Is páirtí polaitíochta Albanach é Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba (Gaeilge: Páirtí Náisiúnta na hAlban, Béarla: The Scottish National Party nó SNP; Albainis: Scottis Naitional Pairtie) atá lonnaithe sa lár-chlé ar speictream na polaitíochta, chomh maith le bheith sóisialta-daonlathach ón taobh eacnamaíochta, agus stocaireacht a dhéanamh ar son neamhspleáchas na hAlban ón Ríocht Aontaithe.
Mar a bhí ar 13ú Mí Iúil 2024, tá Páirtí Náisiúnta na hAlban i rialtas mionlach na hAlban. Is é ceannaire an SNP, John Swinney , atá ina Céad-Aire ar Albain.
Ghiollaigh an páirtí an feachtas ar son neamhspleáchais i Reifreann ar Neamhspleáchas na nAlban 2014In Olltoghchán 2019, toghadh 45 ball den SNP chuig Teach na dTeachtaí as na 59 ball ar fad a dhéanann ionadaíocht ar son na hAlban
Ina 16 bliana i rialtas ó 2007, tá taifead ag an bpáirtí de mhaoiniú poiblí a chosaint agus a ardú[1], fad is go bhfuil roinnt gearrúcháin chánacha a thug rialtas na Ríochta Aontaithe isteach sa chuid eile den Ríocht a roghnaigh an páirtí gan a thabhairt isteach in Albain.
I ndiaidh dóibh tromlach a bhaint amach i bParlaimint na hAlban sa bhliain 2011, d'iarr siad ar rialtas na Ríochta Aontaithe cead reifreann ar neamhspleáchas na hAlban a rith.[3] Ghiollaigh an páirtí an feachtas ar son an neamhspleáchais; faoi dheireadh, chaill siad an reifreann ar 18 Meán Fómhair 2014 agus 45% den vóta buaite acu.
Rinne an páirtí feachtas ar son 'fanacht' i reifreann Breatimeachta na bliana 2016, agus is é polasaí oifigiúil an páirtí gur cheart go mbeadh Albain neamhspleách ina ball den Aontas Eorpach.[4]
Ar 28ú Márta 2017, vótáil Parlaimint na hAlban (Páirtí Neamhspleáchas na hAlban agus Páirtí Glas na hAlban i bhfabhar ar an mbille) cead a iarraidh ó rialtas na Ríochta Aontaithe reifreann eile a reáchtáil ar an gceist chéanna.[5][6]
In Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 2019, bhuaigh an páirtí 45 suíochán i dTeach na dTeachtaí (teach íochtarach Pharlaimint na Ríochta Aontaithe), as na 59 suíochán ar fad a bhí ar fáil in Albain. Chuir an toradh sin ar an dtríú páirtí ba mó i dTeach na dTeachtaí iad.
Toghchán Albanach 2021
129 suíochán a bhí le líonadh i bParlaimint na hAlban: bhuaigh an SNP 64 suíochán, fuair na Caomhaigh 31 suíochán agus 22 suíochán a bhí ag Páirtí an Lucht Oibre. Ocht suíochán a bhí ag na Glasaigh agus ceithre cinn a bhí ag na Daonlathaithe Liobrálacha.[3]
Bhunaigh an SNP comhrialtas in éineacht leis an bPáirtí Glas.
Bhí an páirtí suíochán amháin gann ar thromlach iomlán i ndiaidh na vótála, ach idir fheisirí Pháirtí Náisiúnta na hAlban agus iad de chuid an Pháirtí Ghlais, bhí tromlach na bhfeisirí i dTeach an Róid i bhfabhar ar reifreann eile ar an neamhspleáchas. Dúirt Sturgeon gur léir gurbh é “toil na ndaoine” go mbeadh an dara reifreann faoin neamhspleáchas ann.
2020idí
Cé gur glacadh leis gur deis aon uaire a bhí i reifreann neamhspleáchais na bliana 2014, maíonn an SNP inniu go bhfuil an Ríocht Aontaithe athraithe ó bhonn anois de bharr an Bhreatimeachta.[7] Vótáil 62% de phobal na hAlban in éadan an Bhreatimeachta. Táthar ag maíomh anois go mb’éigean dóibh an tAontas Eorpach a fhágáil in éadan a dtola.
Tá sé ráite arís is arís eile ag Rialtas na R-A nach gceadóidh sé reifreann eile ar ór ná airgead. Ach tá reifreann gan beannacht ó Westminster, nó gan údarás idirnáisiúnta, faoi mar a tharla sa Chatalóin, curtha as an áireamh ag an SNP.
Bhí cead á lorg ag an SNP chun reifreann a chlárú gan beannacht ó Westminster ó Chúirt Uachtarach na Ríochta Aontaithe, ach shocraigh an Chúirt Uachtarach sa bhliain 2022 go mbeadh an straitéis seo mídhleathach.[8] Dá bharr sin, dúirt an SNP go mbeidh an chéad toghchán eile sa Ríocht Aontaithe ina reifreann ‘de facto’ ar son neamhspleáchas na hAlban.[9]
Is féidir leis an SNP bille um reifreann a ritheadh fós i Holyrood (Taigh an Ròid) sna blianta beaga amach romhainn (faoi mar a tharla sa Chatalóin, gan rath). Ach ina dhiaidh sin bheadh orthu é a chosaint i ndúshláin chúirte, srl.[7]
