugadh i Ciudad Barrios, an tSalvadóir é.

D'éirigh Romero ina ardeaspag ar San Salvador ar 23 Feabhra 1977.

21 Meitheamh 1978

Sheas sé an fód ina thír dhúchais nuair a bhí cinsireacht na meán agus agus sárú ar chearta an duine ar siúl. Labhair an t-ardeaspaig amach ar an raidió i gcoinne na ndúnmharuithe, i gcoinne na bochtaineachta, i gcoinne na ndrugaí agus i gcoinne chéasadh forleathan na ndaoine.^[5]

Ba iad a shearmóintí ar an raidió an t-aon slí amháin ag daoine teacht ar an bhfírinne faoin léirscrios a bhí ar siúl sa tír. Bhí sé i gcoinne na cinsireachta a bhí ar siúl sa tír agus ghlac sé ról an chraoltóra chuige féin go feasach agus go fonnmhar.^[5]

Feallmharú

múrphictiúr: Facultad de Jurisprudencia y Ciencias Sociales de la Universidad de El Salvador.

Lámhachadh an tArdEaspag Romero ar 24 Márta 1980 agus Aifreann á rá aige .. i séipéal ospidéil. Buíon fear, drong na heite deise,^[6] a raibh baint acu le hArm El Salvador a chreidtear a bhí freagrach as an bhfeallmharú.

Níor theastaigh ó dhaoine áirithe go leanfadh sé air ag caint. Sa deireadh cuireadh ina thost go buan é.^[7]

Sochraid

Bhí tórramh mór leis. Bhí 250,000 i láthair ag a shochraid, ceannairí eaglasta ón tír seo ina measc. Scaoil buíon fear leis an slua ag an tsochraid freisin agus maraíodh suas le leathchéad.^[4]

Chuir na himeachtaí seo tús le cogadh cathartha.

Tionchar

D'fhógair an Pápa Proinsias gur mairtíreach is ea an tArdeaspag sa bhliain 2015 agus gur laoch é Oscar Romero don Eaglais Chaitliceach i Meiriceá Láir agus Theas.

Rinneadh naomh de Romero sa bhliain 2018. Ainmnigh an Pápa Frances ina naomh é ar 14 Deireadh Fómhair 2018. Bhí na sluaite i láthair ag searmanas a bheannaithe sa phríomhchathair San Salvador.

Éire

In 2013, chuaigh an tUachtarán Michael D Higgins go tuama Óscar Romero in Ardeaglais San Salvador lena mheas féin air a léiriú.^[8] Thug an tUachtarán Ó hUigínn cuairt ar an Monumento a la Memoria y la Verdad in El Salvador, leacht i gcuimhne orthu siúd a maraíodh sa choimhlint agus ainmneacha 30,000 duine a dúnmharaíodh nó a d’imigh gan tásc ná tuairisc greanta ar bhalla fada.^[9] Léirigh an tUachtarán a ómós don Easpag Romero, a bhfuil a ainm i measc na n-ainmneacha ar an leacht cuimhneacháin.

Tá gradam agus ciste ainmnithe i ndiaidh Óscar Romero ag carthanas na hEaglaise Caitlicí in Éirinn Trócaire.^[2]

Naisc

• Beochan de chuid Trocaire ar Vimeo

Tagairtí

1. Séamus Ware (ISBN 0955360536). "Fáithe an Fichiú hAois | Litríocht" (ga). Dáta rochtana: 2022-03-24.
2. trocaire.org. "OIDEACHAS REILIGIÚNACHː ACMHAINN DON IAR-BHUNSCOIL". Dáta rochtana: 2022.
3. Nuacht RTÉ (2018-03-07). "Naomh le déanamh den Ardeaspag Óscar Romero" (as ga). 
4. Nuacht RTÉ (2015-02-03). "Oscar Romero le beannú ag an Eaglais Chaitliceach" (as ga). 
5. Catherine Foley (2018). "Jamal Khashoggi, an chinsireacht agus ceird uasal na hiriseoireachta" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-03-24.
6. Balor. "An tSúil Nimhe" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2022-03-24.
7. "BBC World Service - Witness History, The killing of Archbishop Romero" (en-GB). BBC. Dáta rochtana: 2019-03-24.
8. Office of the President of Ireland. "Diary President Visits Cathedral And Tomb Of Archbishop Romero" (ga). president.ie. Dáta rochtana: 2022-03-24.
9. Office of the President of Ireland. "Diary President Views The Monument To Memory And Truth And Attends An Ngo Partner" (ga). president.ie. Dáta rochtana: 2022-03-24.